Skuteczna profilaktyka krwawienia z niedoboru witaminy K (VKDB) sprowadza się optymalnie do podania jednorazowej dawki witaminy K1 domięśniowo (i.m.) wszystkim noworodkom w ciągu 6 godzin po urodzeniu, bez dalszej dodatkowej suplementacji witaminy K doustnie (p.o.). W stanowisku Committee on Nutrition European Society for Paediatric Gastroenterology, Hepatology and Nutrition (ESPGHAN) podsumowano zasady zalecanej profilaktyki VKDB, opierając się na aktualnej wiedzy:
ze względu na większą skuteczność, eliminację problemu nieprzestrzegania zaleceń przez rodziców i prostotę realizacji preferuje się podanie każdemu noworodkowi (z wyjątkiem rzadkich przeciwwskazań, jak uzasadnione podejrzenie hemofilii) 1 mg witaminy K1 i.m. jednorazowo po urodzeniu – metoda ta nie wymaga już dalszej profilaktycznej suplementacji witaminy K p.o.
alternatywnie (np. jeśli rodzice nie wyrażają zgody na podanie witaminy K i.m. lub istnieją rzadkie przeciwwskazania do wstrzyknięć i.m. [hemofilia]):
– 3 razy 2 mg witaminy K1 p.o. (wkrótce po urodzeniu + w 4.–6. dż. + w 4.–6. tż.)
– lub 2 mg witaminy K1 p.o. wkrótce po urodzeniu + 1 mg p.o. co tydzień do końca 3. miesiąca życia.
W razie regurgitacji lub wymiotów w ciągu godziny po podaniu preparatu p.o. zasadne jest powtórzenie dawki.
Zaproponowane powyżej postępowanie jest zgodne z zaleceniami Polskiego Towarzystwa Neonatologicznego (czerwiec 2016 r.), a także aktualnymi (październik 2016 r.) zaleceniami Konsultanta Krajowego w dziedzinie pediatrii oraz Polskiego Towarzystwa Pediatrycznego (PTP), którzy rekomendują jako podstawową metodę zapobiegania VKDB podanie jednorazowej dawki witaminy K1 i.m. w ciągu pierwszych 6 godzin po urodzeniu każdemu noworodkowi (dawka 1 mg i.m. u urodzonych w fizjologicznym terminie), bez konieczności dodatkowej suplementacji witaminy K p.o. Profilaktykę p.o. zalecono jedynie w wyjątkowych przypadkach (odmowa zgody rodziców na podanie witaminy K i.m. lub przeciwwskazania [p. wyżej]), proponując u dzieci karmionych piersią jeden z dwóch zalecanych przez ESPGHAN schematów dawkowania (p. wyżej). Zalecono również, aby neonatolodzy wpisywali do książeczki zdrowia dziecka konkretną dawkę witaminy K i drogę jej podania (i.m. lub p.o.), co jest ważną informacją dla pediatrów i lekarzy rodzinnych.
Zadaniem pediatry i lekarza rodzinnego jest przede wszystkim jak najszybsze sprawdzenie w dokumentacji medycznej (np. książeczka zdrowia dziecka, karta wypisowa ze szpitala), czy dziecko otrzymało zalecaną dawkę witaminy K1 i.m. (1 mg u dzieci urodzonych o czasie, a u wcześniaków w zależności od urodzeniowej masy ciała [p. Jaką dawkę witaminy K1 i.m. po urodzeniu zaleca się wcześniakom w profilaktyce krwawienia z niedoboru witaminy K?]), co w świetle aktualnej wiedzy jest równoznaczne z zakończeniem profilaktyki VKDB. Jeśli natomiast ze względu na przeciwwskazania do wstrzyknięć i.m., braku zgody rodziców dziecka lub z powodu innych przyczyn dziecku nie podano zalecanej dawki i.m., a zdecydowano się na profilaktykę drogą doustną, lekarz powinien zadbać, aby koniecznie otrzymało ono kolejne dawki witaminy K1 p.o. zgodnie z zalecanymi schematami lub – jeśli nie ma przeciwwskazań – odpowiednią dawkę witaminy K1 i.m. (p. Co zrobić, gdy noworodek po urodzeniu otrzymał domięśniowo zbyt małą dawkę witaminy K?).
Piśmiennictwo
Zadaj pytanie ekspertowi, przyślij ciekawy przypadek,
zgłoś absurd, zaproponuj temat dziennikarzom.
Pomóż redagować portal.
Pomóż usprawnić system ochrony zdrowia.
Szukasz poradni, oddziału lub SOR w swoim województwie? Chętnie pomożemy. Skorzystaj z naszej wyszukiwarki placówek.
Twój pacjent ma wątpliwości, kiedy powinien zgłosić się do lekarza? Potrzebuje adresu przychodni, szpitala, apteki? Poinformuj go o Doradcy Medycznym Medycyny Praktycznej