×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Jersinioza


Klinika Chorób Zakaźnych i Hepatologii
Uniwersytecki Szpital Kliniczny w Białymstoku

Co to jest jersinioza i jakie są jej przyczyny?

Jersinioza to odzwierzęca choroba zakaźna powodowana przez bakterie z rodzaju Yersinia. Zakażenie kilkoma z serotypów Yersinia enterocolitica wywołuje u ludzi chorobę potocznie nazywaną jersiniozą, natomiast zakażenie Yersinia pseudotuberculosis powoduje rodencjozę. Yersinia pestis jest czynnikiem etiologicznym dżumy.

Głównym rezerwuarem zwierzęcym szczepów Yersinia enterocolitica chorobotwórczych dla ludzi są świnie, dlatego zakażenie ma miejsce najczęściej po spożyciu skażonej żywności, w szczególności surowej lub półsurowej wieprzowiny lub podrobów wieprzowych. Szczególnie ryzykowny jest kontakt z surowymi jelitami zakażonego zwierzęcia. Ponadto ryzyko nabycia zakażenia związane jest z piciem niepasteryzowanego mleka lub zanieczyszczonej wody. Zakażeniu drogą pokarmową sprzyja zdolność bakterii z rodzaju Yersinia do namnażania się w typowej temperaturze lodówki. Sporadycznie do zakażenia może dojść w wyniku bezpośredniego kontaktu ze zwierzętami lub poprzez skażoną krew w czasie transfuzji.

Po wniknięciu do światła jelita cienkiego, bakteria przedostaje się do układu chłonnego końcowego odcinka jelita krętego, gdzie namnaża się, a następnie przenika do krwi. Nadmierne gromadzenie żelaza w organizmie, które ma miejsce w niektórych chorobach (np. w hemochromatozie czy w chorobach przebiegających z nadmiernym rozpadem krwinek czerwonych) sprzyja infekcji, gdyż jest istotnym czynnikiem stymulującym wzrost bakterii. Najczęściej zakażenie przebiega pod postacią ostrego zapalenia jelit, ostrego zapalenia jelitowych węzłów chłonnych lub jako zespół objawów sugerujących ostre zapalenie wyrostka robaczkowego. W bardzo rzadkich przypadkach jersiniozy dochodzi do rozwoju posocznicy, szczególnie u osób z ciężkimi chorobami współistniejącymi, takimi jak: niedobory immunologiczne, cukrzyca, ciężkie niedożywienie czy alkoholizm. Konsekwencją posocznicy może być powstanie ropni narządowych.

Jak często występuje jersinioza?

Jersinioza występuje rzadko, częściej w zimie oraz w regionach o chłodnym klimacie, m.in. w Europie Północnej, Skandynawii i Japonii. Według danych Państwowego Zakładu Higieny, w Polsce, rocznie stwierdza się ok. 20–30 przypadków jersiniozy jelitowej.

Jak się objawia jersinioza?

Jersinioza ma zwykle przebieg objawowy, jednak objawy różnią się w zależności od wieku zakażonej osoby. Możliwe jest również bezobjawowe nosicielstwo Yersinia enterocolitica. Jersinioza najczęściej dotyczy małych dzieci, a typowymi objawami są wówczas: niewysoka gorączka, kurczowy ból brzucha, luźne stolce, często z domieszką śluzu i/lub krwi, oraz wymioty. Objawy zwykle pojawiają się od 4 do 7 dni po zakażeniu i utrzymują się od 1 tygodnia do 3 tygodni lub dłużej. U starszych dzieci i dorosłych dominującymi objawami są ból brzucha zlokalizowany po prawej stronie i gorączka, co może budzić podejrzenie ostrego zapalenia wyrostka robaczkowego. Objawy przedmiotowe zależą od zajętych narządów. Należą do nich objawy odwodnienia w przypadku intensywnej biegunki (suchość błon śluzowych, wzmożone pragnienie), tkliwość przy badaniu jamy brzusznej, objawy mogące towarzyszyć bakteriemii/posocznicy (przyspieszenie oddechu, przyspieszona czynność serca, gorączka). U niektórych osób predysponowanych genetycznie po około miesiącu od wystąpienia biegunki możliwe jest wystąpienie bólów stawowych, głównie stawów kolanowych, skokowych oraz nadgarstkowych, które spontanicznie ustępują w ciągu 6 miesięcy. W ciągu 2–20 dni od zachorowania mogą pojawić się również bolesne, uniesione ponad powierzchnię skóry, zaczerwienione wykwity będące objawem tzw. rumienia guzowatego (erythema nodosum). Najczęściej obserwuje się go u kobiet na kończynach dolnych lub tułowiu i zwykle ustępuje on samoistnie w ciągu miesiąca. Znacznie rzadziej u osób predysponowanych genetycznie może rozwinąć się zapalenie mięśnia sercowego lub kłębuszkowe zapalenie nerek.

Co robić w przypadku wystąpienia objawów jersiniozy?

W przypadku wystąpienia biegunki z towarzyszącą gorączką i bólem brzucha należy zgłosić się do lekarza.

W jaki sposób lekarz ustala rozpoznanie jersiniozy?

Zakażenie Yersinia enterocolitica potwierdza się poprzez wyizolowanie bakterii z kału lub innych materiałów biologicznych, m.in. węzłów chłonnych, płynu stawowego, moczu, żółci lub krwi. Pomocne mogą być również badania serologiczne oraz badania obrazowe, m.in. USG i tomografia komputerowa, które pozwalają na odróżnienie jersiniozy od zapalenia wyrostka robaczkowego. W kolonoskopii zmiany w jelicie grubym są niecharakterystyczne, zwykle w postaci drobnych nadżerek lub owrzodzeń.

Jakie są metody leczenia jersiniozy?

Leczenie jersiniozy jest głównie objawowe. Niepowikłane przypadki biegunki spowodowanej przez Yersinia enterocolitica zwykle nie wymagają antybiotykoterapii, która jest wskazana w zakażeniach o cięższym przebiegu.

Czy możliwe jest całkowite wyleczenie jersiniozy?

Choroba zwykle ustępuje całkowicie, jednak w ciężkich przypadkach może prowadzić do martwicy jelita, wymagającej interwencji chirurgicznej. W przypadku posocznicy, która zwykle rozwija się u chorych z ciężkimi chorobami współistniejącymi, rokowanie jest poważne i obarczone dużą śmiertelnością.

Co trzeba robić po zakończeniu leczenia jersiniozy?

Brak szczególnych zaleceń dotyczących postępowania.

Co robić, aby uniknąć zachorowania na jersiniozę?

Aby uniknąć zachorowania na jersiniozę, należy m.in.:

  • Unikać spożywania surowego lub półsurowego mięsa wieprzowego
  • Spożywać wyłącznie pasteryzowane mleko lub produkty mleczne
  • Myć ręce mydłem i wodą przed jedzeniem i przygotowaniem posiłków, po kontakcie ze zwierzętami, surowym mięsem i podrobami.

05.06.2017
Zobacz także
  • Dżuma
  • Włośnica
Wybrane treści dla Ciebie
  • Zgorzel gazowa (gangrena)
  • Tularemia
  • Borelioza z Lyme
  • Zakażenia wywołane przez pałeczki Yersinia (jersinioza)
  • Biegunki wywołane przez szczepy z rodzaju Shigella (szigeloza, czerwonka bakteryjna)
  • Różyca
  • Bakteryjna waginoza w ciąży
  • Zespół rozrostu bakteryjnego
  • Riketsjozy
  • Róża
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta