Gdzie w organizmie znajduje się magnez?
Największa część magnezu w organizmie ludzkim wchodzi w skład kośćca – jest to ok. 50–60% i jedynie 1% z tej puli podlega mobilizacji w razie niedoboru. Pozostała część magnezu znajduje się w przestrzeni wewnątrzkomórkowej i zewnątrzkomórkowej – większość z tej części wewnątrzkomórkowo, głównie w mięśniach szkieletowych. Im bardziej aktywna metabolicznie tkanka, tym większe stężenie magnezu w jej wnętrzu.
Norma 0,65–1,2 mmol/l
Jaka jest rola magnezu w organizmie?
Magnez jest budulcem części mineralnej kości, uczestniczy w procesie krzepnięcia, bierze udział w procesie zapamiętywania oraz w procesie skurczu mięśnia. Na poziomie komórkowym magnez jest katalizatorem wielu reakcji enzymatycznych.
Przyczyny zmniejszonego stężenia magnezu (hipomagnezemii):
- zbyt mała podaż pokarmów bogatych w magnez oraz spożywanie produktów znacznie zmniejszające stężenie magnezu w ustroju, np. kawa, herbata, alkohol,
- niektóre leki (najczęstsza przyczyna hipomagnezemii) – leki odwadniające (np. furosemid, hydrochlorotiazyd lub indapamid), leki zobojętniające sok żołądkowy (np. omeprazol, pantoprazol), antybiotyki,
- upośledzone wchłanianie z przewodu pokarmowego (wskutek zaburzeń trawienia lub wchłaniania).
- nadmierna utrata magnezu w nerkach (choroby nerek, hiperaldosteronizm, alkoholizm, nadczynność przytarczyc, przedawkowanie witaminy D),
- zapalenie trzustki – odkładanie się magnezu w tkankach miękkich,
- dożylne podawanie płynów przez długi czas, bez dodatkowej suplementacji magnezem.
Skutki niedoboru magnezu w organizmie:
- zaburzenia rytmu serca – dodatkowe skurcze, objawiające się uczuciem kołatania serca,
- nadciśnienie tętnicze,
- drżenie mięśni, parestezje, przy dużym niedoborze nawet tzw. objawy tężyczkowe,
- obniżenie nastroju, apatia, zaburzenia nerwicowe, drażliwość,
- pogorszenie zdolności zapamiętywania.
Przyczyny zwiększonego stężenia magnezu (hipermagnezemii):
- stosowanie leków zawierających magnez u chorych z niewydolnością nerek (najczęstsza przyczyna),
- nadmierne wchłanianie magnezu z przewodu pokarmowego (np. w stanach zapalnych jelit),
- niedoczynność kory nadnerczy (choroba Addisona),
- nadczynność przytarczyc.
Skutki nadmiaru magnezu w organizmie:
- zaparcia, zatrzymanie moczu – na skutek porażenia mięśni,
- obniżenie ciśnienia tętniczego krwi,
- osłabienie mięśni,
- zaburzenia rytmu serca, nawet blok przedsionkowo-komorowy lub zatrzymanie krążenia.
Leczenie
W przypadku niedoboru magnezu konieczne jest jego uzupełnienie, należy jednak pamiętać, że często w przypadku niedoboru magnezu występują także inne niedobory elektrolitowe. Zazwyczaj konieczne jest również oznaczenie stężenia potasu, sodu i wapnia. Ważne jest również to, iż małe stężenie magnezu w oznaczeniach laboratoryjnych świadczy tak naprawdę o jeszcze większym niedoborze tego pierwiastka wewnątrz komórek, konieczna jest wtedy suplementacja dwu- lub nawet trzykrotnie większymi dawkami niż zalecane dobowe spożycie.
Ciężką hipermagnezemię leczy się przez dożylne podawanie wapnia, w przypadku nadmiaru magnezu niewielkiego stopnia stosuje się diuretyki (leki moczopędne).
