Potomstwo kobiet, które podczas ciąży jadły ryby częściej niż trzy razy w tygodniu, jest narażone na szybszy wzrost i otyłość w dzieciństwie – wynika z międzynarodowego badania, które publikuje czasopismo „JAMA Pediatrics”.
Kadr z nagrania "How Long To Detox From Fish Before Pregnancy?" przygotowanego przez Nutrition Facts.org
Zdaniem autorów pracy zaobserwowany związek można tłumaczyć tym, że ryby zawierają bardzo wiele zanieczyszczeń organicznych, które mogą powodować zaburzenia hormonalne i w ten sposób przyczyniać się do rozwoju otyłości u dzieci. Naukowcy podkreślają jednak, że są to jedynie spekulacje, gdyż poziom tych związków w rybach spożywanych przez badane kobiety nie był mierzony.
Ryby są w diecie człowieka głównym źródłem wielonienasyconych kwasów tłuszczowych omega–3, których ludzki organizm sam nie potrafi syntetyzować. Związki te przechodzą przez łożysko i są niezbędne m.in. dla prawidłowego rozwoju układu nerwowego płodu.
W badaniach wykazano też, że ciężarne, które spożywają umiarkowane ilości ryb, mają mniejsze ryzyko przedwczesnego porodu. Dlatego ciężarne są zachęcane do regularnego spożywania ryb – zwłaszcza tłustych ryb morskich. Z drugiej strony wiadomo, że z powodu zanieczyszczenia środowiska w rybach mogą gromadzić się różne szkodliwe substancje, w tym organiczne związki rtęci (metylortęć) mogące zaburzać rozwój neurologiczny i poznawczy dziecka oraz związki organiczne o aktywności hormonalnej, które zakłócają procesy metaboliczne i zwiększają ryzyko otyłości.
Z tej przyczyny, eksperci zajmujący się kobietami w wieku rozrodczym rekomendują ciężarnym spożywanie ryb w ograniczonej ilości, a także wybieranie ryb krótko żyjących, mniejszych i niedrapieżnych, gdyż gromadzą one mniejsze ilości szkodliwych związków. W czerwcu 2014 r. amerykańska Urząd ds. Żywności i Leków (FDA) oraz Urząd Ochrony Środowiska (EPA) zaktualizowały zalecenia odnośnie do spożywania ryb przez kobiety w wieku rozrodczym. Rekomendują w nich, aby ciężarne, kobiety karmiące piersią lub mające duże prawdopodobieństwo zajścia w ciążę spożywały nie więcej niż trzy porcje ryb tygodniowo. Dzięki temu zminimalizują ryzyko narażenia płodu na metylortęć i inne toksyny.
Najnowsza praca międzynarodowego zespołu naukowców z 11 krajów Europy oraz z USA potwierdza słuszność tych rekomendacji. Jej współautorem jest również polski badacz prof. Wojciech Hanke z Instytutu Medycyny Pracy w Łodzi. Naukowcy przeanalizowali dane zebrane wśród ponad 26 tys. kobiet oraz ich dzieci do czasu ukończenia przez nie szóstego roku życia.
Najwięcej ryb spożywały ciężarne w Hiszpanii – niemal 4,5 porcji tygodniowo, a najmniej ciężarne w Belgii – 0,5 porcji na tydzień. Aż 31% badanych dzieci (ponad 8 tys.) rosło szybko od urodzenia do 2. roku życia, a nadwagę lub otyłość miało 19,4% (niemal 5 tys.) dzieci w wieku lat 4 i 15,2% (ok. 3,5 tys.) dzieci w wieku 6 lat.
Okazało się, że dzieci kobiet, które będąc w ciąży jadły ryby częściej niż trzy razy w tygodniu, miały wyższy wskaźnik masy ciała (BMI) w wieku 2, 4 i 6 lat w porównaniu z potomstwem kobiet, które w okresie ciąży spożywały ryby najwyżej trzy razy. Ponadto, dzieci kobiet spożywających więcej ryb rosły szybciej do ukończenia 2. roku życia i były bardziej zagrożone otyłością lub nadwagą w wieku 4 lub 6 lat w porównaniu z rówieśnikami, których mamy będąc w ciąży jadły ryby najwyżej raz w tygodniu. Zależność ta była silniejsza w przypadku dziewczynek.
Autorzy pracy podkreślają, że nie udało im się zebrać informacji, jakie gatunki ryb spożywały badane kobiety, czy były to głównie ryby słodkowodne czy morskie i w jaki sposób były przyrządzane. Ich zdaniem analiza ta dowodzi jednak, że ciężarne nie powinny przekraczać trzech porcji ryb tygodniowo.
