Istnieją liczne badania wskazujące na to, że dieta bogata w błonnik korzystnie wpływa na zdrowie. Nowe badanie pokazuje jednak bezpośredni związek między spożyciem produktów bogatych w błonnik a produkcją w jelitach krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych (ang. short chain fatty acids – SCFA).
Fot. foodiesfeed.com/ Jakub Kapusnak
SCFA (kwas masłowy, kwas octowy oraz kwas propionowy) stanowią produkt beztlenowej fermentacji bakteryjnej włókna pokarmowego i skrobi opornej. Szczególnie bogate w błonnik pokarmowy i skrobię oporną są produkty pełnoziarniste, otręby, grube kasze, nieprzetworzone płatki zbożowe, orzechy, warzywa (marchew, kapusta, buraki, szpinak, sałata, pomidory), owoce (porzeczki, śliwki, gruszki, jeżyny, jabłka, brzoskwinie, pomarańcze, kiwi oraz owoce suszone) oraz nasiona roślin strączkowych.
SCFA odgrywają niezwykle ważną rolę w utrzymaniu prawidłowej funkcji jelita. Stymulują one wzrost korzystnej flory bakteryjnej, która działa hamująco na rozwój innych patogenów. Ponadto przyspieszają proces regeneracji i gojenia nabłonka jelitowego. Podstawowym źródłem energii dla kolonocytów jest kwas masłowy, który dodatkowo wykazuje działanie przeciwzapalne i przeciwnowotworowe.
W przytoczonym badaniu przeanalizowano sposób żywienia 153 mieszkańców Włoch. Wśród uczestników badania 51 osób odżywiało się w sposób tradycyjny; wegetarianie stanowili grupę 51 osób, podobnie liczna była grupa wegan – 51 osób. Przez tydzień uczestnicy badania zapisywali wszystkie produkty, które spożywali. Dodatkowo od uczestników badania pobrano próbki moczu i kału w celu zbadania mikroflory jelitowej. Okazało się, że dieta śródziemnomorska stanowiła 88% tego, co spożywali weganie, 65% tego, co jedli wegetarianie, i 30% tego, co stanowiło jadłospis osób odżywiających się w sposób tradycyjny.
Naukowcy odkryli, że istnieją różnice w aktywności mikrobiologicznej w zależności od sposobu odżywiania. Okazało się, że u osób, które spożywały głównie posiłki roślinne, a zwłaszcza u wegan, stwierdzono większą ilość bakterii Bacteroidetes w jelitach, podczas gdy u osób spożywających głównie produkty pochodzenia zwierzęcego przeważały Firmicutes.
Duże ilości SCFA zaobserwowano u wegan i wegetarian, jak również u osób, których zwyczajowa dieta była najbliższa diecie śródziemnomorskiej. O wiele istotniejsza dla powstawania krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych okazała się ilość spożywanych owoców, warzyw, nasion roślin strączkowych i błonnika, niż sam sposób żywienia. Ponadto u osób, których sposób żywienia daleki był od modelu śródziemnomorskiego, zaobserwowano zwiększenie stężenia N-tlenku trimetyloaminy (TMAO), który sprzyja rozwojowi miażdżycy tętnic.
