Biotyna (witamina H, witamina B7) jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Niedobór biotyny występuje rzadko, ponieważ biotyna występuje w wielu produktach spożywczych, dlatego też rzadko konieczna jest jej suplementacja. Przyjmowanie biotyny może zaburzać wyniki badań laboratoryjnych krwi, zwłaszcza hormonów związanych z funkcjonowaniem tarczycy
Fot. pixabay.com
Co to jest biotyna?
Biotyna (witamina H, witamina B7) jest niezbędną witaminą dla człowieka. Biotyna jest naturalnie obecna w wielu produktach spożywczych i dostępna jako suplement diety.
W organizmie m.in.:
- jest koenzymem swoistych karboksylaz, enzymów katalizujących reakcje karboksylacji i przenoszenia grup karboksylowych na odpowiednie receptory
- uczestniczy w syntezie kwasów tłuszczowych
- współuczestniczy w przemianach aminokwasów i cukrów
- współdziała z witaminą K w syntezie protrombiny, czynnika odpowiedzialnego za krzepnięcie krwi
- wpływa na układ immunologiczny.
Jakie pokarmy zawierają biotynę?
Wiele produktów spożywczych zawiera biotynę. Zdrowa, zróżnicowana dieta pokrywa zapotrzebowanie na biotynę. Pokarmy, które zawierają biotynę, to:
- mięso, ryby, jaja i podroby (np. wątróbka)
- nasiona i orzechy
- warzywa – bataty, szpinak i brokuły.
Awidyna, glikoproteina obecna w białku jaja kurzego zmniejsza wchłanianie biotyny w przewodzie pokarmowym. Dotyczy to jednak tylko spożywania surowych jaj, ponieważ gotowanie denaturuje awidynę i niweluje jej niekorzystne działanie na wchłanianie biotyny.
| Zawartość biotyny w 100g wybranych produktów spożywczych | |
|---|---|
| wątroba | 100–200 µg |
| soja, nasiona | 65 µg |
| orzechy | około 30 µg |
| mięso wieprzowe i drobiowe | 5–10 µg |
| owoce i warzywa | 3 µg |
| mleko | 2 µg |
| kalafior | 1,5 µg |
Jakie suplementy diety zawierają biotynę?
Biotyna znajduje się wielu suplementach multiwitaminowych lub multiwitaminowych z minerałami, preparatach typu witamina B-complex oraz w preparatach, które zawierają tylko biotynę. Na opakowaniu biotyna może występować także pod nazwą: witamina H lub witamina B7.
Czy należy suplementować biotynę?
U zdrowych osób, których dieta jest zróżnicowana, nie ma konieczności suplementacji biotyny.
Zalecane dzienne spożycie biotyny dla dorosłych wynosi około 30 µg/dzień, natomiast dla noworodków – 5 µg/dzień. Średnie dzienne spożycie biotyny wśród osób dorosłych przy prawidłowo zbilansowanej, zdrowej diecie to około 30–70 µg na dzień, dlatego ryzyko wystąpienia niedoboru biotyny jest bardzo małe.
Biotyna – niedobór
Niedobór biotyny jest rzadki. Po raz pierwszy został zaobserwowany u pacjentów, którzy byli długotrwale żywieni pozajelitowo i nie otrzymywali suplementacji. Do niedoboru może prowadzić spożywanie dużych ilości surowych białek jaj (które zawierają awidynę, substancję wiążącą się z biotyną i zapobiegającą jej wchłanianiu). Ponadto, niedobór biotyny może również wystąpić u osób mających niedobór biotynidazy, enzymu, który jest konieczny do uwolnienia biotyny związanej z białkami, aby uczynić ją biodostępną. Niedobór biotynidazy jest uwarunkowany genetycznie.
Objawy niedoboru biotyny
Objawy niedoboru biotyny obejmują:
- zapalenie skóry wokół oczu, nosa i ust
- zapalenie spojówek
- łysienie
- objawy neurologiczne – zmiany stanu psychicznego, zaburzenia świadomości, halucynacje i parestezje, czyli nieprzyjemne wrażenia czuciowe – mrowienie, drętwienie, pieczenie
- bóle mięśni
- brak łaknienia
- nudności.
Czy można przedawkować biotynę?
Dotychczas nie opisano toksyczności biotyny, co oznacza, że nie określono dawki uznanej za niebezpieczną.
Biotyna a wyniki badań krwi
Należy wziąć pod uwagę, że przyjmowanie biotyny może wpływać na wiarygodność wyników badań laboratoryjnych krwi. Dotyczy to przede wszystkim hormonów wpływających na tarczycę i przez nią wydzielanych. Osoba przyjmującą biotynę może mieć wyniki badań krwi wskazujące na chorobę Gravesa i Basedowa (nadczynność tarczycy), czyli nieprawidłowo zaniżone stężenie TSH, natomiast podwyższone T4, a także obecne przeciwciała przeciwko receptorowi TSH.
Przyjmowanie dużych dawek biotyny może też wpływać na wiarygodność innych, często wykonywanych badań laboratoryjnych – m.in. stężenia troponiny, digoksyny, ferrytyny, testosteronu, mózgowego peptydu natriuretycznego (BNP) i progesteronu, w zależności od zastosowanej metody laboratoryjnej.
Chociaż dokładny czas potrzebny do wydalenia nadmiaru biotyny z organizmu nie jest znany, zaleca się odstawienie suplementów zawierających biotynę na 48–72 godzin przed badaniem krwi.
Biotyna na włosy i paznokcie
Choć biotyna jest często zalecana osobom mającymi problemy z kondycją włosów, np. z cienkimi, łamliwymi, wypadającymi włosami, nie ma wiarygodnych danych naukowych, które wskazywałyby na to, że suplementacja biotyną jest skuteczna u osób, u których nie stwierdzono jej niedoborów.
Podobnie, wykazano, że suplementacja biotyny wzmacnia kruche i łamliwe paznokcie, a także jest skuteczna przy szorstkości paznokci (trachoonychii) i deformacji płytek paznokciowych, spowodowanych ich nawykowym uszkadzaniem (np. poprzez tarcie, uderzanie, nieprawidłowe obcinanie i pielęgnację). Natomiast nie ma wiarygodnych danych naukowych dotyczących jej działania na paznokcie zdrowe.
