Przewlekle problemy z cewką moczową

Pytanie nadesłane do redakcji

Mam przewlekle problemy z cewką moczową. Rok temu lekarz ginekolog przepisał mi dopochwowy pierścień antykoncepcyjny NuvaRing i podczas jego noszenia trochę piekła mnie cewka moczowa (nie współżyłam podczas noszenia krążka, przed jego założeniem przez dwa lata również nie), ale ustąpiło to po miesiącu noszenia krążka, kiedy to usunęłam go z pochwy na parę miesięcy. Pół roku temu lekarz ginekolog ponownie przepisał mi NuvaRing. Tym razem dwa dni po umieszczeniu krążka w pochwie pojawiło się straszne pieczenie w cewce moczowej (nie współżyłam od założenia krążka), więc krążek ten usunęłam w czwartym dniu noszenia i więcej go nie założyłam do dzisiaj. Mimo usunięcia tego krążka, pieczenie towarzyszy mi nadal od pół roku, niemal codziennie, niezależnie od tego czy oddaję mocz, czy nie. Jednego dnia dolegliwość jest silniejsza, innego słabsza, bywają takie dni, że nie odczuwam tych objawów wcale. Pieczenie nasila się po umyciu środkami do higieny intymnej, nawet tymi przeznaczonymi dla niemowląt, nasila się także po umyciu miejsc intymnych zwykłą czystą wodą. Po odstawieniu jednak wszystkich mydeł i płynów do higieny intymnej i używaniu do mycia samej wody, objawy trochę ustępują, pomijając czas zaraz po myciu samą wodą, bo zaraz potem piecze. Antybiotyki i inne leki (w tym tabletki antykoncepcyjne, które brałam przez tydzień, po czym je odstawiłam) także nasilają pieczenie. Dolegliwości są najsilniejsze przy pierwszym porannym oddawaniu moczu, zmniejszają się po wypiciu dużej ilości wody przed pójściem spać. W ciągu dnia także objawy się trochę zmniejszają, gdy piję dużo wody. Trochę częściej oddaję mocz, ale nie zauważyłam większych zmian w częstotliwości oddawania moczu. 5 lat temu miałam podobną sytuację - po użyciu prezerwatywy, cewka moczowa zaczęła strasznie mnie piec i mimo nieużywania od tamtej pory prezerwatyw, pieczenie nie ustępowało przez ponad dwa lata od momentu jego rozpoczęcia, po czym przeszło samo i dolegliwości nie było wcale aż do założenia krążka. Jak byłam małą dziewczynką - miałam 8, 9 lat, chwilowe pieczenie pojawiało się często po umyciu żelem do higieny intymnej, lecz wtedy ustępowało po paru godzinach i do kolejnego mycia się nie pojawiało. Zarówno teraz, jak i 5 lat temu, gdy borykałam się z tą samą dolegliwością, odwiedziłam różnych lekarzy. Byłam u kilku urologów, ginekologów, neurologów i alergologa oraz internistów. Przyczyny bakteryjne wykluczono - miałam wielokrotnie wymazy z cewki moczowej, pochwy, szyjki macicy, badania ogólne moczu, posiewy moczu, badania w kierunku Chlamydii, Ureaplasmy, Mykoplasmy - wszystkie wyniki wyszły prawidłowe (nie ma bakterii). Cystoskopia nie wykazała zmian, USG nerek także. Również ginekologicznie nie stwierdzono żadnych problemów zdrowotnych - zdrowe jajniki bez torbieli, żadnych śladów infekcji, nadżerek - było kilka USG. USG jamy brzusznej także prawidłowe, rezonans magnetyczny odcinka lędźwiowo-krzyżowego kręgosłupa prawidłowy, badanie kału na obecność pasożytów nie wykazało ich istnienia, morfologia, OB prawidłowe. Neurolog nie stwierdził zmian, alergolog powiedział, że nie ma typowych objawów alergicznych, ale wysłał mnie na testy paskowe - panel podstawowy, ale na to badanie muszę czekać do września. Wszyscy lekarze rozłożyli ręce i nie potrafią mi pomóc - niektórzy z nich przepisali jedynie leki przeciwzapalne, które nie pomagają. Cewka moczowa piecze mnie jednak nadal. Co może być przyczyną moich dolegliwości, dlaczego wyniki badań są prawidłowe, a mimo to mnie piecze? Czy są jakieś badania, które powinnam jeszcze wykonać?

