medycyna praktyczna dla pacjentów
medycyna praktyczna dla pacjentów
Mechanizm działania
Połączenie hormonów w czterofazowym doustnym środku antykoncepcyjnym lub w preparacie do ciągłej hormonalnej terapii zastępczej u kobiet po menopauzie. Tabletki z substancjami czynnymi środka antykoncepcyjnego zawierają sam walerianian estradiolu lub dienogest i walerianian estradiolu. W opakowaniu zawarte są ponadto tabletki niezawierające substancji czynnych. Tabletki preparatu do stosowania w HTZ zawierają jednakowe ilości dienogestu i walerianianu estradiolu. Dienogest jest syntetycznym progestagenem, pochodną nortestosteronu, która w badaniach in vitro wykazuje 10–30 razy mniejsze powinowactwo do receptora progesteronowego niż inne syntetyczne progestageny, a w badaniach na zwierzętach wykazuje silne właściwości progestagenne i przeciwandrogenne. Walerianian estradiolu jest estrem endogennego ludzkiego 17β-estradiolu. Działanie antykoncepcyjne preparatu polega na hamowaniu owulacji, zmianie wydzielania śluzu w szyjce macicy i zmianie błony śluzowej macicy.Dienogest hamuje jajeczkowanie w dawce 1 mg/d. Walerianian estradiolu w preparacie do stosowania w HTZ wyrównuje niedobory estrogenu u kobiet po menopauzie i łagodzi jej objawy, natomiast dienogest zmniejsza wywoływane przez estrogen ryzyko hiperplazji endometrium u kobiet z zachowaną macicą.
Farmakokinetyka
Dienogest po podaniu p.o. wchłania się szybko i niemal całkowicie. Maks. stężenie w surowicy osiąga po ok. 1–1,5 h. Ulega sprzęganiu i hydroksylacji, głównie przez CYP3A4. t1/2 wynosi ok. 11 h. Wiąże się w ok. 90% z albuminami, w ok. 10% pozostaje w postaci niezwiązanej; nie wiąże się z SHBG ani CBG. Jest wydalany z moczem (75%) i kałem (25%) w postaci metabolitów. Walerianian estradiolu po podaniu p.o. wchłania się całkowicie. Jego rozkład zachodzi w jelicie lub podczas pierwszego przejścia w wątrobie; powstają wówczas estradiol, jego pochodne estriol i estron oraz kwas walerianowy. tmax wynosi 1,5–12 h. W 38% wiąże się z SHBG, 60% z albuminami, 2–3% pozostaje niezwiązane. t1/2 w fazie eliminacji wynosi ok. 13–20 h. Wydalany w niezmienionej postaci oraz w postaci metabolitów głównie z moczem, jedynie 10% jest wydalane z kałem.
Zapobieganie ciąży.
Silne krwawienie menstruacyjne
Leczenie silnego krwawienia menstruacyjnego bez zmian patologicznych o charakterze organicznym u kobiet zamierzających stosować antykoncepcję doustną.
Hormonalna terapia zastępcza
Hormonalna terapia zastępcza w leczeniu objawów niedoboru estrogenu u kobiet, będących ponad rok po menopauzie; doświadczenie dotyczące leczenia kobiet po 65. rż. jest ograniczone.
Preparat stosowany w antykoncepcji.
Nadwrażliwość na którykolwiek składnik preparatu, zapalenie trzustki obecnie lub w wywiadzie związane z ciężką hipertriglicerydemią, ciężka choroba wątroby obecnie lub w wywiadzie, o ile parametry czynności wątroby nie powróciły do wartości prawidłowych, nowotwory wątroby obecnie lub w wywiadzie (łagodne lub złośliwe), nowotwory złośliwe zależne od hormonów płciowych lub ich podejrzenie (np. nowotwory narządów płciowych lub piersi), krwawienie z dróg rodnych o nieustalonej etiologii.
Żylna choroba zakrzepowo-zatorowa
Występowanie żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej lub ryzyko jej wystąpienia: czynna żylna choroba zakrzepowo-zatorowa, leczona lekami przeciwzakrzepowymi, przebyta żylna choroba zakrzepowo-zatorowa (np. zakrzepica żył głębokich, zatorowość płucna), znana dziedziczna lub nabyta predyspozycja do występowania żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej (np. oporność na aktywne białko C [w tym czynnik V Leiden], niedobór antytrombiny III, niedobór białka C, niedobór białka S), rozległy zabieg operacyjny związany z długotrwałym unieruchomieniem, duże ryzyko żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej wskutek występowania wielu czynników ryzyka.
Tętnicze zaburzenia zakrzepowo-zatorowe
Występowanie tętniczych zaburzeń zakrzepowo-zatorowych lub ryzyko ich wystąpienia: czynne tętnicze zaburzenia zakrzepowo-zatorowe (np. zawał mięśnia sercowego) lub objawy prodromalne (np. dławica piersiowa), choroby naczyń mózgowych (czynny lub przebyty udar lub objawy prodromalne w wywiadzie, np. przemijający napad niedokrwienny), stwierdzona dziedziczna lub nabyta skłonność do występowania tętniczych zaburzeń zakrzepowo-zatorowych np. hiperhomocysteinemia i obecność przeciwciał antyfosfolipidowych (przeciwciała antykardiolipinowe, antykoagulant toczniowy), migrena z ogniskowymi objawami neurologicznymi w wywiadzie, duże ryzyko zaburzeń zakrzepowo-zatorowych tętnic z powodu występowania wielu czynników ryzyka lub występowania jednego z poważnych czynników ryzyka, takich jak: cukrzyca ze zmianami naczyniowymi, ciężkie nadciśnienie tętnicze, ciężka dyslipoproteinemia.
W przypadku podejrzenia lub potwierdzenia żylnych bądź tętniczych zaburzeń zakrzepowo-zatorowych, należy zaprzestać stosowania złożonych hormonalnych środków antykoncepcyjnych i w razie konieczności stosować inne metody antykoncepcji. Podczas stosowania wszystkich złożonych doustnych środków antykoncepcyjnych zwiększa się ryzyko wystąpienia choroby zakrzepowo-zatorowej, np. zakrzepicy żył głębokich, zatoru tętnicy płucnej. Ryzyko to jest większe w pierwszym roku stosowania, ale mniejsze niż w ciąży. Istnieją doniesienia, że ryzyko to zwiększa się, gdy pacjentka wznowi przyjmowanie hormonalnych środków antykoncepcyjnych po przerwie trwającej 4 tyg. lub więcej.
Zakrzepica żył głębokich
Objawami zakrzepicy żył głębokich mogą być: obrzęk nogi i/lub stopy lub obrzęk wzdłuż żyły w nodze, ból lub tkliwość w kończynie dolnej, niekiedy odczuwane wyłącznie w czasie stania lub chodzenia, podwyższona ciepłota zmienionej chorobowo kończyny, zaczerwienienie lub przebarwienie skóry nogi.
Zatorowość płucna
Objawami zatorowości płucnej mogą być: nagły napad niewyjaśnionego spłycenia oddechu lub przyspieszenia oddechu, nagły napad kaszlu, który może być połączony z krwiopluciem, ostry ból w klatce piersiowej, ciężkie zamroczenie lub zawroty głowy, przyspieszone lub nieregularne bicie serca.
Zamknięcie naczynia w oku
Jeżeli zamknięcie naczynia wystąpi w oku, objawy mogą obejmować bezbolesne zaburzenia widzenia, które mogą przekształcić się w utratę widzenia; w niektórych przypadkach utrata widzenia może nastąpić niemal natychmiast.
Zespół naczyniowo-mózgowy
Objawami napadu naczyniowo-mózgowego mogą być: nagłe zdrętwienie lub osłabienie mięśni twarzy, rąk lub nóg, szczególnie po jednej stronie ciała, nagłe trudności z chodzeniem, zawroty głowy, utratę równowagi lub koordynacji, nagłe splątanie, trudności z mówieniem lub rozumieniem, nagłe zaburzenia widzenia w jednym oku lub obydwu oczach, nagłe, ciężkie lub długotrwałe bóle głowy bez znanej przyczyny, utratę przytomności lub omdlenie z drgawkami lub bez nich.
Zawał serca
Objawami zawału serca mogą być: ból, uczucie dyskomfortu, ociężałość, uczucie ściskania lub pełności w klatce piersiowej, ramieniu lub poniżej mostka, uczucie dyskomfortu promieniujące do pleców, szczęki, gardła, ramienia, żołądka, uczucie pełności, niestrawności lub zadławienia, pocenie się, mdłości, wymioty lub zawroty głowy, skrajne osłabienie, niepokój lub spłycenie oddechu, przyspieszone lub nieregularne bicie serca.
Uwagi
Należy pouczyć pacjentkę, że w razie wystąpienia któregoś z powyższych objawów powinna natychmiast zgłosić się do lekarza i poinformować personel medyczny o przyjmowaniu doustnych środków antykoncepcyjnych. W wypadku wystąpienia powyższych objawów należy środek antykoncepcyjny odstawić i wdrożyć odpowiednie postępowanie.
