Pytanie nadesłane do redakcji
Czy rozpoznana/potwierdzona immunologicznie niedokrwistość Addisona i Biermera jest wskazaniem do endoskopii żołądka oraz diagnostyki HP?
Odpowiedziała
lek. med. Magdalena Przybylska-Feluś
Klinika Gastroenterologii i Hepatologii UJCM w Krakowie
Niedokrwistość (anemia) Addisona i Biermera jest chorobą autoimmunologiczną związaną z upośledzonym wchłanianiem witaminy B12 (wtórnie do uszkodzenia komórek okładzinowych żołądka produkujących czynnik wewnętrzny konieczny do wchłaniania tej witaminy w jelicie krętym). Choroba objawia się m.in. niedokrwistością megaloblastyczną, zaburzeniami neurologicznymi. Współistnieje z zanikowym zapaleniem żołądka.
Helicobacter pylori to spiralna bakteria, która jest odpowiedzialna m.in. za zapalenie i owrzodzenia żołądka i dwunastnicy. Szacuje się, że większość polskiej populacji zetknęła się z tym patogenem.
U chorych na zaawansowane autoimmunologiczne zapalenie żołądka lub niedokrwistość złośliwą, rzadziej niż w populacji ogólnej, stwierdza się kolonizację błony śluzowej przez H. pylori.
W przebiegu niedokrwistości złośliwej jest nieco większe ryzyko rozwoju raka żołądka (wg podanego piśmiennictwa 3-krotnie większe niż w populacji ogólnej); wysoka jest częstość rozwoju polipów hiperplastycznych i nasilonej dysplazji. Istnieje także związek pomiedzy nieodokrwistością złośliwą i autoimmunologicznym zapaleniem żołądka a rakowiakiem żołądka. Rakowiak może powstać pod wpływem reaktywnej znacznej hipergastrynemii (próby pobudzenia wydzielania kwasu solnego przez wadliwie działające komórki okładzinowe), która pobudza rozrost komórek enterochromatofilnych.
W trakcie gastroskopii rutynowo pobierany jest test urazowy (w kierunku H. pylori).
Wskazania do eradykacji Helicobacter pylori to:
- choroba wrzodowa żołądka/dwunastnicy i jej powikłania
- zanikowe zapalenie żołądka, chłoniak żołądka typu MALT
- stan po resekcji żołądka z powodu raka
- krewni I stopnia chorych na raka żołądka
- dyspepsja
- długotrwałe leczenie inhibitorami pompy protonowej
- planowane dłuższe leczenie niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi
- niewyjaśniona niedokrwistość z niedoboru żelaza
- samoistna plamica małopłytkowa
- niedobór witaminy B12
- na życzenie pacjenta
Decyzję o eradykacji Helicobacter pylori powinien podjąć lekarz, schemat eradykacji obejmuje stosowanie inhibitorów pompy protonowej oraz dwóch antybiotyków przez odpowiedni czas.
Rozpoznanie niedokrwistości Addisona i Biermera wymaga przewlekłego leczenia oraz stałej kontroli lekarskiej.
Piśmiennictwo:
Bartnik W.: Helicobacter pylori ? diagnostyka i leczenie. Medycyna Praktyczna Chirurgia 02; 2013.Dąbrowski A. (red.): Gastroenterologia cz. I. [W:] Antczak A., Myśliwiec M., Pruszczyk P.: Wielka interna. Medical Tribune Polska, 2009.
Maciorkowska E., Kaczmarski M., Kondej-Muszyńska K., Kemona A, Roszko I., Cieśla J, Zielińska A.: Przeciwciała przeciwko komórkom okładzinowym u zakażonych Helicobacter pylori z zapaleniem błony śluzowej żołądka. Nowa Pediatria. 2003; 1: 4-8.