GGTP, czyli gamma-glutamylotranspeptydaza, to enzym występujący w wątrobie. Badanie aktywności GGTP polega na ocenie stężenia tego enzymu we krwi i jest istotne do oceny funkcji wątroby. Norma GGTP może się różnić w zależności od laboratorium, wieku i płci. Zrozumienie, czym jest GGTP i znajomość normy tego enzymu, pozwala na dokładniejszą interpretację wyników badania i podejmowanie odpowiednich działań medycznych.
GGTP – co to jest gamma-glutamylotranspeptydaza?
Gamma-glutamylotranspeptydaza (GGTP) jest enzymem błonowym obecnym w wielu tkankach i płynach ustrojowych człowieka. Największą jej aktywność można stwierdzić w jelicie i nerkach. Poza tym występuje w wątrobie, komórkach nabłonka dróg żółciowych, trzustce, mózgu, ślinie, szpiku kostnym i płynie mózgowo-rdzeniowym. GGTP obecna we krwi ma pochodzenie głównie wątrobowe. Oznaczenie aktywności gamma-glutamylotranspeptydazy należy do najczulszych testów wątrobowych, co oznacza, że nawet niewielkie nieprawidłowości dotyczące wątroby powodują zwiększenie stężenia GGTP. Prawidłowy wynik GGTP z dużym prawdopodobieństwem wyklucza chorobę wątroby.
Badanie GGTP – jakie są wskazania do oznaczenia aktywności gamma-glutamylotranspeptydazy we krwi?
Główne wskazania do wykonania oznaczenia aktywności GGTP to:
- alkoholowa choroba wątroby – u osób nadużywających alkoholu można porównać stężenie GGTP z innymi enzymami wątrobowymi, tj. aminotransferazą alaninową (ALT) i aminotransferazą asparaginianową (AST); w przypadku uszkodzenia alkoholowego stosunek GGTP/AST jest większy niż 6; dodatkowa zaleta diagnostyczna GGTP i aminotransferaz polega na zwiększeniu ich aktywności w początkowej fazie choroby
- cholestaza wewnątrzwątrobowa lub zewnątrzwątrobowa (stan, w którym dochodzi do mechanicznego zatrzymania odpływu żółci wewnątrz wątroby lub w drogach żółciowych poza wątrobą), dlatego wskazaniem do oznaczenia aktywności GGTP są objawy cholestazy – do najważniejszych należą: żółtaczka skóry, błon śluzowych i twardówek oraz świąd skóry; w przypadku podejrzenia zastoju żółci należy oznaczyć inne markery cholestazy, tj. aktywność fosfatazy zasadowej oraz stężenie bilirubiny (z rozdziałem na bilirubinę całkowitą, pośrednią i bezpośrednią)
- toksyczne uszkodzenie wątroby – stan, w którym dochodzi do uszkodzenia wątroby związanego np. z przyjmowanymi lekami lub innymi substancjami
- Polekowe uszkodzenia wątroby
- Polekowe uszkodzenia wątroby u dzieci
- Ostra niewydolność wątroby
- Czynniki powodujące uszkadzanie wątroby
- niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby
- marskość wątroby
- pierwotne stwardniające zapalenie dróg żółciowych
- nowotwory wątroby – zdarza się, że jedynym odchyleniem od normy w badaniach enzymów wątrobowych jest zwiększenie aktywności GGTP.
Czytaj wiecej na temat badania ALT i AST: Aminotransferazy alaninowa i asparaginowa (AlAT i AspAT)
Polecamy: Kwasy żółciowe
Polecamy:
Badanie GGTP – na czym polega?
Badanie GGTP wykonuje się w razie podejrzenia chorób wątroby i stanów przebiegających z uszkodzeniem wątroby.
Stężenie GGTP oznacza się we krwi. Wystarczy pobranie niewielkiej próbki krwi żylnej. Na badanie należy zgłosić się na czczo (od ostatniego posiłku musi upłynąć co najmniej 8-12 godzin przed pobraniem próbki krwi). Nie ma przeciwwskazań do wykonania badania.
Norma GGTP – jak interpretować wyniki badania?
Norma aktywności GGTP we krwi wynosi u kobiet <35 IU/l, u mężczyzn <40IU/l (ogólna aktywność GGTP jest większa u mężczyzn z powodu zwiększonej aktywności w gruczole krokowym).
Aby ustalić prawidłowe rozpoznanie, należy ocenić stan kliniczny pacjenta (objawy i wyniki innych badań), a następnie porównać je z aktywnością enzymów wątrobowych, m.in. z GGTP, AST i ALT. Stosunek GGTP do ALT >1 wskazuje na niedrożność dróg żółciowych, natomiast ostre wirusowe zapalenie wątroby cechuje stosunek GGTP/AST w granicach 0,1–0,2.
Przyczyny zwiększenia aktywności GGTP
Przyczyny zwiększenia aktywności gamma-glutamylotranspeptydazy:
- cholestaza (czyli zatrzymanie odpływu żółci) wewnątrz- i zewnątrzwątrobowa
- długotrwałe nadużywanie alkoholu
- choroby miąższu wątroby
- polekowe uszkodzenie wątroby (zwłaszcza po stosowaniu leków przeciwpadaczkowych, ryfampicyny, metotreksatu, furosemidu)
- ostre lub przewlekłe zapalenie trzustki
- reumatoidalne zapalenie stawów
- choroby autoimmunologiczne (np. pierwotne stwardniające zapalenie dróg żółciowych)
- cukrzyca
- otyłość
- porfiria (zob. Ostra porfiria przerywana — przyczyny, objawy i leczenie, Porfiria skórna późna – przyczyny, objawy, leczenie)
- zawał serca
- w około 10% przypadków nie udaje się ustalić przyczyny zwiększenia aktywności GGTP we krwi.
