Pytanie nadesłane do redakcji
Dzień dobry, chciałabym zapytać czy objawy alergii występują po styczności nawet z niewielką ilością alergenu? Czy jest jakieś lekarstwo na alergię, które nie powoduje skutków ubocznych lub tylko niewielkie?
Odpowiedziała
dr n. med. Grażyna Durska
Zakład Medycyny Rodzinnej
Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie
Poradnia alergologiczna „Podgórna” w Szczecinie
Określenie alergia wprowadzone przez Pirqueta w 1906 r. oznacza zmienioną odpowiedź organizmu na powtórny kontakt z alergenem. Współcześnie uważa się, że alergia jest nieprawidłową odpowiedzią układu immunologicznego w odpowiedzi na kontakt z czynnikami zewnętrznymi.
Najczęściej występujące choroby alergiczne (alergiczny nieżyt nosa, alergiczne zapalenie spojówek, astma alergiczna, niektóre odmiany pokrzywek, atopowe zapalenie skóry, wstrząs anafilaktyczny, niektóre przypadki nadwrażliwości alergicznej na pokarmy) spowodowane są uczuleniem zależnym od przeciwciał IgE.
W przypadku tego typu alergii objawy kliniczne mogą wystąpić po kontakcie nawet z niewielką ilością alergenu.
Nie ma leków pozbawionych działań niepożądanych. Na szczęście obecnie stosowane leki są bardzo bezpieczne i ryzyko wystąpienia reakcji niepożądanej jest niewielkie.
Do leków stosowanych w większości chorób alergicznych należą doustne leki antyhistaminowe drugiej generacji (po niektórych z nich może wystąpić senność, zwiększone łaknienie).
W astmie stosuje się przede wszystkim wziewne glikokortykosteroidy (najczęstsze działania niepożądane to chrypka, miejscowe grzybice wywołane przede wszystkim przez Candida albicans), ponadto doraźnie beta2-mimetyki (może występować przyspieszona akcja serca).
W alergicznym nieżycie nosa poza lekami antyhistaminowymi niejednokrotnie chory musi przyjmować glikokortykosteroidy podawane do nosa (u części chorych występuje uczucie pieczenia, wysychania błony śluzowej nosa).
W leczeniu alergicznego zapalenia spojówek często leczenie doustnymi lekami antyhistaminowymi jest niewystarczające. Podaje się wówczas leki antyhistaminowe w postaci kropli do oczu (mogą wystąpić objawy pieczenia oczu).
Najbezpieczniejszą formą leczenia alergii IgE-zależnej jest immunoterapia.
Jednakże i w tym przypadku występuje ryzyko działań niepożądanych, najczęściej jest to: zaczerwienienie, świąd czy ból w miejscu wykonania iniekcji rzadziej (raz na 7500 iniekcji) ciężka reakcja anafilaktyczna.
Zawsze przy podejmowaniu decyzji terapeutycznych wybiera się „mniejsze zło”.
„Większym złem” jest niepodjęcie leczenia i narażenie chorego na konsekwencje zdrowotne wynikające z postępu choroby niż narażenie na sporadycznie występujące niewielkie działania niepożądane stosowanych leków.
W przypadku chorób alergicznych poza farmakoterapią niezwykle istotna jest profilaktyka alergenowa zmniejszająca narażenie na uczulający alergen.
W nadwrażliwości pokarmowej bardzo ważne jest okresowe wykluczenie z diety pokarmu wywołującego objawy kliniczne.
Piśmiennictwo:
Czajkowski J., Górnicki (red.): Alergiczne choroby oczu. Wydawnictwo Medyczne 2003.Gołąb J., Jakóbisiak M., Lasek W. (red.): Immunologia. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004: 372–401.
Kaczmarek J., Kuna P.: Alergia pokarmowa – narastający problem w praktyce lekarskiej. Terapia. Alergologia, 2010; 4, (237): 16–20.
Nizioł-Mąsior J.: Bezpieczeństwo immunoterapii swoistej. Alergia 2009: 3/40: 19–24.
Nowak-Węgrzyn A. :Alergia pokarmowa – epidemia XXI wieku? Alergia 2011; 3/49: 9–11.
Pawliczak R.: Nowoczesne leki przeciwhistaminowe – wskazania, mechanizm działania, skuteczność i bezpieczeństwo. Terapia. W gabinecie lekarza rodzinnego. 2011; 9 ,2 (262): 92–95.
Tworek D., Kuna P.: Glikokortykosteroidy donosowe w leczeniu alergicznego nieżytu nosa. Terapia. Alergologia 2010; 4(237): 80–82.
Tworek D., Kuna P.: Nowe leki przeciwhistaminowe – miejsce w terapii chorób alergicznych. Terapia. Alergologia 2013; 3(285): 49–50, 53–54.
Zasady postępowania w alergicznym nieżycie nosa. Wytyczne Kolegium Lekarzy Rodzinnych w Polsce 2012.
Zawisza E. :”Dobre i złe” leki antyhistaminowe. Alergia. 2009; 3/40: 25–27.
Zawisza E.: Miejscowe leczenie sezonowych i całorocznych nieżytów nosa. Alergia 2008; 2/36: 21–23.