Długotrwałe unieruchomienie
W przypadku długotrwałego unieruchomienia, rozległych zabiegów chirurgicznych, operacjiw obrębie kończyn dolnych lub miednicy, zaleca się odstawienie doustnych środków antykoncepcyjnych (przynajmniej 4 tyg. przed planowaną operacją) i ponowne zastosowanie dopiero po upływie 2 tyg. od powrotu do zdrowia. Jeżeli nie przerwało się przyjmowania tabletek odpowiednio wcześnie, należy rozważyć wprowadzenie leczenia przeciwzakrzepowego.
Czynniki zwiększające ryzyko wystąpienia żylnych powikłań zakrzepowo-zatorowych
Otyłość (BMI >30), wiek, długotrwałe unieruchomienie, rozległy zabieg operacyjny w obrębie kończyn dolnych lub miednicy, zabieg neurochirurgiczny, poważny uraz, dodatni wywiad rodzinny oraz inne schorzenia związane z żylną chorobą zakrzepowo-zatorową (np. choroba nowotworowa, toczeń rumieniowaty układowy, zespół hemolityczno-mocznicowy, przewlekłe zapalne choroby jelit oraz niedokrwistość sierpowata) zwiększają ryzyko wystąpienia żylnych powikłań zakrzepowo-zatorowych.Tymczasowe unieruchomienie, w tym podróż samolotem trwająca >4 h, może również stanowić czynnik ryzyka żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej, szczególnie u kobiet ze współistniejącymi innymi czynnikami ryzyka.
Nie ma zgodności, co do możliwej roli żylaków oraz zakrzepowego zapalenia żył powierzchniowych na wystąpienie lub progresję żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej.
Czynniki zwiększające ryzyko wystąpienia tętniczych powikłań zakrzepowo-zatorowych
Otyłość, wiek, dodatni wywiad rodzinny, palenie tytoniu, dyslipoproteinemia, nadciśnienie tętnicze, migrena, cukrzyca, hiperhomocysteinemia, wady zastawkowe serca, migotanie przedsionków, dyslipoproteinemia, toczeń rumieniowaty układowy zwiększają ryzyko wystąpienia tętniczych powikłań zakrzepowo-zatorowych.
Obecność jednego poważnego lub wielu czynników ryzyka wystąpienia chorób naczyń żylnych albo tętniczych może być również przeciwwskazaniem do stosowania hormonalnych środków antykoncepcyjnych.
Ból migrenowy
Ból migrenowy występujący podczas stosowania hormonalnych środków antykoncepcyjnych jest wskazaniem do natychmiastowego odstawienia tych preparatów, gdyż może być objawem prodromalnym udaru mózgu.
Rak szyjki macicy
Badania epidemiologiczne wykazały zwiększenie ryzyka wystąpienia raka szyjki macicy w czasie długotrwałego stosowania doustnych środków antykoncepcyjnych, jednak ryzyko to może nie mieć bezpośredniego związku ze stosowaniem tych preparatów.
Krwawienia do jamy brzusznej
W czasie stosowania środków hormonalnych w rzadkich przypadkach nowotwory wątroby mogą prowadzić do wystąpienia zagrażających życiu krwawień do jamy brzusznej. W przypadku wystąpienia poważnych dolegliwości w obrębie nadbrzusza, powiększenia wątroby lub objawów krwawienia w obrębie jamy brzusznej w różnicowaniu należy uwzględnić możliwość wystąpienia nowotworu wątroby.
Zapalenie trzustki
U kobiet ze zwiększonym stężeniem triglicerydów we krwi (lub w wywiadzie rodzinnym), które stosują doustne antykoncepcyjne środki hormonalne, zwiększa się ryzyko wystąpienia zapalenia trzustki.
Ciśnienie tętnicze
U wielu kobiet przyjmujących hormonalne środki antykoncepcyjne stwierdzono nieznaczne podwyższenie ciśnienia tętniczego. W przypadku klinicznie utrwalonego nadciśnienia należy rozważyć odstawienie hormonalnego środka antykoncepcyjnego i wdrożenie odpowiedniego leczenia. W uzasadnionych przypadkach można powrócić do stosowania złożonych doustnych produktów antykoncepcyjnych u pacjentek, u których pod wpływem leczenia przeciwnadciśnieniowego uzyskano normalizację wartości ciśnienia tętniczego.
Inne choroby
W okresie ciąży i podczas stosowania hormonalnych środków antykoncepcyjnych mogą występować lub się nasilać następujące choroby: żółtaczka i/lub świąd zależne od zastoju żółci, tworzenie złogów żółciowych, porfiria, toczeń rumieniowaty układowy, zespół hemolityczno-mocznicowy, pląsawica Sydenhama, opryszczka ciężarnych, otoskleroza (nie wykazano jednak ich związku z przyjmowaniem preparatów). Podczas stosowania złożonych doustnych środków antykoncepcyjnych obserwowano nasilenie się depresji endogennej, padaczki, choroby Leśniowskiego i Crohna, a także wrzodziejącego zapalenia jelita grubego.
Obrzęk naczynioruchowy
U kobiet z wrodzonym obrzękiem naczynioruchowym estrogeny mogą wywołać lub nasilić objawy choroby.
Zaburzenia czynności wątroby
Wystąpienie ostrych lub przewlekłych zaburzeń czynności wątroby powoduje konieczność odstawienia doustnych antykoncepcyjnych preparatów hormonalnych do czasu powrotu jej czynności do normy.
Żółtaczka zastoinowa, świąd
W przypadku powtórnego wystąpienia żółtaczki zastoinowej lub świądu, które po raz pierwszy zaobserwowano w ciąży lub w czasie poprzedniego stosowania doustnych środków antykoncepcyjnych, należy je odstawić.
Cukrzyca
Należy monitorować stan pacjentek chorych na cukrzycę, stosujących doustne środki antykoncepcyjne, szczególnie na początku ich stosowania.
Ostuda
Niekiedy mogą wystąpić przebarwienia na skórze twarzy (ostuda), zwłaszcza u kobiet, u których wystąpiły one w ciąży.
Promieniowanie UV
Podczas stosowania hormonalnych środków antykoncepcyjnych należy unikać ekspozycji na słońce lub promieniowanie ultrafioletowe. Retencja płynów
Estrogeny mogą powodować retencję płynów, dlatego należy monitorować pacjentki z zaburzoną czynnością serca lub nerek.
Przygotowanie do stosowania preparatu
Przed rozpoczęciem stosowania hormonalnych środków antykoncepcyjnych należy zebrać dokładny wywiad lekarski i rodzinny oraz potwierdzić, że kobieta nie jest w ciąży. Należy zmierzyć ciśnienie tętnicze i przeprowadzić badanie lekarskie w kierunku przeciwwskazań.
Preparat stosowany w HTZ.
Nadwrażliwość na którykolwiek składnik preparatu, rak piersi w wywiadzie, rozpoznany lub podejrzewany, rozpoznane lub podejrzewane nowotwory estrogenozależne, krwawienie z dróg rodnych o nieznanej etiologii, nieleczona hiperplazja błony śluzowej trzonu macicy, żylna choroba zakrzepowo zatorowa (zakrzepica żył głębokich, zatorowość płucna) obecnie lub w przeszłości, rozpoznana trombofilia (np. niedobór białka C, białka S lub antytrombiny), czynne lub niedawno przebyte zaburzenia zakrzepowo-zatorowe tętnic (np. dławica piersiowa, zawał serca), ostra choroba wątroby lub choroba wątroby w wywiadzie, do czasu powrotu do normy wyników testów czynnościowych wątroby, porfiria.
Stosunek ryzyka do korzyści
W leczeniu objawów pomenopauzalnych, HTZ należy stosować tylko w przypadku tych objawów, które niekorzystnie wpływają na jakość życia. We wszystkich przypadkach należy co najmniej raz w roku dokonywać starannej oceny ryzyka i korzyści, a HTZ można kontynuować dopóki korzyści przeważają nad ryzykiem. Dane dotyczące ryzyka związanego ze stosowaniem HTZ w przypadku przedwczesnej menopauzy są ograniczone, jednakże ze względu na mniejsze ryzyko bezwzględne, stosunek korzyści do ryzyka związanego ze stosowaniem HTZ u młodszych kobiet może wypaść korzystniej niż u kobiet starszych.
Kontrola przebiegu leczenia
Przed rozpoczęciem leczenia oraz w jego trakcie należy wykonywać odpowiednie badania lekarskie, których częstość i zakres należy dobierać indywidualnie u każdej pacjentki. Należy ściśle monitorować osoby, u których występowały w przeszłości, występują obecnie lub uległy nasileniu/pogorszeniu w czasie ciąży lub leczenia hormonalnego takie stany jak: mięśniaki macicy lub endometrioza, czynniki ryzyka zaburzeń zakrzepowo-zatorowych, czynniki ryzyka nowotworów estrogenozależnych, np. rak piersi u krewnych 1. stopnia, nadciśnienie tętnicze, choroby wątroby (np. gruczolak wątroby), cukrzyca z powikłaniami naczyniowymi lub bez nich, kamica żółciowa, migrena lub nasilone bóle głowy, toczeń rumieniowaty układowy, hiperplazja błony śluzowej trzonu macicy w wywiadzie, padaczka, astma, otoskleroza.
