×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Witaminy

mgr inż. Beata Przygoda
Samodzielna Pracownia Wartości Odżywczych Żywności Instytutu Żywności i Żywienia w Warszawie

Witaminy należą do składników odżywczych, bez których organizm człowieka nie może właściwie funkcjonować, a których, poza pewnymi wyjątkami, sam nie syntetyzuje. Witaminy wpływają na rozwój, stan zdrowia i wydolność organizmu. Muszą być dostarczone organizmowi z codzienną dietą.


Fot. pixabay.com

Przy zbyt małym spożyciu witamin mogą się pojawić zakłócenia w funkcjonowaniu organizmu zwane hipowitaminozami, natomiast zespół chorobowy wywołany głębokim i długotrwałym niedoborem witamin to awitaminoza. Nadmiar wprowadzonych do organizmu witamin, zwany hiperwitaminozą, wywołuje niepożądane skutki zdrowotne w wyniku toksycznego działania zbyt dużej ilości określonej witaminy i może przyczyniać się do wystąpienia specyficznych zaburzeń w stanie zdrowia.

Działanie witamin w organizmie jest bardzo złożone. Często trudno jest oddzielić działanie jednej witaminy od działania drugiej, ze względu na współzależności występujące między nimi. Tradycyjnie witaminy dzieli się na rozpuszczalne w tłuszczachrozpuszczalne w wodzie. Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach mają zdolność gromadzenia się w tkankach, natomiast witaminy rozpuszczalne w wodzie nie kumulują się w organizmie, a ich nadmiar jest wydalany z moczem.

Podział witamin
Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach Witaminy rozpuszczalne w wodzie

Witaminy należą do związków dość szeroko rozpowszechnionych w produktach spożywczych, zarówno pochodzenia roślinnego, jak i pochodzenia zwierzęcego.

Źródła witamin

Produkty spożywcze różnią się jednak znacznie zarówno pod względem występowania w nich witamin, jak i pod względem ich ilościowej zawartości. Nie ma jednego produktu, który byłby w jednakowym stopniu źródłem wszystkich witamin.

Istotna jest zatem wiedza, które produkty są źródłem poszczególnych witamin oraz jakie czynniki związane z przetwórstwem żywności na drodze od surowca do produktu gotowego do spożycia są przyczyną ich strat.

Źródłem witamin w diecie człowieka są:

  • żywność naturalnie zawierająca witaminy
  • produkty spożywcze wzbogacane w witaminy
  • suplementy diety oraz preparaty farmaceutyczne.

Należy pamiętać, że niektóre witaminy są w pewnych ilościach syntetyzowane przez drobnoustroje w przewodzie pokarmowym (tiamina, kwas foliowy, witamina B6, niacyna, witamina B12 oraz witamina K).

Bioprzyswajalność witamin syntetyzowanych w przewodzie pokarmowym nie jest dokładnie poznana. Witamina D powstaje w skórze pod wpływem działania promieni słonecznych UV. Witamina A może powstawać w przewodzie pokarmowym z prowitamin (ß-karoten, niektóre inne karotenoidy), niacyna zaś może powstawać w ustroju z tryptofanu.

Witaminy spożywamy również w sposób nie do końca świadomy – jako dodatki funkcjonalne, np. barwniki (ryboflawina [E101], ß-karoten [E 160a (ii)] mieszanina – 160a (i), inne – 160b-f, 161b,g), przeciwutleniacze (witamina C [E 300] (sole – E 301, E 302), α-tokoferol [E 307] mieszanina – 306, inne – E 309, E 310).

Prawidłowa i urozmaicona dieta dostarcza odpowiednich ilości witamin, a jednocześnie nie zagraża ich przedawkowaniem. Jednakże w przypadku równoczesnego spożywania produktów wzbogacanych w witaminy i suplementów diety zawierających witaminy może dochodzić do ich nadmiernego spożycia, które może być niekorzystne dla zdrowia.

05.07.2013
Zobacz także
  • Zasady zdrowego żywienia
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta