Hematolog - czym się zajmuje i jakie choroby leczy hematolog?

Hematolog to lekarz specjalizujący się w diagnostyce i leczeniu chorób krwi i układu krwiotwórczego. Zajmuje się zarówno chorobami nowotworowymi takimi jak białaczka, chłoniaki, czy ziarnica złośliwa, jak i nienowotworowymi, np. anemią (niedokrwistością) i zaburzeniami krzepnięcia.

Fot. Vector8DIY/ pixabay.com

Hematolog - czym się zajmuje, jak przebiega wizyta

Hematolog zajmuje się zaburzeniami związanymi z krwią i układem krwiotwórczym, w którego skład wchodzą wątroba, śledziona, szpik kostny i węzły chłonne. Niedobory poszczególnych składników krwi mogą powodować, m.in. zaburzenia jej krzepnięcia, niedokrwistość, czy problemy z odpornością. Niektóre zaburzenia krwi są wynikiem nieprawidłowego funkcjonowania narządów układu krwiotwórczego lub chorób o podłożu genetycznym.

Jedną z najczęstszych genetycznych chorób krwi jest hemofilia, czyli wrodzony brak lub niedobór czynników krzepnięcia krwi. W znacznej większości przypadków hemofilia jest chorobą dziedziczoną recesywnie i związaną z płcią, a dokładniej z chromosomem X. Oznacza to, że chorującymi pacjentami są wyłącznie mężczyźni, a kobiety mogą być bezobjawowymi nosicielkami zmutowanego genu. W rozpoznaniu hemofilii kluczowy jest wywiad rodzinny i ustalenie występowania choroby u najbliższych męskich krewnych, np. ojca lub brata i u męskich członków rodziny matki. Nieleczona hemofilia może doprowadzić do niebezpiecznych krwawień dostawowych i domięśniowych, a w konsekwencji do artropatii hemofilowej, czyli usztywnienia lub nieruchomienia mięśni, dlatego kluczowe jest wczesne rozpoznanie i wprowadzenie leczenia profilaktycznego. Świadomość i edukacja na temat tej choroby może również uchronić przed groźnymi działaniami niepożądanymi związanymi z przyjmowaniem niektórych leków.

Lekarz hematolog w trakcie wizyty przeprowadza szczegółowy wywiad z pacjentem, w którym pyta o objawy, przyjmowane leki, choroby przewlekłe i historię chorób w rodzinie, szczególnie hematologicznych i onkologicznych. Lekarz przeprowadza badanie przedmiotowe ze szczególnym uwzględnieniem badania obwodowych węzłów chłonnych oraz wątroby i śledziony. Powiększenie tych narządów może być objawem choroby hematologicznej.

Najczęściej zlecane przez hematologa badania diagnostyczne to:

• morfologia krwi
• badania układu krzepnięcia między innymi: PT (INR), APTT, liczba płytek krwi, fibrynogen, ocena aktywności czynników krzepnięcia, białko C i S, czynnik von Willebranda
• badania stężenia żelaza lub ferrytyny, witaminy B₁₂, kwasu foliowego, krzywa żelazowa w przypadku diagnostyki anemii
• elektroforeza białek surowicy
• ocena stężenia immunoglobuliny odpowiedzialnych za układ odpornościowy
• biopsja szpiku kostnego
• badania genetyczne
• biopsja węzłów chłonnych
• badanie obrazowe węzłów chłonnych.

Hematolog - jakie choroby leczy

Wśród najczęściej diagnozowanych i leczonych przez hematologa chorób znajdują się:

• nowotwory krwi
• ostra białaczka szpikowa
• przewlekła białaczka szpikowa
• ostra białaczka limfoblastyczna (ALL)
• przewlekła białaczka limfocytowa
• niedokrwistość (anemia)
• z niedoboru żelaza
• chorób przewlekłych
• hemolityczna, np. anemia sierpowata, talasemia
• megaloblastyczna
• syderoblastyczna
• pokrwotoczna
• chłoniaki
• chłoniak skóry
• chłoniak nieziarniczy
• chłoniak Hodgkina (ziarnica złośliwa)
• skazy krwotoczne
• hemofilia
• choroba von Willebranda
• małopłytkowość
• immunologiczna
• ciążowa
• nadpłytkowość
• trombofilia (nadkrzepliwość)
• pierwotne włóknienie szpiku
• czerwienica prawdziwa

Objawy chorób hematologicznych u dzieci są podobne jak u dorosłych. Szczególną uwagę należy zwrócić na:

• senność, ciągłe zmęczenie, zmniejszoną aktywność w ciągu dnia
• utratę masy ciała, brak apetytu
• bladość skóry i błon śluzowych
• krwawienia z dziąseł lub nosa
• skłonność do powstawanie siniaków.

Do najczęściej diagnozowanych chorób wieku dziecięcego należą niedokrwistość (anemia) spowodowana niedoborem żelaza oraz białaczki.

Hematolog na NFZ - skierowanie, czas oczekiwania na wizytę

Wizyta u hematologaw ramach kontraktu z Narodowym Funduszem Zdrowia wymaga przedstawienia skierowania. Uprawniony do wystawiania skierowań w ramach ambulatoryjnej opieki specjalistycznej jest lekarz POZ lub inny lekarz udzielający świadczeń w ramach ważnej umowy z NFZ.

Czas oczekiwania na wizytę u hematologa różni się w zależności od miasta i konkretnego ośrodka i średnio wynosi od kilku miesięcy do nawet roku. Dokładne terminy można sprawdzić na stronie NFZ Informator o Terminach Leczenia

Hematolog prywatnie - koszt, dostępność specjalistów

Według danych Naczelnej Izby Lekarskiej z kwietnia 2022 r., w Polsce jest 558 hematologów wykonujących zawód oraz 235 specjalistów z onkologii i hematologii dziecięcej.

Prywatna wizyta u hematologa kosztuje około 200 zł. Badania są płatne dodatkowo. Na termin prywatnej konsultacji w większych miastach trzeba czekać około tygodnia.