Czy zakażenie koronawirusem (SARS-CoV-2) pozostawia trwałą odporność (chroni przed kolejnym zakażeniem)?

Czy osoby, które zachorowały na COVID-19, mogą powtórnie ulec zakażeniu koronawirusem SARS-CoV-2?


Fot. pixabay.com

Układ odpornościowy człowieka jest skomplikowanym systemem, którego zadaniem jest ochrona organizmu przed niekorzystnymi wpływami, głównie z zewnątrz. Czynniki chorobotwórcze, które znajdują się w środowisku, takie jak na przykład bakterie, wirusy, grzyby mogą wnikać do organizmu różnymi drogami i powodować choroby. Funkcją układu odpornościowego jest identyfikacja i unieszkodliwienie tych patogenów, a tym samym obrona organizmu przed ich działaniem.

W przypadku wirusów (i nie tylko), w dużym uproszczeniu, odpowiedź układu odpornościowego dzieli się na dwa zasadnicze mechanizmy obrony. Pierwsza to odpowiedź komórkowa, której działanie polega – znowu w uproszczeniu – na tym, że limfocyty T atakują i niszczą wszystko, co uznają za „obce”, a więc potencjalnie szkodliwe.

Druga linia obrony, bardziej wyspecjalizowana w identyfikacji zagrożenia, to odpowiedź humoralna. Główną rolę odgrywają w niej przeciwciała, które są wytwarzane przez limfocyty. Przeciwciała są skierowane przeciwko konkretnemu patogenowi (antygenowi) - rozpoznają go, a następnie łączą się z nim i w różnych mechanizmach unieszkodliwiają patogen.

Przeciwciała są wyspecjalizowane – konkretne przeciwciało łączy się z konkretnym antygenem. Układ odpornościowy dysponuje mechanizmem zwanym pamięcią immunologiczną, dzięki czemu po pierwszym kontakcie z danym antygenem (np. wirusem) jest w stanie „rozpoznawać” go przy kolejnym kontakcie i dzięki temu szybciej i wydajniej produkować przeciwciała, które unieszkodliwiają patogen. Na tym mechanizmie opiera się odporność po przechorowaniu danej choroby. Na tym mechanizmie bazują też szczepionki.

Co to jest serokonwersja?

Serokonwersja to stan, kiedy we krwi danej osoby pojawią się przeciwciała przeciwko konkretnemu antygenowi (w tym przypadku: przeciwko koronawirusowi SARS-CoV-2). Przeciwciała pojawiają się po kontakcie z danym antygenem, np. zakażeniu lub po szczepieniu.

Badania, które identyfikują przeciwciała i antygen we krwi to badania serologiczne.

Przed serokonwersją, wynik badania krwi na obecność przeciwciał jest ujemny (brak przeciwciał), natomiast po serokonwersji, wynik badania krwi na obecność przeciwciał jest dodatni (przeciwciała są obecne).

Istnieje kilka klas przeciwciał, które składają się odpowiedź humoralną. Przeciwciała klasy IgM to przeciwciała wczesne, które pojawiają się jako pierwsze po kontakcie organizmu z danym patogenem, to tzw. immunoglobuliny pierwszego rzutu. Przeciwciała klasy IgG to podstawowe przeciwciała odpornościowe, które jednak są produkowane trochę później niż IgM.

Jakie badania serologiczne są dostępne w zakażeniu koronawirusem (SARS-CoV-2)?

Aktualnie dostępne są testy serologiczne wielu producentów wykrywające przeciwciała przeciw koronawirusowi (SARS-CoV-2) klasy IgM i IgG. Testy serologiczne wykrywające te przeciwciała są dostępne w między innymi w wersji kasetowej, czyli pozwalają na wykonywanie szybkich testów przyłóżkowych (czyli wykonywanych bezpośrednio przy pacjencie) z niewielkiej ilości krwi, np. pobranej z palca. Zostały one poddane walidacji przez producentów, natomiast nie dysponujemy informacjami o badaniu wiarygodności tych testów przez niezależne instytucje.

