Pomagając pacjentom, którzy codziennie walczą z bólem, zmieniamy też filozofię funkcjonowania systemu opieki zdrowotnej. Pokazujemy, że poszanowanie praw pacjentów z przewlekłym bólem ma ogromne znaczenie w traktowaniu pacjenta – podkreślił w poniedziałek w Sejmie szef MZ Adam Niedzielski.
Fot. Andrea Piacquadio/ pexels.com
W poniedziałek podczas posiedzenia Parlamentarnego Zespołu ds. Praw Pacjentów odbyła się debata pt. „Ścieżka pacjenta z bólem przewlekłym w Polsce”. Wziął w niej udział m.in. minister zdrowia Adam Niedzielski, który w lutym podpisał rozporządzenie w sprawie standardu organizacyjnego leczenia bólu u pacjentów w warunkach ambulatoryjnych. Zgodnie z rozporządzeniem pierwszym elementem standardu postępowania jest ocena bólu u pacjenta. Lekarz przeprowadza wywiad z pacjentem, badanie przedmiotowe, badanie z użyciem skali natężenia bólu i badania pomocnicze. Obowiązkowe jest też dołączenie do historii choroby pacjenta karty oceny natężenia bólu.
Zdaniem szefa MZ „zagadnienie leczenia bólu jest egzemplifikacją tego, że system opieki zdrowotnej powinien być ukierunkowany na poszanowanie praw pacjenta”. – Podejście, zgodnie z którym wyeksponowanie praw pacjenta ma być jednym z głównych kryteriów wybierania, jakie powinny być kierunki reformowania opieki zdrowotnej, to była strategiczna decyzja, jeśli chodzi o reformowanie czy zmianę systemu zdrowotnej – podkreślił Niedzielski.
Zauważył, że często o zmianie w systemie opieki zdrowotnej mówi się tylko w kategoriach finansowych. – Mówimy, że zmieniały się nakłady, środki do dyspozycji, że mamy gwarancję, że będą one rosły systematycznie z poziomu 7 proc. PKB, ale to wszystko jest tylko sprzyjającym otoczeniem, by podejmować działania reformatorskie, żeby optymalizować system opieki zdrowotnej – powiedział minister.
– Na pewno w systemie opieki zdrowotnej jest wiele złych nawyków i przyzwyczajeń. Dotyczy to zarówno personelu medycznego, niemedycznego, podejścia urzędniczego w tym zagadnieniu, ale trzeba wykonywać systematyczne kroki, które nie tylko są rozwiązaniami formalnymi, ale one zmieniają sposób myślenia o systemie opieki zdrowotnej – podkreślił.
– Nie tylko pomagamy pacjentom, którzy codziennie walczą z bólem, ale również zmieniamy pewną filozofię funkcjonowania systemu opieki zdrowotnej, bo pokazujemy, że poszanowanie praw pacjenta i osób, które walczą z bólem, ma ogromne znaczenie w traktowaniu pacjenta i jest punktem, wokół którego budujemy rozwiązania – dodał. Zapowiedział, że w perspektywie najbliższych miesięcy powinno się zorganizować kompleksowe szkolenia dla lekarzy rodzinnych.
Szef MZ zwrócił też uwagę na czas oczekiwania na poradę specjalistyczną. – To jest oczywiście wypadkową wielu rzeczy, zawsze powtarzam, że nie ma żadnej czarodziejskiej różdżki, którą można by zredukować kolejki z dnia na dzień. To jest dopływ specjalistów do zawodu, to odpowiednie wyceny i płace dla tych specjalistów, to bardzo dużo uwarunkowań – powiedział.
Przepisy rozporządzenia wskazują, że koncentracja na leczeniu bólu ma nastąpić już na etapie ambulatoryjnym, w przychodniach podstawowej opieki zdrowotnej. Świadczenia w poradni leczenia bólu, udzielane są w przypadku wyczerpania możliwości diagnostycznych i leczniczych pacjenta w podstawowej opiece zdrowotnej. Pacjenci są kierowani do poradni, również w przypadku trudności w postawieniu diagnozy, niewielkiej skuteczności dotychczasowej terapii i konieczności zastosowania inwazyjnych metod leczenia.
Podczas briefingu prasowego głos zabrał również rzecznik praw pacjenta, który przypomniał, że standard organizacyjny leczenia bólu dotyczy wszystkich lekarzy. Chmielowiec przypomniał, że Biuro Rzecznika Praw Pacjenta monitoruje, jak standard jest wdrażany.
– Z drugiej strony pacjenci, my wszyscy, powinniśmy pamiętać o tym, że do każdej wizyty lekarskiej powinniśmy się przygotować. Przypomnieć sobie, od kiedy ten ból nam dokucza, jakie są jego objawy, jakie braliśmy wcześniej leki. Powinniśmy zawsze na tej wizycie lekarskiej – jeśli nas nie zapyta lekarz – sami zakomunikować, że ból nam towarzyszy – podkreślił.
Przypomniał, że w parlamencie procedowana jest ustawa o jakości i bezpieczeństwie pacjenta. – Wprowadza jedną bardzo ważną rzecz, a mianowicie kwestię ankietowania satysfakcji pacjenta w placówce medycznej. W ramach tych ankiet również będą pytania dotyczące leczenia bólu – dodał.
Dyrektor Departamentu Lecznictwa w Ministerstwie Zdrowia Michał Dzięgielewski przypomniał, że rozporządzenie ministra zdrowia w sprawie standardu organizacyjnego leczenia bólu w warunkach ambulatoryjnych jest „pewnego rodzaju standardem monitorowania bólu”.
– W najprostszej możliwej 10-stopniowej skali pacjent będzie określał, jak ocenia własne natężenie bólu. Potem można porównywać to z pierwotnie dokonaną oceną w czasie kolejnej wizyty – tłumaczył. Dodał, że rozporządzenie zapewnia, że karta oceny natężenia bólu jest fragmentem dokumentacji medycznej.
Na początku lutego minister zdrowia opublikował rozporządzenie w sprawie standardu organizacyjnego leczenia bólu u pacjentów w warunkach ambulatoryjnych. Rozporządzenie określa organizację opieki zdrowotnej, która dotyczy rozpoznania, leczenia, monitorowania bólu – niezależnie od jego przyczyny – u pacjentów leczonych ambulatoryjnie.
Zgodnie z rozporządzeniem pierwszym elementem standardu postępowania jest ocena bólu u pacjenta. Lekarz przeprowadza wywiad z pacjentem, badanie przedmiotowe, badanie z użyciem skali natężenia bólu i badania pomocnicze. Wywiad lekarski powinien skupiać się na poszukiwaniu przyczyn, ocenie natężenia bólu, charakterze i okolicznościach jego występowania, informacjach o dotychczasowym leczeniu, wypływie dolegliwości na jakość życia pacjenta oraz dolegliwościach, które mogą wynikać bezpośrednio z bólu.
Istotnym elementem standardu jest obowiązkowe dołączenie do historii choroby pacjenta karty oceny natężenia bólu. Stanie się ona obowiązkowym elementem dokumentacji medycznej i umożliwi monitorowanie dolegliwości bólowych. Standard precyzuje rodzaje leczonego bólu u pacjentów – ból, który stanowi istotny problem kliniczny (ból wymagający leczenia w opinii pacjenta lub lekarza), i ból przewlekły – ból bez oczywistej biologicznej wartości, który zwykle trwa dłużej niż trzy miesiące i nie pełni już roli ostrzegawczo-obronnej.
Pacjenci z bólem przewlekłym bardzo często nie kwalifikują się do leczenia szpitalnego i w związku z tym nie otrzymują właściwej pomocy. Dzięki rozporządzeniu, koncentracja na leczeniu bólu nastąpi już na etapie ambulatoryjnym, w przychodniach podstawowej opieki zdrowotnej. Świadczenia w poradni leczenia bólu będą udzielane w przypadku wyczerpania możliwości diagnostycznych i leczniczych pacjenta w podstawowej opiece zdrowotnej. Pacjenci będą kierowani do poradni, również w przypadku trudności w postawieniu diagnozy, niewielkiej skuteczności dotychczasowej terapii konieczności zastosowania inwazyjnych metod leczenia.
Od dnia wejścia w życie rozporządzenia placówki medyczne mają 6 miesięcy na dostosowanie swojej działalności do nowych wymagań.
