Podróżowanie w ciąży nie jest przeciwwskazane, istotny jest natomiast cel podróży, który usprawiedliwia taką decyzję.
W przypadku dłuższej podróży najważniejszym problemem jest ograniczona możliwość udzielenia szybkiej pomocy medycznej w razie wystąpienia powikłań (np. zagrażające poronienie czy zagrażający poród przedwczesny). Kobiety w ciąży o zwiększonym ryzyku nie powinny planować długich podróży.
Podróż samolotem
Uważa się, że podróżowanie samolotem jest dla zdrowej kobiety w ciąży w zasadzie bezpieczne. Zawsze jednak, zwłaszcza przed dłuższą podróżą, należy zasięgnąć porady lekarza. Kobiety w ciąży o zwiększonym ryzyku lub z chorobami ogólnymi, które mogą się zaostrzyć w czasie lotu, nie powinny podróżować samolotem.
Mimo iż podróż samolotem nie stanowi bezpośredniego zagrożenia dla ciężarnej i jej dziecka, wiąże się ze zwiększonym dyskomortem i możliwością wystąpienia niektórych powikłań medycznych. Długi lot samolotem i przymusowa pozycja siedząca prowadzą do znaczącego ograniczenia mobilności, zwiększonego ryzyka wystąpienia obrzęku kończyn dolnych i powstania zakrzepów w żyłach głębokich, co w powiązaniu ze zmianami fizjologicznymi w układzie krzepnięcia u kobiet w ciąży może doprowadzić do wystąpienia tego poważnego powikłania. Dotyczy to zwłaszcza kobiet, u których stwierdza się dodatkowe czynniki ryzyka, takie jak przebyta zakrzepica (zobacz: Zakrzepica) czy otyłość.
Decydując się na podróż samolotem, należy wziąć pod uwagę nie tylko aspekty medyczne, ale również przyczynę podróżowania, czas trwania lotu i miejsce, do którego lecimy. Ten ostatni czynnik może się wiązać z koniecznością wykonania dodatkowych szczepień lub zastosowania leczenia przeciwmalarycznego.
Jak się zachowywać w czasie długiego lotu samolotem?
- Przed podróżą powstrzymaj się od spożywania gazowanych napojów. Jeśli dokuczają Ci nudności, skonsultuj z lekarzem, jaki lek możesz wziąć przed podróżą. Ubierz się w przewiewną odzież.
- W samolocie wybierz, jeżeli to możliwe, fotel przy przejściu, najlepiej niedaleko od toalety. Zapewnia on więcej miejsca i daje większy komfort podróżowania.
- Jeśli to możliwe, co pół godziny wstań i przespaceruj się. Siedząc, często zginaj i prostuj nogi w stawie kolanowym.
- Pij dużo płynów (najlepiej wodę mineralną niegazowaną), unikaj alkoholu i kawy.
- Miej zawsze zapięty pas bezpieczeństwa, który uchroni Cię w razie nagłych i nieprzewidywanych turbulencji. Pas powinien być dobrze napięty (nie luźny) i przechodzić pod brzuchem oraz przez wierzchołki ud.
- W przypadku dłuższych lotów (powyżej 4 h) lekarz może Ci zalecić stosowanie pończoch o stopniowanym ucisku. U kobiet, u których istnieją czynniki ryzyka zakrzepicy żył głębokich (np. przebyty epizod zakrzepicy), zaleca się profilaktyczne podawanie heparyny drobnocząsteczkowej w dniu rozpoczęciu podróży i przez kilkanaście dni po jej zakończeniu. Nie stosuje się profilaktyki przeciwzakrzepowej za pomocą kwasu acetylosalicylowego (aspiryny).
- Większość linii lotniczych nie zezwala na lot kobiet po 36. tygodniu ciąży (w przypadku ciąży wielopłodowej po 32. tygodniu ciąży) ze względu na ryzyko rozpoczęcia się porodu w czasie lotu i brak możliwości udzielenia kwalifikowanej pomocy medycznej. Jeśli masz możliwość wyboru, zaplanuj podróż na II trymestr ciąży. Zawsze przed podrożą zapoznaj się z regulacjami prawnymi stosowanymi przez linie lotnicze, które wybrałaś.
Podróż samochodem (autobusem)
Należy zwrócić uwagę na dwa istotne czynniki związane z bezpieczeństwem podróżującej samochodem kobiety w ciąży.
Niezależnie od tego, czy jesteś kierowcą, czy pasażerką (również na tylnym siedzeniu), zawsze zapinaj pasy bezpieczeństwa. Dość jeszcze powszechne przekonanie o zagrożeniu związanym z podróżowaniem w pasach kobiety w ciąży (zwłaszcza w ciąży zaawansowanej) jest po prostu nieuzasadnione. Przeciwnie – wykazano, że to właśnie pasy chronią kobietę i jej dziecko przed groźnymi dla zdrowia i życia powikłaniami wypadków komunikacyjnych (np. oddzielenie łożyska, pęknięcie macicy itd.), pod warunkiem, że są odpowiednio założone. Pas dolny powinien przebiegać pod brzuchem, na wysokości bioder, a pas skośny powinien przechodzić między piersiami. Nie wolno jeździć samochodem w nieodpowiednio napiętych pasach (tzn. zbyt luźnych – dość często spotykany nawyk naciągania pasa ręką).
Podczas dłuższej podróży samochodem należy co godzinę zatrzymać się na kilkanaście minut, wysiąść z samochodu, pospacerować, „rozprostować kości” i zaczerpnąć świeżego powietrza. Przyczyni się do lepszej tolerancji podróży oraz poprawi krążenie (zwłaszcza w kończynach dolnych) i ogólne samopoczucie.
Zapamiętaj
1. Podróżowanie, choć ogólnie nie jest przeciwwskazane, niemal zawsze naraża kobietę w ciąży na dyskomfort, a w razie wystąpienia powikłań (np. krwawienie) niemożliwe jest udzielenie szybkiej fachowej pomocy. Podejmuj więc tylko podróże uzasadnione lub konieczne.2. W czasie podróży samolotem lub samochodem (autobusem) nie pozostawaj przez długi czas w jednej pozycji, w samolocie staraj się chodzić, a podczas jazdy samochodem rób częste przystanki.
3. Zawsze prawidłowo zapinaj pasy bezpieczeństwa – chronią one Ciebie i Twoje nienarodzone dziecko. Niestosowanie pasów bezpieczeństwa jest świadomym narażaniem siebie i dziecka na urazy, nawet wtedy, gdy do kolizji dochodzi przy niewielkich prędkościach.