Goździki - właściwości przyprawy i zastosowanie

Goździki to aromatyczna przyprawa otrzymywana z suszonych pąków goździkowca wonnego. W swoim składzie goździki zawierają olejek eteryczny, który decyduje o charakterystycznym zapachu tej przyprawy.

Fot. Eva Bronzini/ pexels.com

Goździkowiec wonny jest wysokim, wiecznie zielonym drzewem z rodziny mirtowatych. To z tej rośliny pozyskuje się jadalne nierozwinięte pąki kwiatowe goździkowca, zwane goździkami, które zbiera się przed okresem kwitnienia, kiedy to charakteryzują się największą zawartością olejków eterycznych.

Goździki po wysuszeniu stają się ciemnobrązowe i w takiej formie wykorzystuje się je w kuchni jako aromatyczną przyprawę. Wspomniany wcześniej olejek eteryczny, zgromadzony jest w zbiorniczkach olejowych znajdujących się pod skórką. Jego obecność można zauważyć po przegryzieniu goździka. Powoduje to uczucie pieczenia w ustach, niektórzy określają je nawet jako lekkie uczucie drętwienia.

Olejek eteryczny jest bezbarwny lub jasnożółty, a jego barwa zmienia się na ciemniejszą podczas przechowywania. Charakterystyczny zapach goździki zawdzięczają eugenolowi oraz octanowi eugenylu. Ten korzenny zapach pogłębia także zawartość waniliny. Olejek goździkowy zawiera ponadto kariofilen i jego pochodne oraz śladowe ilości krezoli, gwajakolu i metylogwajakolu.

Olejek goździkowy – właściwości

Eugenol to związek, który w największych ilościach znajduje się w olejku goździkowym i to tej substancji przypisuje się potencjalne prozdrowotne działanie oraz toksyczność po spożyciu w nadmiernych ilościach.

W badaniach in vitro wykazano przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze, przeciwutleniające i przeciwnowotworowe właściwości eugenolu. Eugenol wykazuje także działanie miejscowo znieczulające oraz antyseptyczne, dlatego wykorzystuje się go w stomatologii.

Olejek z goździków może działać korzystnie w łagodnych dolegliwościach żołądkowo-jelitowych, aczkolwiek brak badań klinicznych potwierdzających jego skuteczność i bezpieczeństwo stosowania w przypadku tych zaburzeń.

Wykorzystanie goździków w kuchni

Goździki zalicza się do najstarszych przypraw świata. Ich wykorzystanie w kuchni podyktowane jest oryginalnym korzennym zapachem oraz lekko ostrym smakiem. Przyprawę tę wykorzystuje się także w tworzeniu mieszanek przyprawowych m.in. curry oraz przyprawy do piernika. Goździki wykorzystuje się także do różnego rodzaju marynat mięsnych, jako dodatek do grzanego wina oraz rozgrzewających herbat spożywanych w zimnych miesiącach roku. Z kolei olejek goździkowy wykorzystuje się w przemyśle spożywczym m.in. do aromatyzowania wyrobów cukierniczych oraz likierów.

Skutki uboczne spożywania goździków

Podczas stosowania goździków w zdroworozsądkowych ilościach, jako przyprawy, nie obserwuje się działań niepożądanych.