Odpowiedział

dr n. med. Robert Drabczyk
Specjalista chorób wewnętrznych
Nefrolog
Oddział Nefrologii i Stacja Dializ
Szpital Wojewódzki, Bielsko-Biała

Dolegliwości odczuwane jako pieczenie cewki moczowej należą do tzw. dolegliwości dyzurycznych, czyli związanych z czynnością opróżniania pęcherza i dotyczących układu moczowo-płciowego. Przewlekłe lub bardzo często nawracające dolegliwości dyzuryczne u kobiety najczęściej spowodowane są zakażeniem dolnego odcinka układu moczowego.

W takich sytuacjach w pierwszej kolejności należy potwierdzić lub wykluczyć zakażenie układu moczowego, jako przyczynę dolegliwości. Jeżeli wyniki tych badań potwierdzą obecność zakażenia, to należy przyjmować lek przeciwbakteryjny dobrany na podstawie wyniku antybiogramu. Ustąpienie dolegliwości i prawidłowy wynik badania moczu po zakończeniu leczenia potwierdzą prawidłowe rozpoznanie i skuteczność leczenia.

Jeżeli posiewy moczu nie potwierdzą zakażenia układu moczowego, to dolegliwości dyzuryczne są spowodowane niebakteryjnym zapaleniem pęcherza, rzadziej zapaleniem cewki moczowej. Część przypadków to przenoszone drogą płciową zakażenie wywołane przez chlamydie (C. trachomatis) lub mykobakterie i odpowiednie leczenie przeciwdrobnoustrojowe może prowadzić do ustąpienia dolegliwości.

W niektórych przypadkach, jak w sytuacji opisanej w pytaniu, możliwości diagnostyczne zostają wyczerpane, a przyczyna dolegliwości nadal nie jest jasna. W większości takich przypadków rozpoznaje się śródmiąższowe zapalenie pęcherza moczowego.

Typowe objawy tego zespołu to dolegliwości dyzuryczne o różnym charakterze:

• częsta potrzeba oddania moczu, również w nocy
• ból różnie umiejscowiony (w cewce moczowej, różnych partiach sromu, nadłonowo lub nawet w okolicy krzyżowej). Ból zwykle nasila się w miarę wypełniania pęcherza i zmniejsza po oddaniu moczu
• mogą występować inne dolegliwości, jak trudności z rozpoczęciem mikcji, uczucie niecałkowitego opróżnienia pęcherza, kurcze pęcherza w trakcie mikcji, nasilenie dolegliwości w trakcie i po stosunku płciowym
• nasilenie dolegliwości po spożyciu niektórych pokarmów lub płynów (np. ostre przyprawy, cytrusy, czekolada, alkohol, napoje zawierające kofeinę)
• dolegliwości dyzuryczne mogą być tak nasilone, że upośledzają funkcjonowanie w pracy i społeczeństwie (stała konieczność przebywania w pobliżu ubikacji).

Tradycyjnie śródmiąższowe zapalenie pęcherza rozpoznaje się po wykonaniu cystoskopii i badań urodynamicznych oraz wykluczeniu innych przyczyn, jak choroby narządu rodnego oraz czynnościowe zaburzenia pęcherza (np. pęcherz nadreaktywny).

Leczenie jest problematyczne, gdyż przyczyna jest nieznana. Sposoby leczenia, w których przypadku wykazano skuteczność u części pacjentów to:

• eliminacja z diety produktów, które nasilają objawy
• amitryptylina (25-100 mg doustnie). Jest to lek przeciwpadaczkowy i zmniejszający nasilenie bólów neuropatycznych
• wielosiarczan pentosanu (pentosan polysulfate; 3x100 mg doustnie). Lek ma korzystnie wpływać na błonę śluzową pęcherza
• hydroksyzyna (2x10-25 mg doustnie). Lek przeciwhistaminowy i uspokajający
• oksybutynina (2-3x5 mg doustnie). Lek przeciwcholinergiczny pomocny w stanach nadreaktywności pęcherza
• interwencje urologiczne (wypełnienie pęcherza płynem celu jego rozciągnięcia lub wprowadzenie do pęcherza leku znieczulającego [roztwór lidokainy] może u części osób dawać czasową poprawę).

U części osób dolegliwości ustępują samoistnie po jakimś czasie.