Czy typ osutki skórnej pozwala przewidzieć przebieg COVID-19?

Opracowała: lek. Karina Polak

Skróty: OR – odds ratio, iloraz szans; CI – confidence interval, przedział ufności

Szacuje się, że zmiany skórne w przebiegu COVID-19 występują u ok. 6% pacjentów. Wyróżnia się wśród nich m.in. zmiany odmrozinowe, osutki skórne lub zmiany pokrzywkowe. Celem autorów przeglądu systematycznego była ocena, czy charakter zmian skórnych, zwłaszcza typ osutki, pozwala prognozować przebieg choroby.

W tym celu przeprowadzono wyszukiwanie w bazach Medline, bioRxiv oraz medRxiv, obejmujące doniesienia opublikowane do końca 2020 roku. Do przeglądu włączono opisy przypadków, serii przypadków, wyniki badań kohortowych i kliniczno-kontrolnych, dotyczące objawów skórnych występujących u pacjentów z potwierdzonym zakażeniem COVID-19. Wśród kryteriów wyłączenia wymieniono m.in. język publikacji inny niż angielski, doniesienia dotyczące pacjentów ze współtowarzyszącymi chorobami dermatologicznymi lub reumatologicznymi, reaktywacją latentnych zakażeń podczas COVID-19 lub zmian skórnych spowodowanych stosowaniem środków ochrony osobistej albo reakcjami polekowymi. Łącznie na podstawie 240 artykułów włączonych do przeglądu dokonano analizy danych dotyczących 2056 pacjentów, wśród których 50,8% stanowili mężczyźni. W analizie statystycznej wykorzystano test Chi-2.

Wśród zmian skórnych występujących w przebiegu COVID-19 zidentyfikowano zmiany odmrozinowe (54,2%), plamisto-grudkową osutkę (13,6%), pokrzywkę (8,3%), zmiany pęcherzykowe lub pęcherzowe (6,2%), rumień (3,9%), plamicę (3,4%), zmiany przypominające rumień wielopostaciowy (3,3%), siność siatkowatą (2,4%), obwodowe zmiany niedokrwienne (1,8%), zmiany w obrębie paznokci lub włosów (1,1%), owrzodzenia w obrębie jamy ustnej (0,7%). Do najczęstszych miejsc występowania zmian należały okolice akralne (83,5%), tułów (13,7%) oraz kończyny (11,8%); w przypadku 4,3% pacjentów zmiany miały charakter uogólniony. Najczęściej występującym objawem towarzyszącym był świąd (35,1%). U 20,9% pacjentów zmiany skórne stanowiły jedyny objaw COVID-19; w przypadku 5,7% osób były pierwszym objawem, poprzedzającym wystąpienie kolejnych symptomów.

Zmiany odmrozinowe występowały w młodszych grupach pacjentów (średnio 21,5±10,8 roku) i wiązały się z łagodniejszym przebiegiem choroby, bez konieczności hospitalizacji (OR 35,36; 95%CI: 23,58–53.03). Występowanie obwodowych zmian niedokrwiennych i siności siatkowatej wiązało się z gorszym rokowaniem (ryzyko hospitalizacji na oddziale intensywnej terapii równe odpowiednio OR 34,01; 95% CI:16,62–69,57 oraz OR 5,57; 95%CI: 3,02–10,30), a także zwiększoną śmiertelnością (OR 25,66; 95%CI: 10,83–60,79 w przypadku obwodowych zmian niedokrwiennych i OR 10,71; 95%CI:4,76–24,13 w przypadku siności siatkowatej).