Stosowanie napojów energetycznych w związku z szybkim tempem życia staje się bardzo powszechne, przez producentów zalecane są one szczególnie jako środki stymulujące w sytuacji wyczerpania fizycznego i umysłowego. Skład napojów energetycznych dostępnych na rynku nie różni się istotnie.
Fot. iStock.com
Zawierają one przede wszystkim kofeinę, która stymuluje wydzielanie hormonów pobudzających organizm – adrenaliny i noradreanliny. Ilość kofeiny w jednej standardowej puszce napoju energetycznego w przybliżeniu odpowiada zawartości kofeiny w filiżance kawy. Szczególnie działanie pobudzające przypisuje się jednak także innymi składnikom zawartym w napojach. Obecna w napojach energetycznych guarana zawiera również kofeinę podobną w swym działaniu do syntetycznej, jednak czas jej działania może być wydłużony dzięki obecności związków organicznych które ograniczają jej rozpuszczalność i spowalniają wchłanianie w przewodzie pokarmowym. W ich składzie znajduje się też tauryna, L-karnityna, węglowodany w łatwo przyswajalnej postaci a także syntetyczne witaminy, głównie z grupy B, aromaty barwniki, konserwanty i dwutlenek węgla. Tauryna stymuluje uwalnianie i produkcję insuliny, działa lipolitycznie i anabolicznie, powoduje zmniejszenie uczucia zmęczenia. L-karnityna przyspiesza metabolizm tkanki tłuszczowej. Coraz częściej w składzie napojów energetycznych znajdują się również substancje pobudzające pochodzenia roślinnego. Dodawane są między innymi ekstrakty z miłorzębu japońskiego, korzenia żeń-szenia czy liści koki. Substancje te, poza działaniem pobudzającym, przyjmowane w dużej ilości mogą wykazywać działania niepożądane. Ekstrakt z miłorzębu japońskiego może zwiększać ryzyko krwawień u osób stosujących przewlekle leczenie przeciwkrzepliwe a korzeń żeń–szenia zaburzać gospodarkę węglowodanową. Liście koki, pozbawione kokainy lub zawierające ją w znikomej ilości, niepowodującej uzależnienia poprawiają koncentrację, mają także działanie wspomagające odchudzanie.
Badacze coraz częściej zwracają również uwagę na fakt, że po energetyki sięgają już bardzo młode osoby, nawet dzieci. Dawka kofeiny zawarta w napojach energetycznych może być dla tej grupy szczególnie niebezpieczna. Po spożyciu dużej ilości kofeiny obserwuje się bóle brzucha, bóle głowy, uczucie kołatania serca, nadciśnienie tętnicze, pobudzenie, drżenie rąk a w skrajnych przypadkach zaburzenia świadomości. Korzystanie z napojów energetycznych w znacznych ilościach, np. wypijanie kilku puszek tego typu napoju dziennie, może wiązać się z negatywnymi skutkami zdrowotnymi, wynikającymi przede wszystkim z przedawkowania kofeiny, czego wielokrotnie osoby po nie sięgające nie są świadome.
Piśmiennictwo:
1. Higgins J.P., Tuttle T.D., Higgins C.L.: Energy beverages: content and safety. Mayo Clin. Proc. 2010; 85 (11): 1033–1041.2. Mora-Rodriguez R., Pallarés J.G.: Performance outcomes and unwanted side effects associated with energy drinks. Nutr. Rev. 2014; 72 Suppl 1: 108–120.
3. Salinero J.J., Lara B., Abian-Vicen J. i wsp.: The use of energy drinks in sport: perceived ergogenicity and side effects in male and female athletes. Br. J. Nutr. 2014; 112 (9): 1494–1502.
