×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Dieta bogatobiałkowa (proteinowa)

Urszula Paszek, dietetyk dyplomowany
dr n. med. Dominika Wnęk, dietetyk

Dieta bogatobiałkowa, zwana inaczej dietą proteinową, polega na dostarczaniu organizmowi dużych ilości białka, przy ograniczonym spożyciu węglowodanów (poniżej 40% wartości energetycznej diety). Spożycie tłuszczu zwykle utrzymane jest na poziomie 30% wartości energetycznej diety.


Fot. pixabay.com

Zainteresowanie dietą wynika głównie z faktu, że w początkowym okresie jej stosowania może powodować większą redukcję masy ciała oraz poprawę niektórych parametrów metabolicznych (m.in. zmniejszenie stężenia insuliny, zmniejszenie insulinooporności, zmniejszenie stężenia triglicerydów) w porównaniu z dietami ubogotłuszczowymi. Należy jednak zaznaczyć, że w większości badań większy ubytek masy ciała na diecie ubogowęglowodanowej obserwowano w pierwszych 6 miesiącach stosowania diety, natomiast po roku i dwóch latach różnice nie były już istotne statystycznie.

Podczas stosowania diety dochodzi do pojawienia się ciał ketonowych we krwi i w moczu, które powstają w wyniku zużywania kwasów tłuszczowych będących zastępczym źródłem energii (w miejsce glukozy). Ich pojawienie skutkuje zmniejszeniem odczuwania głodu, a fakt ten ułatwia przestrzeganie ograniczeń dietetycznych. Z drugiej strony może dochodzić do zaburzeń koncentracji oraz uczucia zmęczenia.

Z uwagi na ograniczenie węglowodanów, dieta ta charakteryzuje się także małą podażą błonnika pokarmowego, co może prowadzić do spowolnienia motoryki jelit i pojawienia się zaparć. Ponadto przewlekłe stosowanie diety może zwiększać ryzyko wystąpienia lub progresji niektórych chorób, m.in nerek i wątroby, chorób sercowo-naczyniowych, a nawet chorób nowotworowych. Dieta ta może prowadzić do niedoboru wapnia w diecie, gdyż jego wchłanianie z przewodu pokarmowego w przypadku dużego spożycia białka jest utrudnione. Dodatkowo stan ketozy stymuluje uwalnianie wapnia z kości, co może skutkować zmniejszeniem gęstości mineralnej kości i w dalszej kolejności rozwojem osteoporozy.

Dwie najlepiej znane diety bogatobiałkowe to: dieta Dukanadieta Zone

Podsumowując, należy podkreślić, że nie zaleca się stosowania diet bogatobiałkowych w redukcji masy ciała. Nadal brakuje wieloletnich obserwacji pozwalających na określenie ich rzeczywistej skuteczności, a przede wszystkich bezpieczeństwa stosowania.

Plusy diety

  • szybszy ubytek masy ciała w pierwszych 6 miesiącach stosowania diety w porównaniu z dietami niskotłuszczowymi,
  • zwiększone odczuwanie uczucia sytości na skutek spożycia większych ilości białka oraz pojawienia się ciał ketonowych we krwi i moczu.

Minusy diety

  • pojawienie się ciał ketonowych we krwi i w moczu, które może prowadzić do problemów z koncentracją oraz uczucia zmęczenia,
  • zwiększenie ryzyka rozwoju chorób wątroby i nerek oraz osteoporozy,
  • niedobór błonnika pokarmowego w diecie może prowadzić do wystąpienia zaparć,
  • brak długoterminowych badań oceniających skuteczność i bezpieczeństwo stosowania diet bogatobiałkowych.

Piśmiennictwo

  1. Bravata D.M., Sanders L., Huang J. i wsp.: Efficacy and safety of low-carbohydrate diets: a systemic review. JAMA, 2003; 289: 1837–1850
  2. Campos-Nonato I, Hernandez L, Barquera S.: Effect of a High-Protein Diet versus Standard-Protein Diet on Weight Loss and Biomarkers of Metabolic Syndrome: A Randomized Clinical Trial. Obes. Facts. 2017; 10(3): 238–251
  3. Johnstone A.M., Horgan G.W., Murison S.D. i wsp.: Effects of a high-protein ketogenic diet on hunger, appetite, and weight loss in obese men feeding ad libitum. Am. J. Clin. Nutr., 2008; 87: 44–55

dr n. med. Dominika Wnęk
Dietetyk, wieloletni pracownik Zakładu Biochemii Klinicznej UJ CM oraz aktywny uczestnik trzech ramowych programów Unii Europejskiej: Lipgene, NuGO oraz Bioclaims. Wielokrotny wykładowca w ramach kursów doskonalących dla dietetyków realizowanych przez Polskie Towarzystwo Dietetyki.
Zainteresowania badawcze skupiają się głównie na zagadnieniach dotyczących otyłości i wpływu składników diety na ekspresję genów i procesy komórkowe (nutrigenomika). Swoje doświadczenie w leczeniu otyłości zdobywała, pracując w Poradni Leczenia Zaburzeń Lipidowych i Otyłości, działającej przy Zakładzie Biochemii Klinicznej UJ CM oraz jako uczestniczka licznych kursów i konferencji organizowanych w kraju i za granicą.
Obecnie związana jest z wydawnictwem Medycyna Praktyczna, gdzie pełni funkcję redaktora w serwisie „Dieta i ruch”.

25.06.2021
Zobacz także
  • Dobry cholesterol i zły cholesterol
  • Zaparcia - objawy, przyczyny, leczenie i leki na zaparcia
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta