Co oznacza informacja o tym, że CRP i PCT są powyżej 2 SD – czy istnieją tablice odchyleń standardowych dla tych wyników?

Informacja, że wynik znajduje się >2 odchyleń standardowych (2 SD), oznacza, że mieści się w 2,5% najwyższych wyników (nie mieści się w przedziale normy, który obejmuje 95% zdrowej populacji, co odpowiada średniej +/- dwa odchylenia standardowe pod warunkiem rozkładu normalnego).

Wynik >2 SD oznacza zatem, że znajduje się powyżej normy i albo dotyczy 2,5% osób potencjalnie zdrowych, albo populacji chorych.

W przypadku posocznicy za wartość odcięcia, która „oddziela” wyniki osoby bez posocznicy, np. chorej na łagodniejsze zakażenie, od wyników osób z sepsą, przyjęto znacznie wyższą wartość, wielokrotnie przekraczającą górną granicę normy – chodzi nie tylko o wartość nieprawidłową, ale charakterystyczną dla chorych na sepsę. Przykładowo norma prokalcytoniny wynosi <0,05 (czyli poniżej [średnia + 2 SD] przy założeniu rozkładu normalnego), a za wartość wskazującą na sepsę przyjęto >2,0 ng/ml. Przy przyjęciu tej wartości odcięcia dodatni wynik ma około 80% czułość i 80% swoistość.

Jak widać, wartość odcięcia (cut off value) nie odzwierciedla średniej plus 2 SD – jest od niej wielokrotnie większa. Podobnie w przypadku białka reaktywnego C (CRP) przy górnej granicy normy 1 mg/dl za wartość odcięcia, która przemawia za zakażeniem bakteryjnym, u dzieci zwykle przyjmuje się 2 mg/dl. Oceniając wynik, należy się kierować wywiadem uwzględniającym czynniki ryzyka i stanem klinicznym pacjenta, pamiętając, że przesuwanie wartości odcięcia wyżej zwiększa swoistość testu i jego wartość predykcyjną dodatnią kosztem czułości, czyli zwiększa prawdopodobieństwo uzyskania u dziecka bez zakażenia bakteryjnego wyniku ujemnego oraz odsetek wyników prawdziwie dodatnich wśród wszystkich dodatnich, ale zmniejsza prawdopodobieństwo uzyskania dodatniego wyniku u dziecka chorego na sepsę.

Piśmiennictwo

1. Vincent J.-L., Beumier M.: Diagnostic and Prognostic Markers in Sepsis. Expert Rev. Anti Infect. Ther., 2013; 11 (3): 265–275
2. Dellinger R.P., Levy M.M., Rhodes A. i wsp.: Surviving Sepsis Campaign Guidelines Committee Including the Pediatric Subgroup: Surviving Sepsis Campaign: international guidelines for management of severe sepsis and septic shock: 2012. Crit. Care Med., 2013; 41 (2): 580–637
3. Singer M., Clifford S., Deutschman M.S. i wsp.: The Third International Consensus Definitions for Sepsis and Septic Shock (Sepsis-3). JAMA, 2016; 315 (8): 801–810
4. Fever in under 5s: assessment and initial management, NICE Guidelines 2013: www.nice.org.uk
5. Wytyczne Polskiej Rady Resuscytacji 2015 www.prc.krakow.pl/wytyczne.html
6. European Resuscitation Council, Polska Rada Resuscytacji, European Paediatric Life Support, Zaawansowane Zabiegi Resuscytacyjne u dzieci, materiały kursowe pod red. prof. dr hab. J. Andresa, 2015
7. Teasdale G.: Assessment of coma and impaired consciuousness: a practical scale. Lancet, 1974; 2: 81
8. Turner D., Cheifetz A.: Nelson Textbook of Pediatrics. 20th edition, Chapter 70: 516–528. e1
9. Ferrer R., Martin-Loeches I.: Empiric antibiotic treatment reduces mortality in severe sepsis and septic shock from the first hour: results from a guideline-based performance improvement program. Crit. Care Med., 2014; 42 (8): 1749–1755
10. Brouwer M.C., McIntyre P., de Gans J., Prasad K., van de Beek D.: Corticosteroids for acute bacterial meningitis (Review). The Cochrane Collaboration, The Cochrane Library 2010, Issue 9 
11. Wong H.R., Cvijanovich N.Z., Anas N. i wsp.: Developing a clinically feasible personalized medicine approach to pediatric septic shock. Am. J. Respir. Crit. Care Med., 2015; 191 (3): 309–315
12. Piotrowski A.: Sepsis and septic shock in children in the light of the „Survivial Sepsis Campaign” guidelines. Medycyna Praktyczna, 2016; 13: 129–136