Topinambur – inaczej słonecznik bulwiasty – roślina pochodząca z Ameryki Północnej, spokrewniona ze słonecznikiem zwyczajnym. Jako pierwsi uprawiali ją Indianie z plemienia Topinamboore – stąd też pochodzi jej charakterystyczna nazwa. Do Europy topinambur trafił za sprawą Krzysztofa Kolumba.
Fot. pixabay.com
Wartość odżywcza topinamburu
Bulwy topinamburu zawierają przede wszystkim węglowodany oraz niewielkie ilości białka i tłuszczu, a także witaminy i składniki mineralne. Należy zwłaszcza podkreślić szczególnie dużą zawartość w nich potasu.
Tabela. Wartość odżywcza 100 g gotowanych bulw topinamburu.
| Składnik pokarmowy | Zawartość w 100 g |
|---|---|
| woda | 80,2 g |
| wartość kaloryczna | 41 kcal |
| węglowodany | 16 g |
| białko | 1,6 g |
| tłuszcze | 0,1 g |
| witamina C | 2 mg |
| witamina B1 | 0,1 mg |
| witamina A | 0,02 mg |
| potas | 420 mg |
| wapń | 30 mg |
| sód | 3 mg |
| żelazo | 0,4 mg |
Topinambur – właściwości prozdrowotne
O właściwościach prozdrowotnych tej rośliny decyduje inulina – naturalny polisacharyd zaliczany do złożonych z cząsteczek ß-D-fruktozy fruktooligosacharydów. Jej zawartość w bulwach topinamburu wynosi 16 g na 100 g produktu. Inulinę zalicza się do prebiotyków, czyli składników żywności niepodlegających trawieniu, które selektywnie stymulują rozwój i/lub aktywność jednego szczepu lub ograniczonej liczby szczepów bakterii w jelicie grubym i w ten sposób korzystnie wpływają na stan zdrowia człowieka.
Mówiąc prościej, inulina jest pożywką dla korzystnych bakterii bytujących w przewodzie pokarmowym człowieka, a to z kolei zapewnia prawidłowy skład mikrobioty jelitowej i hamuje możliwość wzrostu bakterii chorobotwórczych.
Wykorzystanie topinamburu w kuchni
Bulwy topinamburu – swoim kształtem przypominające imbir – charakteryzuje słodki, orzechowy smak. Najczęściej roślinę spożywa się po uprzednim ugotowaniu lub pieczeniu – wówczas konsystencją przypomina marchewkę lub korzeń pietruszki. Z topinamburu można przygotować także frytki i chipsy (pieczone w piekarniku). Ponadto bulwy wykorzystuje się do przygotowania zup, sosów, a nawet hummusu. Mogą być również spożywane w formie surówek. Co więcej, topinambur nadaje się do przygotowania w zalewie octowej albo w postaci kiszonek.
Piśmiennictwo
Mystkowska I., Zarzecka K.: Wartość odżywcza i prozdrowotna słonecznika bulwiastego (Helianthus tuberosus L.). Postępy Fitoterapii 2/2013.Mystkowska I., Zarzecka K., Gugała M. i wsp.: Właściwości probiotyczne i farmakologiczne słonecznika bulwiastego (Helianthus tuberosus L.). Probl. Hig. Epidemiol. 2015, 96 (1): 64–66.
Szewczyk A., Zagaja M., Bryda J. i wsp.: Topinambur – new possibilities for use in a supplementation diet. Ann Agric Environ Med. 2019; 26 (1): 24–28. doi:10.26444/aaem/102767.
