×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Diagnostyka nadwrażliwości pokarmowej u małych dzieci

Pytanie nadesłane do redakcji

Witam, mam 3-letnie dziecko, które po spożyciu pokarmu z nabiałem ma czerwone policzki i zielone kupy. Mimo testów z krwi w tym kierunku, na wszelkie też pochodne składniki mleka, frakcje białek typu kazeina... nic nie wyszło. Co jest? Czy tak może być, czy ja coś źle obserwuję? Czy alergolog uzna to za wymyślanie, skoro wynik mu pokaże to, co piszę? Jak to jest u dzieci? Co robić? Na co zwrócić uwagę? A może szukać gdzie indziej i czegoś innego? Ale czego??? Proszę o kontakt.

Odpowiedziała

dr n. med. Grażyna Durska
Zakład Medycyny Rodzinnej
Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie
Poradnia Alergologiczna „Podgórna” w Szczecinie

„Testy z krwi” to prawdopodobnie oznaczenia miana swoistych przeciwciał IgE dla badanych alergenów. Badanie to obok punktowych testów skórnych z alergenami stosowane jest wyłącznie w diagnostyce tzw. alergii IgE-zależnej. Synonimem alergii IgE-zależnej jest alergia natychmiastowa (I typ nadwrażliwości wg Gella Coombsa). W tym typie nadwrażliwości u osób uczulonych w odpowiedzi na uczulający alergen układ immunologiczny „produkuje” immunoglobuliny IgE. Przy kolejnym kontakcie z alergenem (np. po spożyciu uczulającego pokarmu czy wniknięciu alergenu do dróg oddechowych) dochodzi do połączenia alergenu z przeciwciałami IgE zlokalizowanymi między innymi na komórkach tucznych i bazofilach. Moment ten rozpoczyna szereg przemian, w następstwie których z komórek zostają uwolnione mediatory (czynniki, substancje, związki chemiczne itp.) odpowiedzialne za różnorodne objawy kliniczne.

Do klasycznych chorób IgE zależnych należą:

Objawy alergii pokarmowej IgE-zależnej to bóle brzucha, biegunki i wymioty. Alergia pokarmowa może się manifestować również objawami ze strony układu oddechowego, skóry, układu krążenia oraz ośrodkowego układu nerwowego. W diagnostyce tego typu nadwrażliwości alergicznej poza próbą prowokacji i eliminacji „podejrzanego” pokarmu wykonuje się testy punktowe z alergenami komercyjnymi oraz natywnymi, a także w niektórych sytuacjach oznaczenia stężenia swoistych przeciwciał IgE w surowicy krwi.

W nadwrażliwości alergicznej IgE-niezależnej (pozostałe 62% wszystkich alergii pokarmowych) zarówno testy punktowe z alergenami, jak i oznaczenia stężeń swoistych przeciwciał IgE są nieistotne diagnostycznie.

Nadwrażliwość immunologiczna IgE-niezależna może przebiegać w 3 typach reakcji immunologicznych (wg Gella Coombsa):

  • typ II (reakcje cytotoksyczne) manifestuje się małopłytkowością,
  • w typie III (reakcje antygen z udziałem kompleksów immunologicznych) dochodzi do rozwoju przewlekłych chorób jelitowych - tzw. enteropatii,
  • w typie IV (reakcje typu późnego) - objawy występują po kilkunastu godzinach od spożycia pokarmu, zwykle podobnie jak w typie III występują przewlekłe choroby jelitowe.

W diagnostyce alergii pokarmowej przebiegającej w III i IV mechanizmie immunologicznym zalecana jest również konsultacja gastrologiczna. Niejednokrotnie konieczne jest wykonanie endoskopii, kolonoskopii oraz badania histopatologicznego wycinków błony śluzowej jelita.

We wszystkich typach nadwrażliwości pokarmowej - zarówno przebiegających z udziałem mechanizmów immunologicznych, jak i nieimmunologicznych - złotym standardem diagnostycznym jest próba eliminacji i prowokacji pokarmem. W nadwrażliwości pokarmowej IgE-zależnej w związku z ryzykiem wystąpienia wstrząsu anafilaktycznego prowokację pokarmową zwykle wykonuje się w warunkach szpitalnych.

W przypadku Pani dziecka wyniki badań oraz charakter występujących objawów skłaniają do podejrzewania nadwrażliwości IgE-niezależnej, w związku z czym może Pani spróbować na około 14 dni wykluczyć z diety dziecka mleko oraz wszystkie produkty mlekopochodne (sery, masła, jogurty itp., a także parówki oraz słodycze, do produkcji których użyto mleka lub przetworów mlecznych).

Ustąpienie obserwowanych przez Panią objawów oraz ich ponowne wystąpienie po wprowadzeniu do diety dziecka mleka pozwoli na potwierdzenie lub wykluczenie nadwrażliwości na ten alergen.

Wracając do Pani obaw dotyczących reakcji lekarza, na pewno spotka się Pani ze zrozumieniem. Diagnostyka nadwrażliwości pokarmowej jest bardzo złożona i wymaga żmudnej obserwacji pacjenta. Niejednokrotnie jest dużym wyzwaniem zarówno dla chorego oraz jego rodziny, jak i dla lekarza.

Piśmiennictwo:

Bobrus-Chociej A., Kaczmarski M.: Tolerancja pokarmowa. Przegląd Pediatryczny 2010; 40: 63-67.
Kaczmarek J., Kuna P.: Alergia pokarmowa - narastający problem w praktyce lekarskiej. Terapia. Alergologia, 2010; XVIII: 4: z. 1 (237): 16-20.
Krogulska A., Wąsowska-Królikowska K.: Przydatność prób prowokacyjnych z pokarmami u dzieci z alergią na pokarmy. Alergologia Współczesna, 2007; 1 (19): 4-7.
Łoś-Rycharska E., Czerwionka-Szaflarska M.: Alergia pokarmowa typu III. Pediatria Polska, tom 88; 3: 258-262.
Stelmach I., Majak P., Jerzyńska J.: Alergia a nietolerancja pokarmowa. Terapia. Alergologia. 2009, XVII; 3 (222): 121-125.
Szajewska H.: Testy prowokacji w rozpoznawaniu alergii na białka mleka krowiego u dzieci. Przegląd Pediatryczny, 1999; 29 (1): 11-16.
07.01.2015
Zobacz także
  • Podział niepożądanych reakcji na pokarmy
  • Reakcja alergiczna na pożywienie
  • Alergia pokarmowa
  • Dlaczego coraz częściej się uczulamy?
  • Rozpowszechnienie chorób alergicznych w Polsce
  • Czy alergii można zapobiec?
Inne pytania
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta