Pytanie nadesłane do redakcji
Witam. Mam pytanie dotyczące odczulania na roztocza, a mianowicie chodzi mi o mojego 10-letniego syna, który dostał pierwszą szczepionkę odczulającą w postaci szczepienia i po tygodniu dopiero zaczęła go ręka boleć i odczuwał takie dziwne kłucia w tym miejscu. Po dwóch godzinach ustąpiło, ale pojawił stan podgorączkowy 37,6, czy to są normalne objawy?
Odpowiedziała
dr n. med. Grażyna Durska
Zakład Medycyny Rodzinnej
Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie
Poradnia Alergologiczna "Podgórna" w Szczecinie
Objawy występujące u synka raczej nie są związane z prowadzoną immunoterapią alergenową - wystąpiły zbyt późno.
Do najczęstszych działań niepożądanych towarzyszących immunoterapii należą natychmiastowe, miejscowe reakcje skórne występujące w czasie do 30 min po wykonaniu iniekcji. Przypominają one reakcje pojawiające się w trakcie wykonywania punktowych testów skórnych z uczulającymi alergenami.
Wykwity skórne mają charakter bąbla, o średnicy nieprzekraczającej zwykle 3 cm, towarzyszy im świąd skóry. Najczęściej ustępują samoistnie w czasie 1-2 godzin. Przy większych odczynach zaleca się doraźne stosowanie okładów z lodu, miejscowych maści z glikokortykosteroidem o niewielkiej mocy, ewentualnie przyjęcie dodatkowej dawki leku antyhistaminowego.
U niektórych pacjentów, zwłaszcza otrzymujących duże dawki alergenów, zdarzają się duże reakcje miejscowe z towarzyszącym bólem i obrzękiem ramienia utrzymujące się przez 3-4 dni. W rzadkich przypadkach reakcje skórne mogą pojawić się 24 godziny po wstrzyknięciu, uważa się, że nie zwiększają one ryzyka wystąpienia reakcji systemowych.
W 23% przypadków reakcje skórne mogą towarzyszyć reakcjom ogólnoustrojowym, mogą również wyprzedzać wystąpienie wstrząsu anafilaktycznego.
Stosowanie tzw. premedykacji polegającej na przyjęciu leku antyhistaminowego przed przyjęciem kolejnej dawki szczepionki alergenowej zmniejsza nasilenie miejscowych zmian skórnych. Postępowanie to nie zmniejsza jednak ryzyka wystąpienia wstrząsu anafilaktycznego.
Ryzyko działań niepożądanych immunoterapii minimalizuje dokładnie zebrany wywiad lekarski dotyczący obecnego stanu zdrowia pacjenta oraz reakcji na poprzednio podaną dawkę alergenu.
Przed iniekcją pacjent powinien zawsze być zbadany przez lekarza, który następnie ustala wielkość kolejnej dawki "szczepionki". Po iniekcji pacjent przebywa w poradni alergologicznej (uprawnienia do przeprowadzania immunoterapii alergenowej mają wyłącznie lekarze alergolodzy), co najmniej przez 30 min.
Po tym czasie powinien być ponownie zbadany przez lekarza. Często przed przeprowadzeniem i po przeprowadzeniu immunoterapii, zwłaszcza u pacjentów z rozpoznaną astmą wykonuje się ocenę szczytowego przepływu wydechowego - "PEFR" (z użyciem miernika szczytowego przepływu wydechowego "Pikflometru").
Piśmiennictwo:
Antczak- Marczak M., Kuna P.: Skuteczna immunoterapia alergenowa (SIA) w praktyce - porównanie aktualnych wytycznych europejskich i amerykańskich EBM versus ChPL. Terapia. Alergologia 2012; 49271: 36-42.Kowalski M.L., Rogala B. (red.): Immunoterapia alergenowa. Alergologia w praktyce. Mediton. Oficyna Wydawnicza 2012: 121-134.
Kupczyk M., Kuna P.: Mechanizmy immunologiczne skutecznej immunoterapii swoistej. Terapia. Alergologia 2012; 49271: 30-34.
Nizio-Mąsior J.: Bezpieczeństwo immunoterapii swoistej. Alergia 2009; 3/40: 19-24.
Zawadzka- Krajewska A.: Swoista immunoterapia alergenowa. Alergia 2010; 3/45: 37-38.