Pytanie nadesłane do redakcji
Dzień dobry, chciałabym bardzo prosić o pomoc i wyjaśnienie, jakie mogą być przyczyny wielomoczu?
Moja 76-letnia mama leczy się od wielu, wielu lat na nadciśnienie i niemiarowość serca.
Przyjmuje leki obniżające ciśnienie (Telmix, Enarenal) i stabilizujące rytm serca (Metocard).
Od miesięcy natomiast cierpi na wielomocz, który nasila się w nocy (kilkakrotne wstawanie do toalety i oddawanie dużych ilości moczu). Chciałabym też nadmienić, że rok temu Mama miała wykonywaną gastroskopię i w wyniku przygotowania do zabiegu (prawdopodobnie spadek elektrolitów) wystąpiło u niej pierwszy raz w życiu migotanie przedsionków. Mama dokonywała pomiarów wypijanych dobowo płynów i ilości oddanego moczu , które wykazywały, że często oddaje nawet o 1–2 litry więcej moczu niż łączna ilość płynów wypitych w ciągu dnia.
Czy takie silne odwodnienie organizmu nie jest niebezpieczne? Czy wielomocz ten może być spowodowany nadciśnieniem, chorobami serca? Jeśli tak, to jak go leczyć? Jakie mogą być inne przyczyny? Może jakieś sprawy hormonalne, co sugerował urolog? Nefrolog nie wysłał jednak Mamy na żadne badania. USG jamy brzusznej i nerek bez zmian. Jakie konkretnie badania możemy sami wykonać w laboratorium, żeby zdiagnozować przyczynę?
Z góry dziękuję za pomoc
Odpowiedział
dr n. med. Robert Drabczyk
specjalista chorób wewnętrznych
nefrolog
Oddział Nefrologii i Stacja Dializ
Szpital Wojewódzki, Bielsko-Biała
Wielomocz to utrzymujące się wydalanie dużych objętości moczu, ponad 2500 ml moczu na dobę. Objętość moczu zależy od objętości przyjmowanych płynów i jest możliwe wydalanie dużych objętości moczu w przypadku przyjmowania dużych objętości płynów i jest to zjawisko prawidłowe. Gdy pierwotnym problemem jest wielomocz, to przyczyną jest nieprawidłowa czynność nerek w zakresie gospodarki wodą. Jest to wynikiem niedoboru hormonu wazopresyny lub niedostatecznej reakcji nerek na ten hormon. W przypadkach takiego wielomoczu chorzy piją duże objętości płynów i ciągle odczuwają wzmożone pragnienie (często osoby z otoczenia pierwsze zwracają na to uwagę).
Innym problemem jest tzw. nykturia, czyli oddawanie moczu w nocy z częstością większą niż 1-2 razy i niekiedy częściej niż w ciągu dnia.
Nieprawidłowo częste oddawanie moczu nazywamy częstomoczem. Przyczyny mogą być różne. Może być wynikiem produkcji dużych objętości moczu przez nerki (wielomocz) lub zaburzeń w zakresie dróg moczowych, przede wszystkim pęcherza moczowego (mała pojemność pęcherza lub zbyt częste parcie na mocz z powodu zaburzeń czynności pęcherza). Najczęściej częstomocz jest wynikiem zapalenia pęcherza, chorób stercza oraz niewydolności nerek. Częstomocz nocny (nykturia) najczęściej występuje u osób z chorobami serca oraz z niewydolnością nerek, a u mężczyzn przyczyną może być choroba gruczołu krokowego.
Z informacji zawartych w pytaniu wiemy, że problemem jest częstomocz nocny u 76-letniej kobiety z chorobą serca. Pacjentka była konsultowana przez urologa i nefrologa, co pozwala sądzić, że wykluczono zaburzenia czynności nerek i zaburzenia ze strony dróg moczowych. Tak więc, najprawdopodobniej przyczyną jest zwiększona produkcja moczu przez nerki w nocy w następstwie choroby serca z niewydolnością krążenia. Stabilna masa ciała świadczy o tym, że bilans wodny organizmu jest wyrównany, tzn. nie dochodzi do odwodnienia. Warto regularnie sprawdzać masę ciała, korzystając ze sprawdzonej wagi łazienkowej, gdyż postępujące zmiany będą świadczyć o zaburzeniach ilości wody w organizmie, tzn. przybór masy ciała o zatrzymaniu wody i zagrożeniu pojawienia się obrzęków, a zmniejszanie się masy ciała o odwodnieniu. Obawy dotyczące stanu zdrowia i objawów należy omówić z lekarzami, którzy opiekują się Mamą.
Piśmiennictwo:
Interna Szczeklika. Wydanie IV. Medycyna Praktyczna, Kraków 2012.Książek A. i Rutkowski B. (red.): Nefrologia. Wydanie I. Lublin 2004.
