×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Czy ograniczona liczba serotypów w szczepionkach pneumokowych doprowadzi do ich zastąpienia przez pozostałe?

Obawiam, się, że stosowanie szczepionek pneumokowych, zawierających ograniczoną liczbę 10 czy 13 serotypów doprowadzi po prostu do ich zastąpienia przez pozostałe, niezawarte w szczepionce. Czy zatem w ogóle warto szczepić przeciwko pneumokokom?


Fot. pixabay.com

Efekt, o którym Pan/Pani pisze jest stosunkowo często poruszany w debacie nad szczepieniami przeciwko pneumokokom. Faktycznie, dotychczas odkryto ponad 90 serotypów pneumokoków. Dzięki rozwojowi metod identyfikacji konkretnych serotypów bakterii, naukowcy z całego świata ustalili, że wśród nich istnieje grupa zaledwie kilkunastu odpowiedzialnych za zdecydowaną większość przypadków zagrażających życiu zachorowań, takich jak sepsa, czy zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych (określanych jako inwazyjne choroby pneumokokowe). Co ważne, wśród nich znajdują się także serotypy, które najczęściej wykazują antybiotykooporność, a więc są najtrudniejsze w leczeniu. To właśnie przeciwko tym najczęstszym i najgroźniejszym serotypom opracowano szczepienia ochronne.

Szczepienia przeciwko pneumokokom (z zastosowaniem szczepionek zarówno 10-, jak i 13-walentnych) okazały się bardzo skuteczne i znacznie zredukowały (o 70–90% w zależności od rejonu świata i wyszczepialności) częstość zachorowań na inwazyjne choroby pneumokokowe. W krajach, w których szczepienie przeciwko pneumokokom znajduje się od lat w kalendarzu szczepień, znacznie mniej dzieci choruje na sepsę, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i inne choroby wywoływane przez pneumokoki, tj. zapalenie płuc czy zapalenie ucha środkowego. Oczywiście zdarzają się zachorowania wywołane szczepami, które nie są obecne w składzie szczepionek. Jeśli skoncentrujemy się na procentach, można odnieść wrażenie, że ich liczba znacząco wzrosła. Ale takie myślenie, to swego rodzaju pułapka statystyczna.

Przyjrzyjmy się dokładniej danym. W erze przed szczepieniami na 1000 przypadków inwazyjnej choroby pneumokokowej (mniej więcej tyle potwierdzonych przypadków zgłaszanych było co roku do Sanepidu w Polsce), około 800 wywołanych było pneumokokami obecnymi w składzie szczepionek, a 200 nieobecnymi w ich składzie. Skuteczność szczepień w zapobieganiu tym chorobom w Europie wynosi 80–90%. To oznacza, że po kilku latach rutynowych szczepień spodziewamy się (tak jak w innych krajach) zmniejszenia liczby zachorowań do 100–200 rocznie. Wśród nich oczywiście dominować będą szczepy nieobecne w składzie szczepionek. Nawet, jeśli ich liczba także się zmniejszy (szczepienia wykazują skuteczność krzyżową wobec wielu innych serotypów, nieobecnych w szczepionkach), to procentowo będą stanowić większość.

Podsumowując – szczepienia przeciwko pneumokokom są bardzo skuteczne i warto skorzystać z ochrony jaką gwarantują. W wielu krajach na całym świecie nieustannie prowadzony jest nadzór dotyczący skuteczności szczepień i sytuacji epidemiologicznej, a wakcynologia to stale rozwijająca się dziedzina nauki, dzięki której możemy korzystać z kolejnych, coraz nowszych szczepionek i dostosowywać się do aktualnej sytuacji. Obecnie, szczepienia przeciwko pneumokokom z wykorzystaniem dostępnych 10- lub 13-walentnych szczepionek to najlepsze możliwe zabezpieczenie znacznie redukujące ryzyko zachorowania u naszych dzieci.

Piśmiennictwo:

• Inwazyjna Choroba Pneumokokowa w Polsce – dane KOROUN
• Państwowy Zakład Higieny – Meldunki o zachorowaniach na choroby zakaźne, zakażeniach i zatruciach w Polsce
• Charakterystyka produktu leczniczego Prevenar 13
• Charakterystyka produktu leczniczego Synflorix
• Vergison A.: Skuteczność skoniugowanych szczepionek przeciwko pneumokokom o rozszerzonym składzie antygenowym w profilaktyce inwazyjnej choroby pneumokokowej. Medycyna Praktyczna - Szczepienia 2013; 01: 15–17
• Immunization Action Coalition: Standing Orders for Administering Pneumococcal Conjugate Vaccine to Children http://www.immunize.org/catg.d/p3086.pdf
• Verani J.R., Domingues C.M., de Moraes J.C. i wsp.: Indirect cohort analysis of 10-valent pneumococcal conjugate vaccine effectiveness against vaccine-type and vaccine-related invasive pneumococcal disease. Vaccine, 2015; 33: 6145–6148
• Palmu A.A., Jokinen J., Borys D. i wsp.: Effectiveness of the ten-valent pneumococcal Haemophilus influenzae protein D conjugate vaccine (PHiD-CV10) against invasive pneumococcal disease: a cluster randomised trial. Lancet, 2013; 381: 214–222
• Moore M.R., Link-Gelles R., Schaffner W. i wsp.: Effectiveness of 13-valent pneumococcal conjugate vaccine for prevention of invasive pneumococcal disease in children in the USA: a matched case-control study. Lancet Respir. Med., 2016; 4: 399–406
• van der Linden M., Falkenhorst G., Perniciaro S. i wsp.: Effectiveness of pneumococcal conjugate vaccines (PCV7 and PCV13) against invasive pneumococcal disease among children under two years of age in Germany. PLoS One, 2016; 11: e0 161 257
• Savulescu C., Krizova P., Espenhain L. i wsp.: PCV13 effectiveness and overall effect of higher valency pneumococcal conjugate vaccination programmes in children under five years from nine European countries: results of SpIDnet multicenter studies. European Scientific Conference on Applied Infectious Disease Epidemiology. 2016; 28–30 , Stockholm, Sweden
• Andrews N.J., Waight P.A., Burbidge P. i wsp.: Serotype-specific effectiveness and correlates of protection for the 13-valent pneumococcal conjugate vaccine: a postlicensure indirect cohort study. Lancet Infect. Dis., 2014; 14: 839–846
• Deceuninck G., de Serres G., Bouliane N. i wsp.: Effectiveness of three pneumococcal conjugate vaccines to prevent invasive pneumococcal disease in Quebec, Canada. Vaccine, 2015; 33: 2684–2689
• de Wals P., Lefebvre B., Markowski F. i wsp.: Impact of 2 + 1 pneumococcal conjugate vaccine program in the province of Quebec, Canada. Vaccine, 2014; 32: 1501–1506
• Harboe Z.B., Dalby T., Weinberger D.M. i wsp.: Impact of 13-valent pneumococcal conjugate vaccination in invasive pneumococcal disease incidence and mortality. Clin. Infect. Dis., 2014; 59: 1066–1073
• Kaplan S.L., Barson W.J., Ling Lin P. i wsp.: Early trends for invasive pneumococcal infections in children after the introduction of the 13-valent pneumococcal conjugate vaccine. Pediatr. Infect. Dis. J., 2013; 32: 203–207
• de Wals P., Lefebvre B., Defay F. i wsp.: Invasive pneumococcal diseases in birth cohorts vaccinated with PCV-7 and/or PHiD-CV in the province of Quebec, Canada. Vaccine, 2012; 30: 6416–6420
• Knol M.J., Wagenvoort G.H.J., Sanders E.A.M. i wsp.: Invasive pneumococcal disease 3 years after introduction of 10-valent pneumococcal conjugate vaccine, the Netherlands. Emerg. Infect Dis., 2015; 21: 2040–2044
• de Oliveira L.H., Camacho L.A., Coutinho E.S. i wsp.: Impact and effectiveness of 10 and 13-valent pneumococcal conjugate vaccines on hospitalization and mortality in children aged less than 5 years in Latin American Countries: a systematic review. PLoS One, 2016; 11: e0166 736
• Andrade A.L., Minamisava R., Policena G. i wsp.: Evaluating the impact of PCV-10 on invasive pneumococcal disease in Brazil: a time-series analysis. Hum. Vaccin. Immunother., 2016; 12: 285-292. doi: 10.1080/21645515.2015.1117713
• Nagaraj S., Kalal B.S., Manoharan A., Shet A.: Streptococcus pneumoniaeserotype prevalence and antibiotic resistance among young children with invasive pneumococcal disease: experience from a tertiary care center in South India. Germs. 2017; 7(2): 78–85. Published 2017 Jun 1. doi:10.18683/germs.2017.1112
• Balsells E., Guillot L., Nair H., Kyaw M.H.: Serotype distribution of Streptococcus pneumoniae causing invasive disease in children in the post-PCV era: A systematic review and meta-analysis. PLoS ONE 2017 12(5): e0177113. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0177113

20.11.2018
Zobacz także
Wybrane treści dla Ciebie
  • Zaburzenia somatyzacyjne u dzieci i młodzieży
  • Choroby pasożytnicze układu oddechowego
  • Ból pleców u dziecka
  • Wady zgryzu u dzieci
  • Alergia pokarmowa u dzieci
  • Krztusiec (koklusz) u dziecka
  • Małe dziecko u dentysty
  • Opryszczka u dzieci
  • Zapalenie oskrzelików
  • Padaczka u dziecka
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta