Pytanie nadesłane do redakcji
Słyszałam ostatnio taki termin „biegunka salmonellozowa”. Co to jest i jak się to leczy?
Odpowiedziała
dr n. med. Andrea Horvath
pediatra gastrolog
Klinika Pediatrii, WUM
Szanowna Pani,
biegunka salmonellozowa jest to infekcja przewodu pokarmowego wywołana zakażeniem bakterią chorobotwórczą z rodzaju Salmonella.
Zwykle w przebiegu zakażenia pałeczką Salmonella dochodzi do zapalenia jelita objawiającego się kurczowymi bólami brzucha, zwiększoną liczbą wypróżnień, nawet do kilkunastu stolców na dobę, ze zmianą ich konsystencji na płynną lub półpłynną, z domieszką śluzu, ropy, a niekiedy nawet krwi. Biegunce może towarzyszyć wysoka gorączka i pogorszenie stanu ogólnego chorego, zwłaszcza dzieci, które w krótkim czasie mogą się ciężko odwadniać.
Rutynowe postępowanie z chorym zakażonym pałeczką Salmonella nie odbiega od zasad leczenia innych typów biegunki infekcyjnej. Najważniejszym etapem leczenia jest nawodnianie chorego, prowadzące do wyrównywania powstałych zaburzeń wodno-elektrolitowych. W tym celu niezbędne jest stosowanie doustnych płynów nawadniających, które dzięki swojemu szczególnemu składowi (odpowiednie proporcje elektrolitów, glukozy i wody) dają szanse szybkiej resuscytacji płynowej, bez konieczności hospitalizacji pacjenta. Towarzyszące niekiedy biegunce wymioty nie są przeciwwskazaniem do podjęcia próby nawadniania doustnego, należy jednak wykazać się dużą cierpliwością – zwłaszcza w stosunku do dziecka – i nawadniać chorego płynem o temperaturze pokojowej (ciepłe płyny mogą nasilać wymioty), małymi porcjami, co kilka minut.
Dodatkowe środki stosowane w ostrej biegunce infekcyjnej, tj. probiotyki czy środki osmotycznie czynne, choć mogą wpływać nieznacznie na skrócenie czasu trwania objawów klinicznych (od kilku do kilkunastu godzin) stanowią jedynie leczenie uzupełniające! O konieczności zastosowania antybiotyku w leczeniu biegunki o etiologii salmonellowej decyduje zawsze lekarz, który powinien kierować się całościowym stanem pacjenta. Należy tu jednak podkreślić, że antybiotykoterapia stwarza większe ryzyko późniejszego nosicielstwa pałeczek Salmonella, dlatego zawsze należy dążyć wyłącznie do leczenia objawowego.
Po pierwszym etapie – zwykle kilku godzin – poświęconych jedynie nawadnianiu chorego, należy powrócić do normalnej lekkostrawnej diety stosowanej u pacjenta przed wystąpieniem objawów biegunki, sprzyja to bowiem szybszej regeneracji uszkodzonych jelit. Obecnie nie zaleca się żadnych restrykcyjnych diet tzw. diet biegunkowych.
Najpewniejszym sposobem uniknięcia ryzyka zakażenia pałeczką Salmonelli jest ścisłe przestrzeganie zasad higieny, a przede wszystkim obowiązkowe mycie rąk przed każdym posiłkiem oraz po kontakcie ze środkami spożywczymi, zwłaszcza jajami, kurczakami, świeżymi warzywami i owocami.