Pytanie nadesłane do redakcji
Wydaje mi się, że mam alergię na nikiel. W miejscu, gdzie guzik dżinsów dotyka skóry brzucha wychodzą mi na skórze swędzące grudki. Jak to potwierdzić i czy można to leczyć?
Odpowiedziała
dr n. med. Agnieszka Padjas
specjalista chorób wewnętrznych
Klinika Alergii i Immunologii Collegium Medicum UJ
Klasycznym objawem alergicznego kontaktowego zapalenia skóry po kontakcie z niklem jest swędzący wyprysk skórny (grudki, krostki na rumieniowym podłożu) w miejscach narażonych na kontakt z metalem, np. zegarkiem, bransoletką, kolczykami guzikami metalowymi, nitami, łańcuszkiem, naszyjnikiem. Metodą potwierdzającą uczulenie na nikiel jest test płatkowy, zwykle wykonuje się testy płatkowe w kierunku alergii na wiele alergenów kontaktowych, zaczynając od testów na te najczęstsze (np. zestaw testów o nazwie "polska seria podstawowa"). Nikiel nakłada się na skórę w standardowym stężeniu (5% roztwór siarczanu niklu w wazelinie) na okres 72 godzin i w kolejnych dniach obserwuje się reakcję skórną. U osób uczulonych w miejscu wykonania testu rozwija się wyprysk skórny, który jest wyrazem reakcji zapalnej w skórze. Nasilenie reakcji zapalnej mierzy się i zapisuje według zasad Międzynarodowej Grupy Badającej Wyprysk Kontaktowy.
Przyczynową metodą postępowania u osób z kontaktowym zapaleniem skóry jest unikanie długotrwałego kontaktu z przedmiotami zawierającymi nikiel, czyli w praktyce unikanie tzw. sztucznej biżuterii, nienoszenie zegarka, zaszywanie (zabezpieczanie) tylnej części metalowego guzika w dżinsach. Z uwagi na fakt, że osoby cierpiące na kontaktowe zapalenie skóry mają skłonność do przesuszania skóry, zaleca się także jej nawilżanie i natłuszczanie.
Jeśli już doszło do dłuższego kontaktu z niklem i pojawił się swędzący wyprysk, leczeniem z wyboru są glikokortykosteroidy miejscowe lub inhibitory kalcyneuryny (takrolimus, pimekrolimus) w maściach lub w kremach. Niestety zmiany wypryskowe pojawiają się na skórze stosunkowo szybko, bo zwykle już po jednym dniu noszenia, np. zegarka czy sztucznej biżuterii, a ich leczenie zajmuje zwykle kilka lub kilkanaście dni. Nieleczone zmiany wypryskowe mogą ulec bakteryjnemu, grzybiczemu lub wirusowemu nadkażeniu, wówczas konieczne jest dołączenie antybiotyku lub leku przeciwgrzybicznego.
Leki przeciwhistaminowe, popularnie znane jako leki na alergię (np. cetyryzyna, loratadyna itp.) czasami zmniejszają uczucie świądu, ale nie wpływają na szybkość i proces gojenia się zmian wypryskowych. Należy także pamiętać, że glikokortykosteroidy stosowane miejscowo w sposób niewłaściwy mają szereg działań ubocznych i powinny być stosowane ściśle z zaleceniami lekarza.