Śródmiąższowe zapalenie płuc u dziecka

Pytanie nadesłane do redakcji

Gdy u dziecka stwierdzono śródmiąższowe zapalenie płuc i  ma wysoką temperaturę, co to oznacza?

Odpowiedziała

dr n. med. Grażyna Durska
Zakład Medycyny Rodzinnej
Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie
Poradnia alergologiczna „Podgórna” w Szczecinie

Wysoka temperatura jest jednym z objawów stanów zapalnych toczących się w organizmie. Czynnikami etiologicznymi śródmiąższowych (atypowych) zapaleń płuc mogą być wirusy (wirus grypy, adenowirusy, koronawirusy i in.), bakterie (Legionella pneumophila, Chlamydophila pneumoniae), Mycoplasma (organizmy pośrednie pomiędzy wirusami i bakteriami) oraz grzyby (Pneumocystis carinii). W przypadku dzieci i młodzieży patogenami odpowiedzialnymi za rozwój śródmiąższowych zapaleń płuc są głównie wirusy i Mycoplasma pneumoniae.

Objawy kliniczne towarzyszące zapaleniu płuc, to przede wszystkim kaszel, ogólne „rozbicie”, podwyższenie temperatury, w przypadku etiologii wirusowej i mykoplazmatycznej bóle głowy, bóle mięśniowe, czasami wykwity skórne.

W zapaleniach płuc o przebiegu umiarkowanym i ciężkim do powyższych objawów mogą dołączyć się: zaburzenia oddychania: przyspieszony oddech, zmieniony tor oddechowy, zaangażowanie dodatkowych mięśni oddechowych, ból związany z zajęciem opłucnej, zmiana zabarwienia skóry związana z niedotlenieniem, przyspieszenie rytmu serca, zaburzenia świadomości.

Zakażenia o etiologii wirusowej najczęściej charakteryzują się przebiegiem dwufazowym:

• w fazie początkowej występują: podwyższona temperatura ciała, objawy osłabienia, bóle głowy i mięśni, nieżyt nosa, ból gardła
• w fazie drugiej suchy męczący kaszel, uczucie duszności, ból w klatce piersiowej.

Zdarza się, że zakażenie wirusowe poprzedza zakażenie bakteryjne i związane z nim znaczne pogorszenie przebiegu choroby.

Objawy zakażenia wywołanego przez Mycoplasma pneumoniae często przypominają przebieg zakażeń wirusowych. Objawy kliniczne najczęściej są niecharakterystyczne. W związku z dużą zakaźnością zwykle również chorują osoby z najbliższego otoczenia. Występujący kaszel ma charakter suchy, dudniący jest bardzo uporczywy, może utrzymywać się przez 3–4 tygodni.

Zarówno zakażenia wirusowe, jak i wywołane przez Mycoplasma pneumoniae występują głównie w okresie jesienno-zimowym.

Czynnikami zwiększającymi ryzyko wystąpienia zapalenia płuc są:

• wiek (małe dzieci – niedojrzały układ immunologiczny, osoby w wieku podeszłym – mniej sprawny układ immunologiczny).
• współwystępowanie innych przewlekłych chorób
• leczenie immunosupresyjne.
• bierne i czynne palenie tytoniu
• niehigieniczny tryb życia
• narażenie na kontakt z innymi chorymi (ośrodki opiekuńcze).

Diagnostyka zapaleń płuc opiera się na :

• badaniu podmiotowym (wywiad lekarski)
• badaniu przedmiotowym (badanie ogólnolekarskie)
• badaniach radiologicznych
• badaniach laboratoryjnych ( morfologia, OB, białko CRP, prokalcytonina), – wyniki tych badań zwykle są niecharakterystyczne
• badania serologiczne.

Leczenie niepowikłanych zapaleń płuc o etiologii wirusowej nie wymaga antybiotykoterapii.
Stosuje się jedynie leczenie objawowe, celem którego jest zmniejszenie kaszlu (w przypadku kaszlu suchego, nieproduktywnego – leki przeciwkaszlowe, przy kaszlu wilgotnym, produktywnym – mukolityki). Wysoka temperatura ciała >38,5, bóle głowy, ból mięśni są wskazaniem do zastosowania leków przeciwgorączkowych, przeciwbólowych (ibuprofen, paracetamol). Niezwykle ważne jest odpowiednie nawodnienie chorego – picie dużej ilości płynów.

W zapaleniach płuc wywołanych przez Mycoplasma pneumoniae stosuje się antybiotykoterapię preparatami z grupy makrolitów.

Zarówno przechorowanie infekcji wywołanej wirusem grypy, jak i Mycoplasma pneumoniae nie pozostawia trwałej odporności. Możliwe jest więc ponowne zachorowanie w przyszłości.
Ryzyko zachorowania na grypę znacząco zmniejszają coroczne szczepienia szczepionką przeciwgrypową (szczepionki są zarejestrowane dla dzieci od 6. mż.).