Konieczność natychmiastowego przerwania leczenia
Leczenie należy natychmiast przerwać w przypadku wystąpienia żółtaczki lub pogorszenia czynności wątroby, znacznego wzrostu ciśnienia tętniczego, pojawienia się bólów głowy typu migrenowego, ciąży.
Krwawienia międzymiesiączkowe
W pierwszych miesiącach leczenia mogą wystąpić krwawienia międzymiesiączkowe lub plamienia. Jeżeli objawy te wystąpią po dłuższym czasie leczenia lub po jego przerwaniu, należy przeprowadzić odpowiednią diagnostykę (np. biopsję endometrium), celem wykluczenia nowotworu złośliwego błony śluzowej trzonu macicy.
Rak piersi
Dostępne dane wskazują na istnienie zwiększonego ryzyka rozwoju raka piersi u kobiet stosujących złożoną terapię estrogenowo-progestagenową; ryzyko to jest zależne od czasu trwania leczenia. HTZ, a zwłaszcza stosowanie złożonych preparatów estrogenowo-progestagenowych, powoduje zwiększenie gęstości obrazów mammograficznych, co może mieć negatywny wpływ na wykrywalność raka piersi.
Rak jajnika
Długotrwałe (przynajmniej 5–10 lat) stosowanie estrogenowej HTZ jest związane z niewielkim zwiększeniem ryzyka wystąpienia raka jajnika; niektóre badania wskazują, że długotrwałe stosowanie złożonej HTZ może powodować zbliżone lub nieco mniejsze ryzyko.
Żylna choroba zakrzepowo-zatorowa
Stosowanie HTZ jest związane ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia żylnej choroby zakrzepowozatorowej (ŻChZZ), szczególnie w pierwszym roku stosowania HTZ. Innymi czynnikami ryzyka wystąpienia ŻChZZ są: stosowanie estrogenów, zaawansowany wiek, rozległe operacje, długotrwałe unieruchomienie, otyłość (BMI >30 kg/m2), ciąża i okres po urodzeniu dziecka, toczeń rumieniowaty układowy oraz choroba nowotworowa.
W przypadku przewidywanego dłuższego unieruchomienia z powodu planowanej operacji, należy rozważyć czasowe przerwanie stosowania HTZ 4–6 tygodni przed zabiegiem; leczenie można wznowić nie wcześniej niż w momencie odzyskania pełnej sprawności ruchowej przez pacjentkę.
Kobietom, które dotychczas same nie chorowały na ŻChZZ, lecz choroba ta wystąpiła u ich bliskich krewnych w młodym wieku, można zaproponować wykonanie badań profilaktycznych, mając jednak na uwadze ich ograniczenia; w przypadku wykrycia zaburzeń wskazujących na skłonność do zakrzepicy powiązanych z występowaniem zakrzepów u bliskich krewnych lub gdy zaburzenia te są ciężkie (np. niedobór białka C, białka S lub antytrombiny) nie należy stosować HTZ.
W przypadku kobiet stale przyjmujących leki przeciwzakrzepowe należy starannie rozważyć korzyści i ryzyko związane ze stosowaniem HTZ. Jeśli po rozpoczęciu leczenia rozwinie się ŻChZZ, lek należy odstawić. P
acjentki należy pouczyć, by w razie wystąpienia objawów choroby zakrzepowo-zatorowej (np. bolesnego obrzęku podudzia, nagłego bólu w klatce piersiowej, duszności) natychmiast skontaktowały się z lekarzem.
Choroba wieńcowa, niedokrwienny udar mózgu
Względne ryzyko wystąpienia choroby wieńcowej oraz niedokrwiennego udaru mózgu podczas stosowania złożonej estrogenowo-progestagenowej HTZ ulega nieznacznemu zwiększeniu.
Niewydolność serca i/lub nerek
Należy zachować ostrożność stosując lek u kobiet z niewydolnością serca lub nerek; w przypadku schyłkowej niewydolności nerek monitorowanie pacjentek powinno być ścisłe, ze względu na ryzyko zwiększenia stężenia substancji czynnych leku w osoczu.
Hipertriglicerydemia
Kobiety z hipertriglicerydemią w wywiadzie należy uważnie obserwować w trakcie stosowania HTZ, ze względu na przypadki zapalenia trzustki po leczeniu estrogenami.
Wpływ na wyniki badań laboratoryjnych
Estrogeny mogą wpływać na wyniki badań laboratoryjnych, np. stężenia T3 i T4, kortykosteroidów i hormonów płciowych. U kobiet rozpoczynających HTZ po 65. rż. ryzyko otępienia może się zwiększać. U kobiet z dziedzicznym obrzękiem naczynioruchowym egzogenne estrogeny mogą powodować wystąpienie lub nasilenie objawów obrzęku naczynioruchowego. Preparatów zawierających laktozę nie stosować w pierwotnym niedoborze laktazy, zespole złego wchłaniania glukozy-galaktozy oraz rzadko występującej dziedzicznej nietolerancji glukozy.
Leki zwiększające aktywność enzymów wątrobowych
Barbiturany, karbamazepina, fenytoina, prymidon, ryfampicyna, rytonawir, newirapina, efawirenz, prawdopodobnie również felbamat, gryzeofulwina, okskarbamazepina, topiramat, dziurawiec zwyczajny i preparaty zawierające ziele dziurawca, zwiększając aktywność enzymów wątrobowych, mogą zmniejszać stężenie leku we krwi, a co za tym idzie skuteczność środków antykoncepcyjnych oraz leków stosowanych w HTZ. Indukcja enzymów wątrobowych może być widoczna po kilku dniach, zaś maksymalna indukcja enzymów – po kilku tygodniach równoległego stosowania. Po zaprzestaniu leczenia indukcja enzymów może się utrzymywać przez około 4 tyg.
Wpływ na skuteczność antykoncepcji
W przypadku równoległego stosowania hormonalnych środków antykoncepcyjnych i induktorów enzymów wątrobowych może wystąpić krwawienie śródcykliczne, a działanie antykoncepcyjne może być niewystarczające. W przypadku krótkoterminowego leczenia induktorem enzymów wątrobowych należy stosować mechaniczną lub inną metodę antykoncepcji oprócz złożonego hormonalnego środka antykoncepcyjnego. Metody te należy stosować przez cały czas leczenia oraz przez 28 dni po jego zakończeniu. Jeśli leczenie to trwa dłużej niż koniec przyjmowania tabletek z opakowania złożonego doustnego środka antykoncepcyjnego, następne opakowanie należy rozpocząć zaraz po poprzednim, bez przyjmowania tabletek placebo. Pacjentkom przyjmującym leki indukujące enzymy wątrobowe długotrale zaleca się stosowanie innych niehormonalnych metod antykoncepcji.
Inhibitory proteazy HIV
Równoległe stosowanie złożonych doustnych środków antykoncepcyjnych z inhibitorami proteazy HIV i nienukleozydowymi inhibitorami odwrotnej transkryptazy może zwiększać lub zmniejszać, niekiedy w sposób klinicznie istotny, stężenie estrogenów lub progestagenów w osoczu; należy rozważyć stosowanie dodatkowych, mechanicznych metod antykoncepcji.
Inhibitory CYP3A4
Inhibitory CYP3A4 (azolowe leki przeciwgrzybicze, cymetydyna, werapamil, antybiotyki makrolidowe, diltiazem, leki przeciwdepresyjne, sok grejpfrutowy) mogą zwiększać stężenie dienogestu w osoczu.
Cyklosporyna, lamotrygina
Doustne środki antykoncepcyjne mogą zwiększać stężenie osoczowe i tkankowe cyklosporyny oraz zmniejszać stężenie lamotryginy.
Nifedypina
Lek nie wpływa na farmakokinetykę nifedypiny oraz prawdopodobnie innych leków metabolizowanych z udziałem cytochromu P-450.
Preparat stosowany w antykoncepcji.
Często: ból głowy, ból brzucha, nudności, trądzik, brak miesiączki, bolesność piersi, bolesne miesiączki, krwawienia śródcykliczne, krwotok maciczny, zwiększenie masy ciała.
Niezbyt często: zakażenia grzybicze, kandydoza pochwy, zakażenie pochwy, nasilony apetyt, depresja, obniżenie nastroju, bezsenność, zmniejszenie libido, zaburzenia umysłowe, wahania nastroju, zawroty głowy, migrena z aurą lub bez niej, uderzenia gorąca, nadciśnienie tętnicze, biegunka, wymioty, zwiększenie aktywności enzymów wątrobowych, łysienie, nadmierne pocenie się, świąd, wysypka, skurcze mięśni, powiększenie piersi, guzki piersi, dysplazja szyjki macicy, krwawienie z macicy, bolesne stosunki płciowe, dysplazja włóknistotorbielowata gruczołu sutkowego, bolesne miesiączkowanie, zaburzenia miesiączkowania, torbiel jajnika, ból miednicy, zespół napięcia przedmiesiączkowego, mięśniaki macicy, skurcze macicy, krwawienie z dróg rodnych w tym plamienie, wydzielina z pochwy, suchość sromu i pochwy, zmęczenie, drażliwość, obrzęk, zmniejszenie masy ciała, zmiany ciśnienia tętniczego.