Nie opublikowano wiarygodnych i potwierdzonych danych dotyczących czasu wystąpienia serokonwersji w zakażeniu SARS-CoV-2. Oznacza to, że nie wiemy, po ilu dniach od kontaktu z koronawirusem SARS-CoV-2 we krwi osoby zakażonej pojawiają się przeciwciała.

Np. w badaniu obejmującym 173 chorych przeciwciał klasy IgM najczęściej pojawiały się po 12 dniach a klasy IgG - 14 dniach. W pierwszych 7 dniach choroby przeciwciała stwierdzono u <40% pacjentów, po 15 dniach przeciwciała klasy IgM wykryto u 94,3% pacjentów, a klasy IgG u 79,8% chorych (https://www.medrxiv.org/). W innym badaniu u wszystkich analizowanych 16 pacjentów, wykrywalne stężenia przeciwciał stwierdzono już po 5 dniach od zakażenia (https://www.tandfonline.com).

Nie wiemy zatem, jak szybko we krwi osoby zakażonej pojawiają się przeciwciała. Dane z badań dotyczących zakażeń koronawirusem (SARS-CoV-2) pokazują bardzo szeroki zakres czasowy (średnio nawet 2-3 tygodnie). Za wskaźnik braku zakażenia uznano brak serokonwersji (czyli brak wytworzenia przeciwciał) w ciągu 28 dni od kontaktu z koronawirusem (SARS-CoV-2). Wyniki badań serologicznych nie są zatem przydatne przy podejmowaniu decyzji we wczesnych fazach epidemii (https://www.health.gov.au/). Osoby, które są zakażone, mogą mieć wciąż przez 2-3 tygodnie ujemne badania na obecność przeciwciał mimo obecności zakażenia SARS-CoV-2.

Czy przebycie zakażenia koronawirusem (SARS-CoV-2) pozostawia trwałą odporność?

Nie dysponujemy wiarygodnymi informacjami, czy przebycie zakażenia SARS-CoV-2 u ludzi (serokonwersja) wiąże się z nabyciem odporności na kolejne zakażenie. Opisywano przypadki ponownego zakażenia, którego kryterium było ponowne wykrycie kwasu nukleinowego wirusa (czyli materiału genetycznego koronawirusa) po wcześniejszym uzyskaniu ujemnych wyników takiego badania. Nie wiadomo jednak, czy był to namnażający się wirus mogący wywoływać kolejne zakażenia, czy wykrywano tylko kwas nukleinowy z niezakaźnych cząsteczek (czyli fragmenty materiału genetycznego wirusa, „nieszkodliwe” dla organizmu).

Niedawno opisano wyniki badania (https://www.biorxiv.org/) wskazujące, że przebycie infekcji (ze skutkiem w postaci serokonwersji, czyli wytworzeniem przeciwciał) zapobiega ponownym zakażeniom SARS-CoV-2 u małp z rodzaju makak (brak namnażania się wirusa po ponownym zakażeniu). Badanie obejmowało jedynie dwa osobniki, a ponownemu zakażeniu poddano je już po 28 dniach po pierwszej infekcji. Nie wiadomo więc, jak długo i na jakim poziomie odporność ta się otrzymuje. Nie można na jego podstawie wyciągnąć jakichkolwiek wniosków, tym bardziej w odniesieniu do ludzi.

07.04.2020
Zobacz także
Wybrane treści dla Ciebie
  • Różyca skóry
  • Kłębuszkowe zapalenie nerek
  • Koronawirus (COVID-19) a grypa sezonowa - różnice i podobieństwa
  • Roponercze
  • Zakażenie układu moczowego w ciąży
  • Test combo – grypa, COVID-19, RSV
  • Przeziębienie, grypa czy COVID-19?
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta