Kardiolog to lekarz specjalizujący się w rozpoznawaniu i leczeniu chorób układu sercowo-naczyniowego (inaczej układu krążenia), które, obok nowotworów, stanowią główną przyczynę zgonów na świecie. W diagnostyce i leczeniu stosuje zarówno metody nieinwazyjne, jak i inwazyjne.
Fot. istockphoto.com
Kardiolog - czym się zajmuje, jak przebiega wizyta, jakie badania wykonuje
Kardiolog zajmuje się diagnostyką i leczeniem chorób układu krążenia (czyli serca i naczyń krwionośnych – żył, tętnic i naczyń włosowatych). Jego pacjentami są zarówno osoby chorujące przewlekle, z chorobami nabytymi i wrodzonymi, jak i znajdujące się w kardiologicznych stanach nagłych.
Do zadań kardiologa należą także: profilaktyka chorób układu krążenia, edukacja i nadzór nad pacjentami w trakcie rehabilitacji i powrotu do sprawności po chorobie serca.
Choroby układu sercowo-naczyniowego stanowią najczęstszą przyczynę zgonów na świecie i w Polsce
Ze względu na rodzaj stosowanych technik diagnostycznych i leczniczych kardiologia dzieli się na nieinwazyjną i inwazyjną.
Kardiologia nieinwazyjna wykorzystuje techniki, które nie wymagają bezpośredniej ingerencji w struktury ciała człowieka. Należą do nich m.in:
- elektrokardiografia (EKG) spoczynkowa
- badanie metodą Holtera, czyli 24-godzinne badanie EKG lub 24-godzinne badanie ciśnienia tętniczego
- EKG wysiłkowe (inaczej próba wysiłkowa)
- echokardiografia (inaczej echo serca, USG serca)
- RTG klatki piersiowej
- tomografia komputerowa (TK) klatki piersiowej
- rezonans magnetyczny (MRI) klatki piersiowej oraz serca
- pozytronowa tomografia emisyjna (PET) serca
- nieinwazyjne badanie hemodynamiczne tętnic obwodowych
Kardiologia inwazyjna zajmuje się diagnostyką i leczeniem chorób układu krążenia z wykorzystaniem cewnika naczyniowego. W jej zakres wchodzi hemodynamika (ocena i leczenie naczyń, diagnostyka i leczenie wad wrodzonych i nabytych serca) i elektrofizjologia (diagnostyka i leczenie arytmii, wszczepianie rozruszników i kardiowerterów). Do kardiologicznych zabiegów inwazyjnych należą:
- angiografia tętnic i żył obwodowych – podanie środka kontrastowego bezpośrednio do naczynia krwionośnego i jego obserwacja za pomocą aparatu rentgenowskiego.
- angiografia wieńcowa (koronarografia) – angiografia dotycząca naczyń wieńcowych
- cewnikowanie serca
- wszczepienie stymulatora serca
- ablacja
- przezskórne interwencje wieńcowe
- biopsja endomiokardialna – pobranie wycinków mięśnia sercowego
- inwazyjne badanie czynnościowe tętnic wieńcowych
Rozporządzenie Ministra Zdrowia (Dz.U. 2020 poz. 1566) wyodrębnia trzy specjalizacje związane z dziedziną kardiologii: kardiologię, kardiologię dziecięcą oraz kardiochirurgię (skupia się na operacyjnym leczeniu serca i naczyń krwionośnych).
Specjalizacje pokrewne z kardiologią to:
- hipertensjologia – zajmuje się nadciśnieniem tętniczym
- angiologia – nauka o układzie naczyniowym i limfatycznym
- chirurgia naczyniowa – czyli chirurgia naczyń krwionośnych.
Kardiolog w trakcie wizyty zbiera wywiad od pacjenta, w którym pyta go m.in. o choroby przewlekłe, przyjmowane leki, niepokojące objawy i sytuacje, w których objawy te się nasilają (np. ból w klatce piersiowej po wysiłku, pogorszenie tolerancji wysiłku, podwyższone ciśnienie tętnicze o określonej porze dnia).
Lekarz osłuchuje pacjenta za pomocą stetoskopu. Elementem wizyty jest zwykle wykonanie pomiaru ciśnienia tętniczego.
Często już na pierwszej wizycie u kardiologa przeprowadzone zostaje badanie EKG.
Lekarz lub pielęgniarka umieszczają elektrody na odsłoniętej klatce piersiowej, kostkach i nadgarstkach pacjenta, a następnie – przez kilka minut – aparat EKG rejestruje aktywność elektryczną serca. Pozwala to na ocenę rytmu oraz częstotliwości rytmu serca. Badanie EKG można wykonywać również u pacjentów z wszczepionym rozrusznikiem serca. Nie trzeba się do niego specjalnie przygotowywać.
Lekarz często zleca również badanie echokardiograficzne serca, RTG klatki piersiowej oraz badania dodatkowe, np. badanie morfologii krwi, badanie stężenia glukozy we krwi i inne.
Pacjent, który zgłasza się do lekarza ze względu na problemy z ciśnieniem tętniczym, powinien przedstawić wyniki regularnie prowadzonych pomiarów (np. rano i wieczorem). Najlepiej jest prowadzić w tym celu dzienniczek.
Kardiolog może skierować pacjenta na dalsze badania, zabiegi lub na konsultacje z innymi specjalistami, np. pulmonologiem czy neurologiem.
Kardiolog - jakie choroby leczy
Wśród najczęściej leczonych przez kardiologa chorób znajdują się:
- nadciśnienie tętnicze
- choroba wieńcowa
- przewlekła, np. stabilna dławica piersiowa
- ostre zespoły wieńcowe, np. zawał serca
- zaburzenia rytmu serca, np. migotanie przedsionków
- miażdżyca
- przewlekła lub ostra niewydolność serca
- zapalenie mięśnia sercowego
- arytmie komorowe
- zaburzenia lipidowe, np. hipercholesterolemia, czyli zwiększone stężenie cholesterolu we krwi
Z jakimi objawami szukać pomocy u kardiologa
Niektóre choroby kardiologiczne, np. zawał serca, są stanami nagłymi, które stwarzają realne zagrożenie życia. Objawy sugerujące zawał serca, takie jak nagły, ostry ból w klatce piersiowej oraz nagła duszność wysiłkowa, wymagają natychmiastowej interwencji.
Inne objawy, które mogą świadczyć o problemach kardiologicznych to m.in:
- bóle w klatce piersiowej o różnym nasileniu i lokalizacji
- nadciśnienie tętnicze
- dyskomfort w klatce piersiowej
- obrzęki
- palce pałeczkowate
- nieprawidłowe tętno
- sinica
- uczucie osłabienia lub zasłabnięcia
- poszerzenie żył szyjnych
Kardiolog dziecięcy - czym się zajmuje
Kardiologia dziecięca jest odrębną specjalizacją lekarską.
Najczęstsze problemy kardiologiczne u dzieci to wady wrodzone serca. Mogą one dotyczyć nieprawidłowości w jego budowie, np. nieprawidłowego połączenia jam serca albo budowie zastawek lub położenia w klatce piersiowej. Dzięki badaniom prenatalnym niektóre z nich wykrywa się jeszcze w łonie matki. Odpowiednio wcześnie wykryte wady płodu w wielu przypadkach można leczyć jeszcze przed narodzinami, np. poprzez chirurgiczne leczenie wewnątrzmaciczne, terapię przezskórną czy farmakoterapię.
Istnieją też wady, których objawy są na tyle dyskretne, że do postawienia diagnozy dochodzi dopiero u starszych dzieci lub nawet u dorosłych, gdy dolegliwości nasilają się, np. w następstwie infekcji lub innej choroby.
Do niepokojących objawów u dzieci, które mogą świadczyć o problemach kardiologicznych należą, m.in.:
- sinienie skóry lub bardzo blada skóra
- brak przyrostu masy ciała lub jej utrata
- brak tchu w trakcie płaczu
- szybkie męczenie się, np. podczas zabawy, karmienia, przebierania
- duszności
- ból w klatce piersiowej
- zasłabnięcia i omdlenia
- kołatanie serca, niemiarowe bicie serca
Zakres wykonywanych badań i metod leczenia u kardiologa dziecięcego jest podobny jak u specjalisty pacjentów dorosłych. Można zlecić, m.in. badanie EKG, echo serca, RTG klatki piersiowej, badanie krwi. Poza leczeniem farmakologicznym lub inwazyjnym, w przypadku niektórych chorób, konieczne musi być również wprowadzenie odpowiedniej diety, suplementacja czy inne modyfikacje trybu życia.
Poza wrodzonymi wadami serca, u dzieci występują również inne problemy związane z układem sercowo-naczyniowym. Mogą to być, np.:
- zaburzenia rytmu serca (arytmie), niekiedy w przebiegu zespołu preekscytacji
- szmery czynnościowe (szmery nad sercem)
- nadciśnienie tętnicze – najczęściej jest to nadciśnienie wtórne spowodowane innymi chorobami
Kardiolog na NFZ - skierowanie, czas oczekiwania na wizytę
Refundowana przez Narodowy Fundusz Zdrowia wizyta u kardiologa wymaga przedstawienia skierowania. Skierowanie wystawia lekarz Podstawowej Opieki Zdrowotnej (internista, lekarz rodzinny lub pediatra) lub inny lekarz udzielający świadczeń w ramach umowy z NFZ.
Czas oczekiwania na wizytę u kardiologa różni się w zależności od województwa i konkretnego ośrodka i średnio wynosi kilka miesięcy. Dostępność specjalistów można sprawdzić, korzystając z Informatora o Terminach Leczenia
Kardiolog prywatnie - koszt, dostępność specjalistów
Według danych Naczelnej Izby Lekarskiej aktualnych w dniu publikacji tego artykułu, wykonujących zawód lekarzy kardiologów jest w Polsce 5059, kardiochirurgów – 374, a specjalistów kardiologii dziecięcej – 176.
Koszt prywatnej konsultacji kardiologicznej to około 180–200 zł. Badania i zabiegi są z reguły płatne dodatkowo. Ceny różnią się w zależności od miasta i placówki. Popularne badanie serca, jakim jest EKG kosztuje ok. 50 zł, za 24-godzinne badanie EKG metodą Holtera trzeba zapłacić ok. 150–180 zł.
Dostępność specjalistów przyjmujących w prywatnych gabinetów jest duża i w większości województw na wizytę nie trzeba czekać dłużej niż kilka dni.
Szukasz kardiologa/kardiochirurga/kardiologa dziecięcego? Kliknij umów wizytę mp.pl
Masz dolegliwości, które Cię niepokoją? Pomoże Ci doradca medyczny mp.pl
