Zaburzenia odżywiania i zaparcia u dzieci

Pytanie nadesłane do redakcji

Mój 3,5-roczny synek jest niejadkiem. Jak był malutki, miał problemy z morfologią. Po zastosowaniu żelaza wszystko się unormowało. W tamtym roku zaczęły się problemy z zaparciami. Brał na początku Forlax i Debridat, później zamieniono na Duphalac. Brał te leki do kwietnia tego roku. Problemy z zaparciami się skończyły, więc nie podawałam mu więcej leków, oddawał stolec co 3 dni, czy z lekami czy bez. W tym roku zaczęły się infekcje co miesiąc, co dwa - wysoka gorączka przez 3 dni. W lipcu powtórzyliśmy morfologię, bo nie chciał nic jeść i ciągle czuł się zmęczony. Wynik - 10,2 hemoglobiny. Zlecono nam badanie na krew utajoną i pasożyty. Wynik okazał się dodatni na krew utajoną. Skierowano nas do szpitala. Tam wykonano USG brzucha - przy naczyniach biodrowych po stronie prawej widoczne kilka węzłów chłonnych, największy 16*10 mm. OB przyspieszone 26 mm/h. Posiew z wymazu z odbytu Escherichia coli, szczep nieenteroinwazyjny. Na tym zakończono badania i odesłano syna do domu, zalecono podawanie laktulozy i powiedziano, że ten wynik dodatni jest z powodu oddawania stolca co 3 dni. Po miesiącu przyjmowania żelaza wyniki morfologii się nie zmieniły. Teraz muszę powtórzyć badanie kału na krew utajoną. Co ja mam robić? Proszę o pomoc i jakąś poradę. Co może być przyczyną takiego wyniku? Czytałam o alergii pokarmowej i nietolerancji na gluten. Czy można zrobić badania prywatnie i jakie dokładnie, żeby się nie prosić, bo mnie przeraża ich podejście i lekceważenie.

Odpowiedziała

dr hab. n. med. Andrea Horvath
pediatra gastrolog
Zespół Żywieniowy Kliniki Pediatrii
Warszawski Uniwersytet Medyczny

Szanowna Pani,
w swym liście porusza Pani kilka problemów dotyczących zdrowia i rozwoju syna - zatem troszkę je uporządkujmy:

• z wywiadu wynika, że synek był w przeszłości leczony z powodu zaparcia, a i obecnie rytm wypróżnień wydaje się znacznie zwolniony - może to prowadzić do zalegania znacznych ilości mas kałowych w jelicie grubym, co w trakcie aktu defekacji (tzn. oddawania stolca) może skutkować mechanicznym podrażnieniem śluzówki odbytnicy i w konsekwencji obecnością krwi na stolcu, czy choćby mikrokrwawień, stąd ten słabo dodatni test na krew utajoną; proponuję wrócić do leków przeciwzaparciowych i za jakiś czas, np. 2-3 tygodni prawidłowego rytmu wypróżnień (tzn. każdego dnia synek powinien oddawać stolec bez bólu i wysiłku) powtórzyć badanie;
• nowoczesne, nieobciążające leczenie przeciwzaparciowe u dzieci w tym wieku opiera się na podaży leków osmotycznie czynnych (działają one jedynie w jelicie poprzez zatrzymywanie wody i upłynnianie stolca), w tym w pierwszej kolejności makrogoli; zatem Forlax to najbardziej wskazane leczenie; proszę zgłosić się do swojego pediatry, aby dobrał odpowiednią dawkę dla syna; Debridat niestety nie ma dobrych danych potwierdzających skuteczność w leczeniu zaparcia u dzieci i nie jest rutynowo zalecany przez żadne grupy ekspertów zajmujące się problemem zaparcia u dzieci;
• następny problem to stwierdzana niedokrwistość - niestety często infekcje w tym wieku oraz dodatkowo słaby apetyt dziecka na pewno nie wpłyną korzystnie na poprawę parametrów krwi; fakt, że w przeszłości dziecko już miało anemię, która poprawiała się w trakcie leczenia sugeruje, że mamy do czynienia z niedokrwistością niedoborową - jednak skoro obecnie nie nastąpiła poprawa po miesięcznej kuracji, to albo dawka żelaza była zbyt mała albo należy poszukać jeszcze innej przyczyny, np. wykluczyć celiakię, choć synek nie prezentuje klasycznych objawów tej choroby; inne nietolerancje pokarmowe są raczej mało prawdopodobne w tym wieku;
• ostatni problem to zaburzenia odżywiania się - określane przez Panią jako „niejadek” - warto przeanalizować siatki przyrostów masy ciała i wzrostu i ocenić jak sposób odżywiania dziecka wpływa na całokształt jego rozwoju; myślę, że wskazana też jest konsultacja dietetyczna (zwykle dietę ocenia się na podstawie 3-dniowego zapisu tego co w tym czasie spożył i wypił chłopiec), pozwoli ona na wykazanie głównych niedoborów jakościowych i ilościowych w diecie dziecka, a poza tym sprawny dietetyk doradzi jak prostymi sposobami poprawić tę dietę.

Reasumując, rzeczywiście dziecko wymaga spokojnej, planowej diagnostyki! W pierwszej kolejności proponuję uregulować rytm wypróżnień i ustalić z lekarzem pediatrą dalszy plan diagnostyczno-terapeutyczny, obejmujący również modyfikację dotychczasowej diety dziecka.