Cytryna zwyczajna to karłowate drzewo osiągające około 3 m wysokości. Ma ona wiecznie zielone liście oraz białe kwiaty z lekko purpurowym zabarwieniem. Owoc ma kształt owalny i jest koloru zielonego, podczas dojrzewania zmienia się w żółty.
Fot. Ryan Baker/ pexels.com
Cytryna zwyczajna jest gatunkiem głównie uprawnym. Uważa się, że pochodzi ona z północnych Indii. Pierwsze uprawy cytryny pojawiły się przypuszczalnie na obszarze południowych Włoch już w III w. n. e.
Cytryna – wartość odżywcza
Owoc cytryny charakteryzuje się małą wartością energetyczną – 100g dostarcza 36 kcal. Zawartość węglowodanów ogółem wynosi 9,5 g, a sacharozy 0,3 g w 100 g produktu.
Zawartość poszczególnych witamin i składników mineralnych zamieszczono w tabeli poniżej.
| Tabela. Zawartość witamin i składników mineralnych w 100 g cytryny | |
|---|---|
| witamina A [µg] | 1 |
| β-karoten [µg] | 3 |
| witamina E [mg] | 0,19 |
| witamina B1 [mg] | 0,040 |
| witamina B2 [mg] | 0,023 |
| witamina B3 [mg] | 0,1 |
| witamina C [mg] | 50 |
| sód [mg] | 5 |
| potas [mg] | 125 |
| wapń [mg] | 40 |
| fosfor [mg] | 22 |
| żelazo [mg] | 0,6 |
| magnez [mg] | 9 |
| Źródło: Kunachowicz H., Nadolna I., Iwanow K. i wsp.: Wartość odżywcza wybranych produktów spożywczych i typowych potraw. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 2003 | |
Cytryna – źródło związków antyoksydacyjnych
O aktywności biologicznej soku z cytryny decyduje przede wszystkim zawartość polifenoli. Główną ich grupę stanowią flawonoidy, do których zalicza się m.in. apigeninę, diosminę, hesperydynę, naringeninę oraz kwercetynę.
Poza flawonoidami w cytrynie występują także inne związki z grupy polifenoli. Są to kwasy fenolowe – kwas ferulowy i synapinowy.
Badania epidemiologiczne, kliniczne i laboratoryjne wskazują, że korzystny wpływ spożycia warzyw i owoców na układ sercowo naczyniowy wiąże się właśnie z obecnością w nich polifenoli. Uważa się, że mają one właściwości antyoksydacyjne i przeciwzapalne. Wpływają także korzystnie na parametry lipidowe i węglowodanowe krwi, obniżają ciśnienie tętnicze oraz hamuaj agregację płytek krwi oraz zmniejszają krzepliwość krwi. To z kolei wpływa na mniejsze ryzyko chorób sercowo-naczyniowych u osób, które regularnie spożywają warzywa i owoce.
Polecamy: Właściwości przeciwutleniające warzyw
Cytryna – źródło olejków eterycznych
Ważnym surowcem pozyskiwanym z cytryny jest olejek eteryczny, składający się głównie z terpenów (limonen, β-pinen i γ-terpinen). Zawartość tych związków decyduje o tym, że olejki te wykorzystywane są do masażu, kąpieli oraz jako dodatek do produktów stosowanych do pielęgnacji twarzy i ciała.
W olejku pozyskiwanym z cytryny znajdują się także substancje fotouczulające, dlatego przy używaniu kosmetyków z jego dodatkiem, nie należy eksponować skóry na działanie promieni słonecznych.
Cytryna – wykorzystanie w kuchni
Cytryna to owoc, który z uwagi na swój kwaśny smak nie nadaje się do bezpośredniego spożycia. Wykorzystuje się go jako dodatek do zimnych napojów w okresie letnim (wody, lemoniady) oraz podczas chłodniejszych pór roku do przygotowania rozgrzewających napojów. W okresie zwiększonej zachorowalności na choroby wirusowe często wykorzystuje się ją jako dodatek do herbaty z imbirem i miodem.
Cytryna sprawdza się także jako składnik marynat mięsnych, zapewniając mu kruchość. Owoc ten sprawia, że smak potraw słodkich i wytrawnych jest bardziej zaznaczony. Często wykorzystuje się ją także do skropienia ryb.
Polecamy: Sposoby na jesienne chłody – cynamon, imbir i kardamon
