×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Dieta śródziemnomorska chroni przed rozwojem retinopatii cukrzycowej

Oprac. mgr Paulina Augustyn
Mediterranean diet, retinopathy, nephropathy and microvascular diabetes complications: A post hoc analysis of a tandomized trial. Diabetes Care 2015; 38: 2134–2141

Dieta śródziemnomorska obecnie uznawana jest za najzdrowszy model żywienia człowieka. Liczne badania naukowe potwierdzają jej korzystny wpływ na zmniejszanie ryzyka chorób sercowo-naczyniowych. Mniejszy odsetek zachorowań i zdarzeń sercowych zaobserwowano w populacji basenu Morza Śródziemnego.

Dieta śródziemnomorska w tradycyjnej wersji greckiej charakteryzyje się głównie:
• dużym spożyciem oliwy z oliwek i małym spożyciem tłuszczów pochodzenia zwierzęcego
• dużym spożyciem warzyw
• dużym spożyciem owoców
• dużym spożyciem produktów zbożowych (głównie chleba)
• dużym spożyciem nasion roślin strączkowych
• małym spożyciem mięsa i produktów mięsnych
• średnim spożyciem produktów mlecznych
• średnim spożyciem alkoholu (głównie wina)
• średnim spożyciem ryb.

Dieta pochodząca z basenu Morza Śródziemnego zawiera niewiele niekorzystnych lub niepożądanych substancji odżywczych, jak m.in. nasycone kwasy tłuszczowe, tłuszcze transcholesterol. Natomiast obfita jest w wiele korzystnych i prozdrowotnych składników, jak: nienasycone kwasy tłuszczowe, witaminy, składniki mineralne, karotenoidy, flawonoidy, fitoestrogeny oraz polifenole. Są to substancje istotne w prewencji chorób układu sercowo-naczyniowegochorób nowotworowych. Liczne badania potwierdzają korzystny wpływ diety śródziemnomorskiej na zmniejszenie ryzyka chorób cywilizacyjnych, zwłaszcza choroby niedokrwiennej serca, miażdżycy, nadciśnienia tętniczego, dyslipidemii, zespołu metabolicznego, otyłości, cukrzycy.

Podstawowym źródłem tłuszczu w diecie śródziemnomorskiej jest oliwa z oliwek. Najwyższą wartość zdrowotną wykazuje nierafinowana oliwa z oliwek extra virgin, która obfita jest w wiele korzysnych składników odżywczych, m.in. jednoniesaycone kwasy tłuszczowe, zwłaszcza kwas oleinowy (53–83%), a także antyoksydanty, jak związki fenolowe, β-sitosterol, α-tokoferol, skwalen, wykazujące działanie prozdrowotne. Spożywanie oliwy z oliwek poprawia profil lipidowy poprzez zmniejszenie stężenia cholesterolu całkowitego i frakcji LDL w surowicy krwi oraz zwiększenie stężenia cholesterolu frakcji HDL. Ponadto działa przeciwzapalnie i przeciwkrzepliwie. Antyoksydanty zawarte w oliwie z oliwek chronią organizm przed wolnymi rodnikami, których nagromadzenie (zachodzące w wyniku procesów utleniania) w organizmie może powodować negatywne skutki dla zdrowia człowieka. Wolne rodniki nie tylko przyspieszają starzenie się komórek, ale także uszkadzają obecne w błonach komórkowych polienowe kwasy tłuszczowe, niszczą DNA, białka oraz lipidy. Dlatego też są odpowiedzialne za wiele chorób, jak choroby serca, nowotwory, zaćmę, neuropatie i choroby eznymatyczne. Spożywanie oliwy z oliwek pomaga w redukcji masy ciała, obniża ciśnienie tętnicze oraz zmniejsza insulinooporność, co przyczynia się do zmniejszenia ryzyka cukrzycy. Ponadto zawartość antyoksydantów i kwasów tłuszczowych w oliwie zmniejsza ryzyko demencji oraz ryzyko zachorowania na chorobę Alzheimera i Parkinsona.

Prozdrowotne właściwości oliwy z oliwek są coraz bardziej udokumentowane. Do tej pory najwięcej badań dotyczyło korzystnego wpływu oliwy na choroby układu sercowo-naczyniowego. Obecnie badania skupiają się nad związkiem pomiędzy spożyciem oliwy a występowaniem chorób nowotworowych, cukrzycy i osłabienia zdolności poznawczych. Do tej pory jeszcze żadne badania kliniczne nie oceniały roli wzorców żywieniowych w odniesieniu do częstości występowania mikronaczyniowych powikłań cukrzycy.