Rzadko: kandydoza, opryszczka zwykła, zapalenie narządów miednicy mniejszej, przypuszczalny zespół histoplazmozy ocznej, łupież pstry, zakażenie dróg moczowych, zapalenie bakteryjne pochwy, zatrzymanie płynów, hipertriglicerydemia, agresja, lęk, zaburzenie dysforyczne, zwiększenie libido, nerwowość, koszmary senne, pobudzenie psychoruchowe, zaburzenia snu, napięcie, zaburzenia uwagi, parestezje, zawroty głowy, nietolerancja soczewek kontaktowych, zespół suchego oka, obrzęk oka, zawał serca, palpitacja, krwawienia z żylaków, żylna choroba zakrzepowo-zatorowa, tętnicze zaburzenia zakrzepowo-zatorowe, niedociśnienie tętnicze, zapalenie żył powierzchniowych, ból żył, zaparcia, suchość w jamie ustnej, niestrawność, refluks żołądkowo-jelitowy, ogniskowy rozrost guzków w wątrobie, zapalenie pęcherzyka żółciowego, alergiczne reakcje skórne, ostuda, zapalenie skóry, hirsutyzm, nadmierne owłosienie, świerzbiączka, zaburzenia pigmentacji, łojotok, zmiany skórne, bóle kręgosłupa, ból żuchwy, uczucie ciężkości, ból dróg moczowych, nienaturalne krwawienie z odstawienia, łagodne nowotwory piersi, torbiele piersi, rak piersi in situ, wydzielina z piersi, polip szyjki macicy, rumień szyjki macicy, krwawienie w trakcie stosunku płciowego, mlekotok, wydzielina z narządów płciowych, skąpa miesiączka, opóźnione miesiączki, pęknięcie torbieli jajnika, uczucie palenia w pochwie, nieprzyjemny zapach z pochwy, dyskomfort sromu i pochwy, limfadenopatia, astma, duszność, krwawienie z nosa, ból w klatce piersiowej, złe samopoczucie, gorączka, nieprawidłowy wymaz z szyjki macicy.
Preparat stosowany w HTZ.
Często: ból głowy, nudności, krwawienie z macicy lub pochwy, plamienie, ból piersi, uderzenia gorąca.
Niezbyt często: zwiększenie masy ciała, depresja, jadłowstręt, agresja, senność, bezsenność, nerwowość, anorgazmia, zmniejszone libido, migrena, zawroty głowy, parestezje, hiperkinezje, zakrzepica żylna (ból kończyn dolnych), zakrzepowe zapalenie żył, nadciśnienie, krwawienie z nosa, ból brzucha, biegunka, wymioty, zaparcia, wzdęcia, suchość w jamie ustnej, ból woreczka żółciowego, łuszczyca, trądzik, świąd, nasilone pocenie się, suchość skóry, ból mięśni, skurcze mięśni kończyn dolnych, nieprawidłowości w obrębie błony śluzowej trzonu macicy, kandydoza pochwy, bolesne miesiączkowanie, świąd narządów płciowych, uogólniony obrzęk, obrzęk twarzy, obrzęki, zmęczenie.
Kategoria X. Nie stosować w okresie ciąży ani w okresie karmienia piersią.
Preparat do stosowania w antykoncepcji.
P.o. codziennie o stałej porze w kolejności wskazanej na opakowaniu, przez kolejne 28 dni. Następnego dnia należy rozpocząć przyjmowanie tabletek z kolejnego opakowania. Krwawienie z odstawienia rozpoczyna się zwykle podczas przyjmowania ostatnich tabletek z opakowania i może nie zakończyć się do czasu rozpoczęcia stosowania następnego opakowania. U niektórych kobiet krwawienie rozpoczyna się dopiero po przyjęciu pierwszych tabletek z nowego opakowania. Jeżeli w ostatnim miesiącu pacjentka nie stosowała żadnych hormonalnych środków antykoncepcyjnych, pierwszą tabletkę należy przyjąć w 1. dniu cyklu. Jeżeli wcześniej pacjentka przyjmowała inny złożony środek antykoncepcyjny (złożony doustny środek antykoncepcyjny, system terapeutyczny dopochwowy, system transdermalny), przyjmowanie preparatu należy rozpocząć następnego dnia po przyjęciu ostatniej tabletki zawierającej substancje czynne lub w dniu usunięcia systemu dopochwowego albo transdermalnego. Jeżeli wcześniej pacjentka stosowała tylko progestageny (w postaci minitabletki, iniekcji, implantów lub systemu terapeutycznego domacicznego uwalniającego progestagen), stosowanie preparatu można rozpocząć w dowolnym dniu, tzn. można go przyjąć zamiast minitabletki następnego dnia o tej samej porze lub w dniu, w którym miała być wykonana następna iniekcja, albo w dniu usunięcia implantu czy systemu domacicznego; w każdym z tych przypadków zaleca się stosowanie dodatkowej antykoncepcji mechanicznej przez 9 dni. Po poronieniu w I trymestrze ciąży pacjentka może natychmiast rozpocząć przyjmowanie preparatu i wówczas nie jest konieczne stosowanie dodatkowych metod antykoncepcyjnych. Po porodzie lub poronieniu w II trymestrze ciąży przyjmowanie preparatu należy rozpocząć po 21–28 dniach; jeżeli stosowanie preparatu rozpocznie się później, w ciągu pierwszych 9 dni przyjmowania tabletek należy stosować dodatkowe mechaniczne metody antykoncepcyjne; przed rozpoczęciem przyjmowania złożonego doustnego środka antykoncepcyjnego należy wykluczyć ciążę lub odczekać do wystąpienia pierwszego krwawienia miesiączkowego, jeśli doszło do stosunku. W przypadku pominięcia tabletki białej (placebo), nie ma konieczności stosowania dodatkowej antykoncepcji, a pominiętą tabletkę należy wyrzucić. W przypadku pominięcia tabletki zawierającej substancję czynną, jeżeli od ustalonej pory przyjmowania tabletki upłynęło mniej niż 12 h, nie zmniejsza się skuteczność ochrony antykoncepcyjnej; kobieta powinna jak najszybciej przyjąć pominiętą tabletkę, a następnie kolejną o ustalonej porze. Jeżeli od ustalonej pory przyjmowania tabletki upłynęło więcej niż 12 h, skuteczność ochrony antykoncepcyjnej może się zmniejszyć; kobieta powinna jak najszybciej przyjąć pominiętą tabletkę, nawet jeżeli jest to równoznaczne z jednoczesnym przyjęciem dwóch tabletek, następne tabletki należy przyjmować o ustalonej porze. W zależności od dnia cyklu, w którym doszło do pominięcia tabletki należy stosować dodatkowe zabezpieczenia antykoncepcyjne (np. metodę mechaniczną, taką jak prezerwatywa); szczegółowe informacje – patrz: zarejestrowane materiały producenta. Jeśli w ciągu 3–4 h po przyjęciu tabletki wystąpiły wymioty lub ostra biegunka, substancje czynne mogą się nie wchłonąć całkowicie, należy wówczas przyjąć kolejną tabletkę z opakowania lub odpowiednią tabletkę z innego opakowania; tę dodatkową tabletkę należy w miarę możliwości przyjąć przed upływem 12 h od ustalonej pory stosowania, jeśli upłynie więcej niż 12 h, należy postępować zgodnie z zaleceniami dotyczącymi pominięcia tabletki, szczegóły – patrz: zarejestrowane materiały producenta. Podczas stosowania wszystkich doustnych środków antykoncepcyjnych może wystąpić nieregularne krwawienie lub plamienie, zwłaszcza w pierwszych miesiącach przyjmowania tabletek. U niektórych kobiet w czasie przerwy w przyjmowaniu tabletek krwawienie z odstawienia może nie wystąpić.
Preparat do stosowania w HTZ.
P.o., o tej samej porze dnia. 1 tabl. 1 ×/d, bez przerw; stosować najmniejszą skuteczną dawkę przez jak najkrótszy czas. Kobiety, które nie stosowały HTZ, oraz kobiety, które dotychczas stosowały w sposób ciągły inny złożony preparat do HTZ, mogą rozpocząć leczenie w dowolnym czasie. Kobiety dotychczas stosujące sekwencyjną terapię HTZ powinny rozpocząć leczenie w następnym dniu po zakończeniu poprzedniego cyklu. Jeśli kobieta zapomni przyjąć tabletkę, powinna to zrobić najszybciej, jak to możliwe. Jeśli jednak od ustalonej pory przyjęcia leku upłynęło więcej niż 24 h, nie mam potrzeby przyjmowania zapomnianej dawki. W przypadku pominięcia kilku tabletek może wystąpić krwawienie z dróg rodnych.
w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł
Pulmonolog – czym się zajmuje, jakie choroby leczy?
Gastrolog (gastroenterolog) - czym się zajmuje, jakie choroby leczy?
