Flegma, inaczej plwocina, to wydzielina dróg oddechowych. Jest ona odkrztuszana podczas kaszlu produktywnego (mokrego), co jest korzystnym zjawiskiem. Plwocina może powstawać w przypadku wielu różnych chorób, jej wygląd może naprowadzić na przyczynę. Leczenie zależy od tego, jakiej choroby objawem jest odkrztuszanie plwociny.
Fot. istockphoto.com
Co to jest flegma?
Flegma, inaczej plwocina, to wydzielina dróg oddechowych. Plwocina może powstawać w drogach oddechowych w przebiegu różnych chorób. Plwocina powstaje zwykle w wyniku stanu zapalnego, który może mieć różne tło, np. infekcyjne.
Jakie są przyczyny gromadzenia się flegmy?
Plwocina może towarzyszyć różnym chorobom. Jeśli występuje przez krótki czas, to jest zwykle związana z zakażeniem dróg oddechowych, np. zapaleniem oskrzeli albo płuc. Jeśli występuje przewlekle, to może się wiązać z chorobami, takimi jak przewlekła obturacyjna choroba płuc, rozstrzenie oskrzeli, astma, a także paleniem papierosów.
Wydzielina może również pochodzić z nosa i zatok, wówczas pacjent ma odczucie spływania wydzieliny do gardła i może ją odchrząkiwać i odpluwać.
Więcej o flegmie w gardle:
- Flegma w gardle – dlaczego się zbiera, leki, sposoby
- Zespół przewlekłego spływania wydzieliny po tylnej ścianie gardła
- Nadprodukcja wydzieliny
Mechanizmem obronnym układu oddechowego w przypadku gromadzenia się wydzieliny w drogach oddechowych jest kaszel, dzięki któremu możemy odkrztusić (czyli usunąć) nieprawidłową wydzielinę. Taki kaszel jest określany jako produktywny, mokry lub wilgotny.
Zobacz: Mokry kaszel u dorosłych i dzieci - przyczyny i leczenie
Od czego zależy kolor flegmy – rodzaje
Plwocina może mieć różną postać, może być śluzowa lub ropna. Charakter plwociny jest pomocny w diagnostyce jej przyczyny.
Flegma:
- ropna (kolor zielony lub żółty) – może oznaczać zakażenie zatok przynosowych, oskrzeli lub płuc, przy czym duża ilość ropnej plwociny może się wiązać z rozstrzeniami oskrzeli, a gdy pojawia się nagle, może świadczyć o pęknięciu ropnia płuca do oskrzela
- o nieprzyjemnym zapachu pojawia się zwykle w zakażeniu bakteriami beztlenowymi
- śluzowa, gęsta, lepka, najczęściej rano może się wiązać z przewlekłym zapaleniem oskrzeli lub przewlekłą obturacyjną chorobą płuc (POChP)
- przeźroczysta, lepka może mieć związek z astmą lub – rzadko – gruczolakorakiem
- grudki i czopy w plwocinie mogą oznaczać grzybicę lub mukowiscydozę
- z cząstkami pokarmu może się wiązać z przetokami tchawiczo-przełykowymi, czyli nieprawidłowymi połączeniami między tchawicą a przełykiem (np. w wyniku choroby nowotworowej) lub zaburzeniami połykania,
- z krwią – zobacz: Flegma z krwią.
Co może oznaczać flegma w gardle bez kataru?
Częstą dolegliwością, która skłania pacjenta do poszukiwania pomocy u laryngologa jest uczucie gromadzenia się wydzieliny w gardle. Czasem jest to odczuwane jako spływanie wydzieliny z nosa, a czasem po prostu jako wrażenie zalegania wydzieliny w gardle. U części osób powoduje to potrzebę odchrząkiwania. Odczucie gromadzenie się wydzieliny w gardle i chęć odkrztuszania u osób, które nie mają kataru (nie są w stanie wydmuchać nic w chusteczkę) zwykle się nie wiąże z nadprodukcją wydzieliny, tylko nadwrażliwością na prawidłową wydzielinę obecną w drogach oddechowych.
Czytaj więcej na ten temat: Flegma w gardle – dlaczego się zbiera, leki, sposoby
Flegma z krwią
Odkrztuszanie plwociny z krwią, czyli krwioplucie, jest zawsze niepokojącym objawem. Najczęściej jest spowodowane zapaleniem oskrzeli, rozstrzeniami oskrzeli, rakiem płuca, gruźlicą, bakteryjnym zapaleniem płuc.
Przeczytaj więcej: Krwioplucie (plucie krwią) - przyczyny i postępowanie
Jak długo się utrzymuje flegma w płucach po infekcji
Nieprawidłowa wydzielina w drogach oddechowych po infekcji może się utrzymywać różnie długo, zwykle od kilku dni nawet do kilku tygodni.
Jak rozrzedzić flegmę?
Mokry kaszel umożliwia odkrztuszenie wydzieliny z dróg oddechowy i jest zjawiskiem korzystnym. Im rzadsza, mniej lepka wydzielina, tym łatwiej ją odkrztusić.
Leki stosowane w mokrym kaszlu rozrzedzają wydzielinę, a także część z nich wpływa na lepszy transport śluzowo-rzęskowy, co oznacza, że pobudzają ruchy rzęsek obecnych w drogach oddechowych, które sprawniej przesuwają wydzielinę i ułatwiają jej usuwanie. Leki te określa się jako mukolityki i występują one w różnych formach, zwykle zarówno w syropach, jak i tabletkach. Należą do nich: acetylocysteina, karbocysteina, erdosteina, ambroksol, sulfogwajakol, gwajafenezyna.
Odkrztuszanie flegmy i wymioty (wymioty flegmą)
Silne napady kaszlu mogą powodować odruch wymiotny.
Zobacz pytania pacjentów na temat męczącego odkrztuszania wydzieliny:
Przewlekły kaszel z flegmą, męczące odkrztuszanie śluzowej wydzieliny
