Trexan Neo - tabletki

Substancją czynną preparatu jest metotreksat, pochodna kwasu foliowego. Podobieństwo chemiczne powoduje, że metotreksat zastępuje kwas foliowy w reakcjach biochemicznych. Blokuje w ten sposób działanie enzymów niezbędnych do przemian metabolicznych kwasu foliowego. Ze względu na taki sposób działania metotreksat należy do grupy leków przeciwnowotworowych zwanych antymetabolitami (jest antymetabolitem kwasu foliowego). Hamując szlaki metaboliczne uniemożliwia syntezę zasad purynowych, elementów koniecznych w strukturze DNA. Konsekwencją jest zaburzenie syntezy DNA, a także RNA i białek, co prowadzi do zahamowania podziałów komórkowych i do apoptotycznej śmierci komórki. Działanie metotreksatu dotyczy szczególnie komórek szybko dzielących się, jakimi są komórki nowotworowe. Stosowany we wskazaniach onkologicznych, a także w leczeniu chorób nienowotworowych, takich jak łuszczyca czy niektóre choroby autoimmunologiczne.

Preparat jest wskazany w leczeniu:

• reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS) u dorosłych

• ciężkiej, opornej na leczenie i zaburzającej funkcjonowanie łuszczycy, która nie reaguje odpowiednio na inne sposoby leczenia, takie jak fototerapia PUVA i retinoidy oraz ciężkiego łuszczycowego zapalenia stawów u dorosłych

• podtrzymującym ostrej białaczki limfoblastycznej (ALL) u dorosłych oraz u dzieci w wieku 3 lat i starszych.

Niestety, nawet jeżeli istnieją wskazania do stosowania preparatu, nie zawsze można go stosować. Nie możesz stosować preparatu, jeżeli jesteś uczulony (wykazujesz nadwrażliwość) na którykolwiek składnik preparatu.

Nie stosować w przypadku:

• ciężkich zaburzeń czynności wątroby

• choroby alkoholowej

• ciężkich zaburzeń czynności nerek

• chorób układu krwiotwórczego, takich jak hipoplazja szpiku kostnego (niedokrwistość aplastyczna), zmniejszenie liczby krwinek białych (leukopenia), małopłytkowość, ciężka niedokrwistość

• ciężkich, ostrych lub przewlekłych zakażeń

• zespołu niedoboru odporności

• zapalenia błony śluzowej jamy ustnej, owrzodzeń jamy ustnej, czynnej choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy.

W okresie leczenia nie należy stosować szczepionek zawierających żywe drobnoustroje.

Stosowanie preparatu jest przeciwwskazane w ciąży i w okresie karmienia piersią.

Niektóre choroby i inne okoliczności mogą stanowić przeciwwskazanie do stosowania lub wskazanie do zmiany dawkowania preparatu. W pewnych sytuacjach może okazać się konieczne przeprowadzenie określonych badań kontrolnych.

Leczenie może być prowadzane wyłącznie pod nadzorem lekarza posiadającego doświadczenie w stosowaniu chemioterapii przeciwnowotworowej oraz leczenia immunosupresyjnego.

Ze względu na ryzyko wystąpienia ciężkich działań toksycznych, które mogą prowadzić do zgonu, chory powinien być ściśle monitorowany i regularnie wykonywać zlecone badania laboratoryjne, by objawy toksyczności zostały odpowiednio wcześnie wykryte. W przypadku ich wystąpienia, należy natychmiastowo skonsultować się z lekarzem. Nie wszystkie działania niepożądane są odwracalne po odstawieniu metotreksatu.

Należy zwrócić uwagę, że metotreksat stosowany we wskazaniach nieonkologicznych (RZS, łuszczyca) przyjmowany jest raz na tydzień. Omyłkowe, codzienne przyjmowanie leku w dawce tygodniowej może prowadzić do zgonu.

Należy zachować szczególną ostrożność u chorych z zahamowaniem czynności szpiku kostnego, zwłaszcza po wcześniejszej radio- lub chemioterapii, z zaburzeniami czynności nerek, z zaburzeniami czynności wątroby oraz u osób w złym stanie ogólnym, a także u dzieci i osób w podeszłym wieku.

Dawki metotreksatu większe niż 20 mg na tydzień zwiększają ryzyko toksycznego działania, zwłaszcza zahamowania czynności szpiku.

Metotreksat jest wydalany głównie przez nerki. U chorych z zaburzeniami czynności nerek wydalanie metotreksatu jest wolniejsze i zwiększa się ryzyko wystąpienia ciężkich działań niepożądanych. Należy zachować szczególną ostrożność w tej grupie chorych i stosować metotreksat wyłącznie w małych dawkach.

W przypadku choroby wątroby, zwłaszcza związanej ze spożywaniem alkoholu, lekarz podejmie decyzję w każdym przypadku indywidualnie, czy możliwe jest stosowanie metotreksatu i zaleci odpowiednie środki ostrożności.

Leczenie metotreksatem może spowodować zaburzenia płodności zarówno u kobiet jak i u mężczyzn, które zwykle ustępują po zakończeniu leczenia.

Przed zastosowaniem metotreksatu należy potwierdzić, że kobieta nie jest w ciąży.

Metotreksat u ludzi ma działanie teratogenne i może działać toksycznie na płód. Kobiety w wieku rozrodczym nie powinny zachodzić w ciążę, a mężczyźni w wieku rozrodczym nie powinni starać się o poczęcie dziecka. Osoby w wieku rozrodczym (kobiety i mężczyźni) powinny skonsultować się z lekarzem w sprawie stosowania skutecznej metody zapobiegania ciąży w okresie leczenia i przez co najmniej 6 miesięcy w przypadku kobiet oraz przez co najmniej 3 miesiące w przypadku mężczyzn po przyjęciu ostatniej dawki metotreksatu.

Mężczyźni, którzy w przyszłości zamierzają zostać ojcami powinni skonsultować się z lekarzem w sprawach dotyczących możliwości zebrania i przechowywania nasienia pobranego przed rozpoczęciem leczenia.

Przed rozpoczęciem stosowania metotreksatu oraz w trakcie leczenia (z częstotliwością zaleconą przez lekarza) konieczna jest odpowiednia diagnostyka:

• pełna morfologia krwi z rozmazem

• oznaczenie aktywności enzymów wątrobowych i stężenia bilirubiny

• oznaczenie stężenia albuminy w surowicy

• badanie czynności nerek z oznaczeniem klirensu kreatyniny

• serologiczna diagnostyka WZW typu B i C

• wykluczenie gruźlicy

• RTG klatki piersiowej

• badanie płuc (u chorych z podejrzeniem choroby płuc).

Stan błon śluzowych jamy ustnej i gardła powinien podlegać regularnej, częstej kontroli.

Stosowanie metotreksatu wiąże się z ryzykiem zahamowania czynności szpiku kostnego i wystąpienia leukopenii (zmniejszenie liczby krwinek białych [leukocytów]), małopłytkowości (zmniejszenie liczby płytek krwi [trombocytów]) i niedokrwistości. Jeżeli wystąpią objawy, takie jak ból gardła, gorączka, owrzodzenia błony śluzowej jamy ustnej, objawy podobne do grypy, silne wyczerpanie, krwawienie z nosa lub w obrębie skóry, należy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem. Objawy mogą świadczyć o wystąpieniu zagrażających życiu zaburzeń hematologicznych, w przypadku których konieczne jest przerwanie stosowania metotreksatu i wdrożenie odpowiedniego leczenia. Równoległe stosowanie metotreksatu i innych leków działających hematotoksycznie (np. leflunomid) wymaga ścisłej kontroli morfologii i liczby płytek krwi.

Szczególną uwagę należy zwrócić na wszelkie objawy toksycznego działania leku na wątrobę; szczególnie po długotrwałym stosowaniu metotreksat może powodować ostre zapalenie wątroby oraz zwłóknienie i marskość wątroby. Wczesne wykrycie działań toksycznych pozwoli zminimalizować ich skutki. Utrzymująca się zwiększona aktywność enzymów wątrobowych i/lub zmniejszenie stężenia albumin w surowicy może świadczyć o toksycznym działaniu metotreksatu na wątrobę i może wymagać zmniejszenia stosowanej dawki lub przerwania leczenia. Jednakże, zmiany morfologiczne w wątrobie (włóknienie, marskość) mogą rozwinąć się nawet wtedy, gdy aktywność enzymów wątrobowych jest prawidłowa. W razie konieczności, lekarz zaleci dodatkowe metody diagnostyczne pozwalające ocenić stan wątroby. Niekiedy wskazana jest biopsja wątroby.

Do czynników zwiększających ryzyko toksycznego działania metotreksatu na wątrobę należy: wcześniejsze nadmierne spożywanie alkoholu, choroba wątroby, dziedziczne zaburzenia czynności wątroby u członków rodziny, zwiększenie aktywności enzymów wątrobowych, cukrzyca, otyłość, wcześniejsze stosowanie leków o działaniu hepatotoksycznym oraz długotrwałe stosowanie metotreksatu. Ze względu na ryzyko nasilenia hepatotoksycznego działania metotreksatu, nie należy stosować równolegle innych leków o działaniu toksycznym na wątrobę i unikać spożywania alkoholu.

U chorych z cukrzycą insulinozależną stosowanie metotreksatu może być związane z wystąpieniem zwłóknienia wątroby bez wcześniejszego zwiększenia aktywności enzymów wątrobowych; należy zachować szczególną ostrożność.

Należy kontrolować czynność nerek. Szczególną ostrożność należy zachować u chorych w podeszłym wieku i innych chorych z zaburzeniami czynności nerek oraz u chorych przyjmujących leki wpływające na wydalanie metotreksatu lub na czynność nerek. W przypadku występowania czynników ryzyka (zaburzenia czynności nerek, w tym o łagodnym nasileniu) nie zaleca się równoległego stosowania metotreksatu i niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ). Zwiększenie stężenia metotreksatu we krwi skutkiem odwodnienia (np. po biegunce czy wymiotach) może nasilić jego działania toksyczne. Metotreksat może powodować pogorszenie czynności nerek (zwiększenie stężenia kreatyniny i mocznika we krwi) i wystąpienie ostrej niewydolności nerek. Pogorszenie czynności nerek wymaga dostosowania dawkowania metotreksatu i nie należy stosować metotreksatu, jeżeli klirens kreatyniny jest mniejszy niż 30 ml/min.

Nie należy rozpoczynać stosowania metotreksatu w średnich i dużych dawkach, jeżeli pH moczu jest mniejsze niż 7,0; należy kontrolować odczyn pH moczu przez co najmniej 24 godziny od rozpoczęcia stosowania metotreksatu. Należy zapewnić alkalizację moczu (wartość pH co najmniej 6,8) i odpowiednie nawodnienie chorego.

Jeżeli w okresie leczenia wystąpi duszność, kaszel (szczególnie kaszel suchy bez odkrztuszania), kaszel uporczywy i/lub gorączka, należy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem. Objawy te mogą świadczyć o wystąpieniu toksycznego działania metotreksatu na układ oddechowy. Wywołane metotreksatem powikłania płucne (wysięk, zapalenie pęcherzyków płucnych, zapalenie płuc z objawami takimi, jak kaszel, w tym suchy, gorączka, złe samopoczucie, duszność, ból w klatce piersiowej, niedotlenienie i nacieki widoczne w RTG płuc) lub śródmiąższowe zapalenie płuc, często z eozynofilią, mogą stanowić zagrożenie życia i prowadzić do zgonu.

Stosowanie metotreksatu w leczeniu chorób reumatologicznych wiąże się z ryzykiem wystąpienia krwawienia pęcherzykowego; może to być również związane z zapaleniem naczyń krwionośnych. W razie wystąpienia duszności, kaszlu i krwioplucia, należy natychmiast skonsultować się z lekarzem.

Objawy ze strony układu oddechowego wymagają przerwania leczenia metotreksatem i szybkiej diagnostyki, w celu ustalenia czy choroba płuc spowodowana jest przez metotreksat oraz wykluczenia zakażeń i zmian nowotworowych. W przypadku potwierdzenia powikłań związanych z metotreksatem, lekarz zaleci stosowanie kortykosteroidów. Nie należy ponownie rozpoczynać stosowania metotreksatu. Powikłania płucne mogą wystąpić w każdym momencie leczenia, mogą być nieodwracalne i mogą wystąpić nawet po stosowaniu małych dawek metotreksatu (7,5 mg na tydzień).

Metotreksat ma działanie immunosupresyjne. W okresie leczenia mogą wystąpić zakażenia oportunistyczne, w tym zagrażające życiu zapalenie płuc wywołane przez Pneumocystis jirovecii.

Należy zachować szczególną ostrożność u chorych z zaburzeniami czynności płuc.

Należy zachować szczególną ostrożność w przypadku zakażeń przewlekłych, takich jak półpasiec lub gruźlica, ponieważ choroba może ulec aktywacji.

Metotreksat może spowodować uaktywnienie wirusowego zapalenia wątroby (WZW) typu B lub typu C, w tym zaostrzenia mogące prowadzić do zgonu. Niekiedy do zaostrzenia WZW może dojść już po odstawieniu metotreksatu.

W okresie leczenia nie należy przyjmować szczepionek zawierających żywe drobnoustroje. Ze względu na obniżoną odporność chorego, szczepionki te mogą spowodować ciężkie zakażenia, a nawet zgon. Inne szczepienia mogą okazać się nieskuteczne.

Metotreksat może wpływać na wyniki badań immunologicznych.

Ze stosowaniem preparatu w małych dawkach może być związane ryzyko wystąpienia wtórnych nowotworów (chłoniaków złośliwych). W takim wypadku, konieczne jest przerwanie stosowania preparatu, co w niektórych przypadkach wystarcza do samoistnej regresji chłoniaka. Jeżeli samoistna regresja nie wystąpi, konieczne będzie wdrożenie odpowiedniego leczenia.

Jeżeli występuje patologiczna kumulacja płynu w jamach ciała, tj. wysięk opłucnowy lub wodobrzusze, wydalanie leku jest wolniejsze; o ile to możliwe, zaleca się usunięcie płynu (drenaż, punkcja) przed rozpoczęciem stosowania metotreksatu.

Metotreksat może działać toksycznie na układ pokarmowy. Jednym z pierwszych objawów jest zwykle wrzodziejące zapalenie jamy ustnej; mogą także wystąpić biegunki, krwawe wymioty, czarne zabarwienie stolca lub krew w stolcu, objawy których pojawienie się jest wskazaniem do przerwania leczenia. Kontynuowanie leczenia może doprowadzić do krwotocznego zapalenia jelit, perforacji jelit i zgonu.

Stany prowadzące do odwodnienia, takie jak biegunka, wymioty mogą wpływać na zwiększenie stężenia metotreksatu i nasilenie jego toksyczności. W takich sytuacjach, konieczne może być przerwanie leczenia do czasu ustąpienia ryzyka odwodnienia.

Do nasilenia toksycznego działania metotreksatu może także dojść w przypadku zaburzeń wydalania metotreksatu. Jeżeli zwiększone stężenie metotreksatu utrzymuje się dłużej niż 48 godzin, jego działania toksyczne mogą być nieodwracalne.

W przypadku ostrej toksyczności metotreksatu, lekarz może zalecić osłonowo kwas foliowy lub folinowy. U chorych z RZS lub łuszczycą suplementacja może zmniejszyć toksyczność metotreksatu (działania niepożądane ze strony układu pokarmowego, zapalenie błony śluzowej jamy ustnej, wypadanie włosów i zwiększenie aktywności enzymów wątrobowych). Przed zastosowaniem kwasu foliowego, należy oznaczyć stężenie witaminy B12, ponieważ kwas foliowy może maskować jej niedobór, zwłaszcza u chorych po 50. roku życia.

Przyjmowanie kwasu foliowego lub jego pochodnych może zmniejszać skuteczność metotreksatu.

W okresie stosowania metotreksatu pod wpływem światła słonecznego i UV skórne zmiany łuszczycowe mogą ulec nasileniu.

Stosowanie metotreksatu może przyczynić się do nawrotu zapalenia skóry wywołanego przez radioterapię lub oparzenie słoneczne.

Stosowanie metotreksatu może być związane z wystąpieniem ciężkich, w tym zakończonych zgonem, reakcji skórnych, takich jak zespół Stevensa i Johnsona oraz martwica toksyczna rozpływna naskórka.

Doustnie przyjmowany metotreksat (także we wskazaniach innych niż onkologiczne) może być związany z wystąpieniem przewlekłej encefalopatii/leukoencefalopatii.

Metotreksat przyjmowany w skojarzeniu z innymi lekami immunosupresyjnymi może być związany z wystąpieniem postępującej wieloogniskowej leukoencefalopatii, która może prowadzić do zgonu. Wszelkie nowe objawy neurologiczne lub nasilenie wcześniej istniejących objawów neurologicznych należy niezwłocznie skonsultować z lekarzem.

Informacje dodatkowe o pozostałych składnikach preparatu:

• preparat zawiera laktozę; osoby z dziedziczną nietolerancją galaktozy, niedoborem laktazy lub zespołem złego wchłaniania glukozy-galaktozy nie powinny stosować tego preparatu.

Czy ten preparat ma wpływ na zdolność prowadzenia pojazdów?

Preparat może powodować działania niepożądane, w tym na ośrodkowy układ nerwowy, takie jak zawroty głowy czy uczucie zmęczenia, które mogą upośledzać zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania urządzeń/maszyn.

Preparat ma postać tabletek do stosowania doustnego. Nie przekraczaj zaleconych dawek, ponieważ nie zwiększy to skuteczności działania leku, a może zaszkodzić Twojemu zdrowiu i życiu. Jeżeli masz jakiekolwiek wątpliwości dotyczące stosowania preparatu, skonsultuj się z lekarzem.

Leczenie może być prowadzane wyłącznie pod nadzorem lekarza posiadającego doświadczenie w stosowaniu metotreksatu. Lekarz dostosuje schemat dawkowania indywidualnie, w zależności od sytuacji klinicznej, wyników leczenia i nasilenia działań niepożądanych.

Reumatoidalne zapalenie stawów u dorosłych: zwykle 7,5–15 mg 1 raz na tydzień; aby uzyskać optymalną odpowiedź na leczenie, lekarz może zalecić stopniowe zwiększenie dawki, nie przekraczając dawki maksymalnej, tj. 25 mg na tydzień. Dawki większe niż 20 mg na tydzień mogą powodować znaczne nasilenie toksyczności, w tym zahamowanie czynności szpiku. Następnie lekarz zaleci zmniejszanie dawki do najmniejszej skutecznej dawki, osiąganej zwykle w ciągu 6 tygodni.

W tym wskazaniu lek stosuje się tylko 1 raz na tydzień.

Oporna na leczenie łuszczyca, łuszczycowe zapalenie stawów u dorosłych: przed rozpoczęciem leczenia podawana jest dawka próbna 2,5–5 mg w celu wykluczenia niespodziewanego działania toksycznego; jeżeli po tygodniu wyniki badań laboratoryjnych będą prawidłowe, rozpoczyna się leczenie standardową dawką 7,5–15 mg 1 raz na tydzień; w razie potrzeby lekarz może zwiększyć dawkę do 25 mg na tydzień. Dawki większe niż 20 mg na tydzień mogą powodować znaczne nasilenie toksyczności, w tym zahamowanie czynności szpiku. Następnie lekarz zaleci zmniejszanie dawki do najmniejszej skutecznej dawki, osiąganej zwykle w ciągu 4–8 tygodni.

W tym wskazaniu lek stosuje się tylko 1 raz na tydzień.

Należy zwrócić uwagę, że metotreksat stosowany w ww. wskazaniach (nieonkologicznych) przyjmowany jest raz na tydzień. Omyłkowe, codzienne przyjmowanie leku w dawce tygodniowej może prowadzić do wystąpienia ciężkich działań niepożądanych, w tym zgonu. Lekarz określi na recepcie dzień przyjmowania leku.

Ostra białaczka limfoblastyczna ALL: schemat dawkowania zależy od stosowanego protokołu leczenia skojarzonego; pojedyncza dawka wynosi zwykle 20–40 mg na m2 powierzchni ciała, i zwykle podawana jest raz na tydzień. Duże dawki metotreksatu stosuje się pozajelitowo (w tym celu dostępne są inne niż tabletki postacie farmaceutyczne). Należy zachować ostrożność podczas stosowania preparatu u dzieci i młodzieży. Ze względu na brak doświadczenia klinicznego, nie zaleca się stosowania preparatu u dzieci do ukończenia 3 roku życia.

Szczególne grupy chorych:

U chorych w podeszłym wieku należy zachować szczególną ostrożność (z wiekiem czynność nerek oraz wątroby może ulegać zaburzeniu, a dostępność kwasu foliowego może ulec zmniejszeniu, co może wymagać dostosowania dawkowania).

W przypadku zaburzeń czynności nerek konieczne jest dostosowanie dawkowania w zależności od wartości klirensu kreatyniny. Nie należy stosować metotreksatu, jeżeli klirens kreatyniny jest mniejszy niż 30 ml/min.

Należy zachować ostrożność u chorych z zaburzeniami czynności wątroby (chorobą wątroby czynną lub w wywiadzie, zwłaszcza związaną ze spożywaniem alkoholu). U chorych z ciężką niewydolnością wątroby stosowanie metotreksatu jest przeciwwskazane.

Jeżeli występuje patologiczna kumulacja płynu w jamach ciała, tj. wysięk opłucnowy lub wodobrzusze, wydalanie leku jest wolniejsze; konieczne może być zmniejszenie dawki lub przerwanie leczenia metotreksatem.

W okresie ciąży nie stosuj żadnego leku bez konsultacji z lekarzem!

Bardzo ważne jest, aby przed zastosowaniem jakiegokolwiek leku w okresie ciąży lub w okresie karmienia piersią skonsultować się z lekarzem i wyjaśnić ponad wszelką wątpliwość potencjalne zagrożenia i korzyści związane ze stosowaniem danego leku. Jeżeli jesteś w ciąży lub planujesz ciążę, poinformuj o tym lekarza przepisującego receptę na ten lek.

Preparat jest przeciwwskazany w ciąży i w okresie karmienia piersią.

Metotreksat u ludzi ma działanie teratogenne i może działać toksycznie na płód. Kobiety w wieku rozrodczym nie powinny zachodzić w ciążę, a mężczyźni w wieku rozrodczym nie powinni starać się o poczęcie dziecka. Osoby w wieku rozrodczym (kobiety i mężczyźni) powinny skonsultować się z lekarzem w sprawie stosowania skutecznej metody zapobiegania ciąży w okresie leczenia i przez co najmniej 6 miesięcy w przypadku kobiet oraz przez co najmniej 3 miesiące w przypadku mężczyzn po przyjęciu ostatniej dawki metotreksatu.

Przed zastosowaniem metotreksatu należy potwierdzić, że kobieta nie jest w ciąży.

Mężczyźni leczeni metotreksatem nie powinni starać się o poczęcie dziecka w okresie leczenia oraz przez co najmniej 3 miesiące po jego zakończeniu. Mężczyźni, którzy w przyszłości zamierzają zostać ojcami, powinni skonsultować się z lekarzem w sprawie możliwości zebrania i przechowywania nasienia pobranego przed rozpoczęciem leczenia.

Leczenie metotreksatem może spowodować zaburzenia płodności zarówno u kobiet jak i u mężczyzn, które zwykle ustępują po zakończeniu leczenia.

Poinformuj lekarza o wszystkich przyjmowanych ostatnio lekach, również o tych, które są wydawane bez recepty.

Leki działające toksycznie na wątrobę (takie jak azatiopryna, leflunomid, sulfasalazyna i retinoidy, np. acytretyna czy etretynat) nasilają hepatotoksyczne działania metotreksatu i nie powinny być stosowane równolegle z preparatem. W razie konieczności takiego leczenia skojarzonego, należy ściśle kontrolować stan chorego, w tym ściśle kontrolować aktywność enzymów wątrobowych.

Nie zaleca się równoległego stosowania metotreksatu i innych leków o działaniu hematotoksycznym. Jeżeli konieczne jest równoległe stosowanie, należy zachować ostrożność i ściśle kontrolować morfologię krwi i liczbę płytek krwi.

Równoległe z metotreksatem stosowanie innych leków działających hematotoksycznie (np. metamizol) zwiększa ryzyko wystąpienia ciężkich działań hematotoksycznych metotreksatu. Leflunomid stosowany w skojarzeniu z metotreksatem zwiększa ryzyko pancytopenii.

W przypadku (wcześniejszego) stosowania leków działających toksycznie na szpik kostny (np. sulfonamidy, kotrimoksazol, chloramfenikol, pirymetamina) mogą wystąpić zaburzenia procesów krwiotwórczych.

Leki mogące powodować niedobór kwasu foliowego (np. sulfasalazyna i inne sulfonamidy, kotrimoksazol) mogą nasilać toksyczne działania metotreksatu na szpik kostny; rzadko możliwe wystąpienie zaburzenia hematologicznego objawiającego się ostrym niedoborem wszystkich elementów morfotycznych we krwi (ostra pancytopenia). Należy zachować ostrożność u osób z niedoborem kwasu foliowego.

Przyjmowanie kwasu foliowego lub jego pochodnych może zmniejszać skuteczność metotreksatu.

Podtlenek azotu nasila wpływ metotreksatu na metabolizm folianów, co powoduje nasilenie toksyczności (np. ciężkie, nieprzewidywalne zahamowanie czynności szpiku, ciężkie zapalenie jamy ustnej, ciężkie działania neurotoksyczne). Należy unikać równoległego stosowania podtlenku azotu i metotreksatu (lekarz może zalecić osłonowo folinian wapnia).

Cyklosporyna może nasilać toksyczne działania metotreksatu (ryzyko wystąpienia nadmiernej immunosupresji, czyli zahamowania odpowiedzi immunologicznej oraz ryzyko nadmiernego rozrostu tkanki limfatycznej, czyli limfoproliferacji).

Leki wypierające metotreksat z wiązania z białkami osocza, takie jak pochodne aminofenazonu, kwas paraaminobenzoesowy (PABA), barbiturany, doksorubicyna, doustne środki antykoncepcyjne, fenylobutazon, fenytoina, probenecyd, tiazydy, salicylany, sulfonamidy, tetracykliny, leki uspokajające, pochodne sulfonylomocznika, penicyliny, prystynamycyna i chloramfenikol mogą nasilać toksyczne działania metotreksatu. W razie konieczności leczenia skojarzonego chory powinien być uważnie monitorowany (w razie potrzeby lekarz zaleci zmniejszenie dawek metotreksatu).

Probenecyd, sulfonamidy, słabe kwasy organiczne (np. pętlowe leki moczopędne) oraz fenylobutazon (i inne pirazole) zmniejszają wydalanie metotreksatu, co może powodować zwiększenie toksyczności metotreksatu.

Niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), w tym kwas salicylowy, zmniejszają wydalanie i powodują zwiększenie stężenia i nasilenie toksyczności metotreksatu stosowanego w małych dawkach. Dodatkowo NLPZ mogą powodować uszkodzenie nerek.

W przypadku równoległego stosowania metotreksatu i lewetyracetamu należy kontrolować stężenie obu substancji czynnych we krwi (ryzyko zwiększenia stężenia metotreksatu i nasilenia jego toksyczności).

Równoległe stosowanie metotreksatu i inhibitorów pompy protonowej (np. omeprazol, pantoprazol, lanzoprazol) może powodować opóźnienie wydalania i zwiększenie stężenia metotreksatu oraz nasilać jego działania toksyczne. Należy zachować ostrożność, zwłaszcza u chorych z zaburzeniami czynności nerek.

Równoległe stosowanie metotreksatu z innymi lekami wydalanymi przez nerki (np. amoksycylina i inne penicyliny, sulfonamidy, cyprofloksacyna oraz cefalotyna) może zmniejszyć wydalanie i powodować zwiększenie stężenia metotreksatu oraz nasilać jego działania toksyczne.

Prokarbazyna stosowana w trakcie leczenia z zastosowaniem dużych dawek metotreksatu zwiększa ryzyko zaburzeń czynności nerek.

Inne cytostatyki stosowane w skojarzeniu z metotreksatem mogą zmniejszać szybkość wydalania metotreksatu i nasilać jego toksyczność.

Stosowanie leków przeciwdrgawkowych indukujących enzymy (np. karbamazepina, fenytoina, fenobarbital, prymidon) może zmniejszać ekspozycję na metotreksat i zmniejszać jego skuteczność. Należy monitorować stężenie metotreksatu we krwi.

Kolestyramina (chlestyramina) może zwiększyć pozanerkową eliminację metotreksatu. W razie konieczności stosowania kolestyraminy, należy rozdzielić w czasie jej przyjęcie i przyjęcie metotreksatu.

Doustne antybiotyki, takie jak tetracykliny, chloramfenikol i nie ulegające wchłanianiu antybiotyki o szerokim spektrum działania, mogą zmniejszać wchłanianie metotreksatu ze względu na hamowanie metabolizmu metotreksatu przez bakterie jelitowe.

Metotreksat może powodować zwiększenie stężenia we krwi stosowanej równolegle merkaptopuryny; w przypadku równoległego stosowania zaleca się monitorowanie stężenia tych leków, ponieważ może być konieczne dostosowanie ich dawkowania.

Metotreksat może powodować zmniejszenie szybkości eliminacji fluorouracylu i nasilenie jego toksyczności.

Metotreksat może zmniejszać klirens teofiliny, dlatego należy kontrolować jej stężenie w trakcie równoległego stosowania z metotreksatem.

W okresie leczenia metotreksatem należy unikać spożywania dużej ilości napojów zawierających kofeinę lub teofilinę (kawa, napoje z kofeiną, czarna herbata), ponieważ skuteczność metotreksatu może zostać zmniejszona.

W okresie stosowania metotreksatu nie należy przyjmować szczepionek zawierających żywe drobnoustroje z powodu ryzyka wystąpienia uogólnionej choroby poszczepiennej mogącej prowadzić do zgonu. Odpowiedź na inne szczepienia prowadzone w okresie leczenia może być osłabiona ze względu na immunosupresyjne (hamujące odpowiedź immunologiczną) działanie metotreksatu.

Metotreksat ma działanie immunosupresyjne; metotreksat może wpływać na wyniki badań immunologicznych.

Należy zachować ostrożność, jeżeli metotreksat jest stosowany równolegle z lekami immunomodulującymi, szczególnie w przypadku operacji ortopedycznych, gdy ryzyko zakażenia jest duże.

Radioterapia stosowana podczas leczenia metotreksatem może zwiększyć ryzyko martwicy tkanek miękkich lub kości.

Jak każdy lek, również Trexan Neo może powodować działania niepożądane, chociaż nie wystąpią one u wszystkich chorych stosujących ten preparat. Pamiętaj, że oczekiwane korzyści ze stosowania leku są z reguły większe, niż szkody wynikające z pojawienia się działań niepożądanych.

Bardzo często: zapalenie błony śluzowej jamy ustnej, utrata apetytu, jadłowstręt, nudności, wymioty, ból brzucha, niestrawność, zwiększenie aktywności enzymów wątrobowych i fosfatazy zasadowej, zwiększenie stężenia bilirubiny.

Często: zmniejszona odporność na zakażenia, leukopenia (zmniejszenie liczby krwinek białych [leukocytów]), małopłytkowość, niedokrwistość, bóle i zawroty głowy, senność, zmęczenie, zapalenie płuc, powikłania płucne spowodowane śródmiąższowym zapaleniem płuc, mogące prowadzić do zgonu, biegunka, owrzodzenie jamy ustnej, wysypka, rumień, świąd, łysienie.

Niezbyt często: zakażenia oportunistyczne (w tym zakończone zgonem), chłoniak złośliwy, zahamowanie czynności szpiku kostnego, agranulocytoza, pancytopenia (zmniejszenie liczby wszystkich elementów morfotycznych krwi), zaburzenia procesów krwiotwórczych, cukrzyca, depresja, dezorientacja, stany splątania, drgawki, zaburzenia błędnika (zawroty głowy), krwawienia z nosa, zwłóknienie płuc, owrzodzenie błony śluzowej żołądka i jelit (ryzyko perforacji jelit), krwotoki z przewodu pokarmowego, stłuszczenie wątroby, zwłóknienie i marskość wątroby, zmniejszenie stężenia albumin w surowicy, alergiczne zapalenie naczyń, zmiany pigmentacji skóry, zaburzenia gojenia się ran, guzki skórne związane ze stosowaniem metotreksatu, wykwity skórne podobne do opryszczki, bóle mięśni, bóle stawów, osteoporoza, zaburzenia czynności nerek, zmniejszenie klirensu kreatyniny, niewydolność nerek, zapalenie i owrzodzenie pęcherza moczowego, krwiomocz, zaburzenia oddawania moczu, nefropatia, zapalenie i owrzodzenia błony śluzowej pochwy, dreszcze, zespół Stevensa i Johnsona, martwica toksyczna rozpływna naskórka, reakcje alergiczne i nadwrażliwości, w tym wstrząs anafilaktyczny.

Rzadko: półpasiec, posocznica, reaktywacja przewlekłego nieczynnego zakażenia, niedokrwistość megaloblastyczna, zmiany nastroju, niedowład połowiczny, porażenie, ciężkie zaburzenia widzenia, zapalenie osierdzia, wysięk osierdziowy, niedociśnienie tętnicze, zdarzenia zakrzepowo-zatorowe (w tym zakrzepica naczyń mózgowych, zakrzepowe zapalenie żył, zakrzepica żył głębokich), astma oskrzelowa (duszność), porażenie oddychania, zapalenie trzustki, zapalenie dziąseł, zapalenie jelit, smoliste stolce, hepatotoksyczność, ostre zapalenie wątroby, nadwrażliwość na światło, nasilenie i bolesność zmian łuszczycowych, zmiany pigmentacji paznokci, oddzielanie się płytki paznokciowej, trądzik, wybroczyny, rumień wielopostaciowy, pokrzywka, owrzodzenie skóry, przeciążeniowe złamania kości, zaburzenia elektrolitowe, skąpomocz, bezmocz, impotencja, zaburzenia płodności, oligospermia, zaburzenia miesiączkowania, brak miesiączki.

Bardzo rzadko: zapalenie płuc wywołane przez Pneumocystis jirovecii, hipogammaglobulinemia (niedobór przeciwciał), niedokrwistość aplastyczna, neutropenia, limfadenopatia, zaburzenia limfoproliferacyjne (pojedyncze przypadki chłoniaka), zahamowanie czynności układu immunologicznego, bezsenność, obrzęk mózgu, jałowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, zaburzenia nerwów czaszkowych, parestezje (uczucie mrowienia i drętwienia), przemijające zaburzenia funkcji poznawczych, zaburzenia mowy (dyzartria), zaburzenia pamięci, letarg, nietypowe odczucia w obrębie głowy, ból, osłabienie mięśni, zaburzenia smaku (metaliczny posmak), niedoczulica, zapalenie spojówek, niewyraźne widzenie, retinopatia, zapalenie naczyń krwionośnych, zapalenie opłucnej, suchy kaszel, wysięk w opłucnej, przewlekła obturacyjna choroba płuc, krwawe wymioty, toksyczne rozdęcie okrężnicy, reaktywacja WZW typu B, zaostrzenie WZW typu C, ostra zanokcica, czyraczność, teleangiektazje, wylewy podskórne, zapalenie gruczołów potowych, zwiększone stężenie mocznika i kreatyniny, zapalenie pęcherza moczowego, białkomocz, krwiomocz, niepłodność, zaburzenia spermatogenezy, utrata libido, krwawienie z pochwy, ginekomastia, gorączka.

Częstość nieznana: posocznica zakończona zgonem, encefalopatia, leukoencefalopatia, eozynofilia, krwawienie pęcherzykowe (w leczeniu chorób reumatologicznych), złuszczające zapalenie skóry, martwica kości szczęki, astenia, obrzęki, , reakcja polekowa z eozynofilią i objawami układowymi (DRESS), martwica tkanek miękkich/martwica kości w trakcie radioterapii, nasilenie zmian łuszczycowych pod wpływem UV.