Dieta bogatobiałkowa, zwana inaczej dietą proteinową, polega na dostarczaniu organizmowi dużych ilości białka, przy ograniczonym spożyciu węglowodanów (poniżej 40% wartości energetycznej diety). Spożycie tłuszczu zwykle utrzymane jest na poziomie 30% wartości energetycznej diety.
Fot. pixabay.com
Zainteresowanie dietą wynika głównie z faktu, że w początkowym okresie jej stosowania może powodować większą redukcję masy ciała oraz poprawę niektórych parametrów metabolicznych (m.in. zmniejszenie stężenia insuliny, zmniejszenie insulinooporności, zmniejszenie stężenia triglicerydów) w porównaniu z dietami ubogotłuszczowymi. Należy jednak zaznaczyć, że w większości badań większy ubytek masy ciała na diecie ubogowęglowodanowej obserwowano w pierwszych 6 miesiącach stosowania diety, natomiast po roku i dwóch latach różnice nie były już istotne statystycznie.
Podczas stosowania diety dochodzi do pojawienia się ciał ketonowych we krwi i w moczu, które powstają w wyniku zużywania kwasów tłuszczowych będących zastępczym źródłem energii (w miejsce glukozy). Ich pojawienie skutkuje zmniejszeniem odczuwania głodu, a fakt ten ułatwia przestrzeganie ograniczeń dietetycznych. Z drugiej strony może dochodzić do zaburzeń koncentracji oraz uczucia zmęczenia.
Z uwagi na ograniczenie węglowodanów, dieta ta charakteryzuje się także małą podażą błonnika pokarmowego, co może prowadzić do spowolnienia motoryki jelit i pojawienia się zaparć. Ponadto przewlekłe stosowanie diety może zwiększać ryzyko wystąpienia lub progresji niektórych chorób, m.in nerek i wątroby, chorób sercowo-naczyniowych, a nawet chorób nowotworowych. Dieta ta może prowadzić do niedoboru wapnia w diecie, gdyż jego wchłanianie z przewodu pokarmowego w przypadku dużego spożycia białka jest utrudnione. Dodatkowo stan ketozy stymuluje uwalnianie wapnia z kości, co może skutkować zmniejszeniem gęstości mineralnej kości i w dalszej kolejności rozwojem osteoporozy.
Dwie najlepiej znane diety bogatobiałkowe to: dieta Dukana i dieta Zone
Podsumowując, należy podkreślić, że nie zaleca się stosowania diet bogatobiałkowych w redukcji masy ciała. Nadal brakuje wieloletnich obserwacji pozwalających na określenie ich rzeczywistej skuteczności, a przede wszystkich bezpieczeństwa stosowania.
Plusy diety
- szybszy ubytek masy ciała w pierwszych 6 miesiącach stosowania diety w porównaniu z dietami niskotłuszczowymi,
- zwiększone odczuwanie uczucia sytości na skutek spożycia większych ilości białka oraz pojawienia się ciał ketonowych we krwi i moczu.
Minusy diety
- pojawienie się ciał ketonowych we krwi i w moczu, które może prowadzić do problemów z koncentracją oraz uczucia zmęczenia,
- zwiększenie ryzyka rozwoju chorób wątroby i nerek oraz osteoporozy,
- niedobór błonnika pokarmowego w diecie może prowadzić do wystąpienia zaparć,
- brak długoterminowych badań oceniających skuteczność i bezpieczeństwo stosowania diet bogatobiałkowych.
Piśmiennictwo
- Bravata D.M., Sanders L., Huang J. i wsp.: Efficacy and safety of low-carbohydrate diets: a systemic review. JAMA, 2003; 289: 1837–1850
- Campos-Nonato I, Hernandez L, Barquera S.: Effect of a High-Protein Diet versus Standard-Protein Diet on Weight Loss and Biomarkers of Metabolic Syndrome: A Randomized Clinical Trial. Obes. Facts. 2017; 10(3): 238–251
- Johnstone A.M., Horgan G.W., Murison S.D. i wsp.: Effects of a high-protein ketogenic diet on hunger, appetite, and weight loss in obese men feeding ad libitum. Am. J. Clin. Nutr., 2008; 87: 44–55