Badanie opublikowane w Diabetes Care to analiza post hoc w grupie pacjentów chorych na cukrzycę typu 2 uczestniczących w wieloośrodkowym randomizowanym badaniu PREDIMED. Wcześniejsze doniesienia z badania PREDIMED wykazały, że interwencja żywieniowa na podstawie diety śródziemnomorskiej (MedDiet) miała korzystniejszy wpływ na czynniki ryzyka układu krążenia, m.in. nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, zespół metaboliczny, niż dieta niskotłuszczowa.

Głównym celem w obecnej analizie było zbadanie wpływu trzech interwencji dietetycznych na częstość występowania powikłań cukrzycowych. Postawiono założenie/hipotezę, czy interwencja żywieniowa na podstawie diety śródziemnomorskiej (MedDiet) wykazywałaby większe działanie ochronne na retinopatięnefropatię cukrzycową niż dieta o małej zawartości tłuszczu.

Analizę post hoc przeprowadzono w podzbiorze 3614 uczestników badania PREDIMED, u których stwierdzono cukrzycę typu 2 na początku badania, uczestnicy byli wolni od powikłań mikrokrążeniowych przy rejestracji. Osoby te były losowo przypisane do jednej z trzech grup interwencji dietetycznych:
• dieta śródziemnomorska MedDiet uzupełniona oliwą z oliwek extra virgin (MedDiet + EVOO)
• dieta śródziemnomorska MedDiet uzupełniona mieszanką orzechów (MedDiet + orzechy)
• dieta kontrolna o małej zawartości tłuszczu.

Wszyscy uczestnicy PREDIMED na początu badania i co roku, przez cały okres obserwacji (6 lat), wypełniali 47-punktowy kwestionariusz dotyczący zmiennych stylu życia, osiągnięć edukacyjnych, historii choroby i stosowanych leków. Dodatkowo wypełniali 137-punktowy półilościowy kwestionariusz częstotliwości spożycia żywności oraz Kwestionariusz Aktywności Fizycznej. Ponadto na początku badania i co roku wykonywano badania biochemiczne, m.in. stężenie glukozy w osoczu krwi, profil lipidowy. Kontrolowano czynność nerek oraz funkcojonowanie narządu wzroku w celu wykrycia pierwszych zmian powikłań cukrzycowych.

Dodatkowo w losowej próbie uczestników PREDIMED w ciągu pierwszych 5 lat obserwacji, mierzono biomarkery przestrzegania interwencji stosowania diety śródziemnomorskiej, w tym stężenie w moczu hydroksytyrozolu i w osoczu proporcje kwasu α-linolenowego, które są wiarygodnymi biomarkerami spożycia odpowiednio oliwy z oliwek extra virgin i orzechów.

W analizie rozważano dwa niezależne wyniki: pierwsze oznaki retinopatii i nefropatii cukrzycowej.

Wyniki

Podczas średniego okresu obserwacji, 6 lat, zidentyfikowano 74 nowe przypadki retinopatii i 168 przypadków nefropatii cukrzycowej.

Okazało się, że znacząco mniejsze ryzyko (o 44%) retinopatii cukrzycowej było w grupie osób stosujących dietę śródziemnomorską uzupełnioną o oliwę z oliwek extra virgin (MedDiet + Evoo). Wpływ na retinopatię był marginalny w grupie (MedDiet) uzupełnioną o mieszankę orzechów.

Zgodnie z oczekiwaniami autorów analizy post hoc ryzyko retinopatii cukrzycowej było istotnie mniejsze w grupie (MedDiet) niż w grupie kontrolnej stosujacej dietę niskotłuszczową. Nie stwierdzono istotnych związków w przypadku nefropatii cukrzycowej.

Wnioski

Ta analiza post hoc badania randomizowanego PREDIMED sugeruje, że żywieniowa interwencja na bazie diety śródziemnomorskiej MedDiet uzupełnionej o oliwę z oliwek extra virgin EVOO zmniejsza częstość występowania retinopatii cukrzycowej u pacjentów chorych na cukrzycę typu 2 w podeszłym wieku z basenu Morza Śródziemnego.

Otrzymane wyniki sugerują również, że dwie interwencje MedDiet nie miały korzystnego wpływu na nefropatię cukrzycową.

Uzyskane wyniki w analizie nie tylko jeszcze raz potwierdzają korzyści zdrowotne stosowania diety śródziemnomorskiej, ale dodają nowe dowody, które mogą nie tylko pomóc w zmniejszaniu częstości występowania cukrzycy, ale także w zahamowaniu rozwoju mikroangiopatii u chorych na cukrzycę.

20.04.2016
Zobacz także
  • Pierogi, naleśniki, kluski śląskie – czy chory na cukrzycę musi z nich rezygnować?
  • 3 owoce, które zmniejszają ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2
  • Co je chory na cukrzycę? To co lubi, czyli ciastko proszę...
  • Dieta cukrzycowa
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta