Methotrexat-Ebewe - tabletki

Substancją czynną preparatu jest metotreksat. Jest to związek organiczny, pochodna kwasu foliowego. Podobieństwo chemiczne powoduje, że metotreksat zastępuje kwas foliowy w reakcjach biochemicznych. Blokuje w ten sposób działanie enzymów niezbędnych do przemian metabolicznych kwasu foliowego. Ze względu na taki sposób działania metotreksat należy do grupy leków przeciwnowotworowych zwanych antymetabolitami (jest antymetabolitem kwasu foliowego). Hamując szlaki metaboliczne uniemożliwia syntezę zasad purynowych, elementów koniecznych w strukturze DNA. Konsekwencją jest zaburzenie syntezy DNA a także RNA i białek co prowadzi do zahamowania podziałów komórkowych i do apoptotycznej śmierci komórki. Działanie metotreksatu dotyczy szczególnie komórek szybko dzielących się, jakimi są komórki nowotworowe. Stosowany powszechnie w leczeniu nowotworów, a także w leczeniu chorób nienowotworowych takich jak łuszczyca czy niektóre choroby autoimmunologiczne, których istotą są niekontrolowane podziały komórkowe.

Preparat jest wskazany w leczeniu:
• uogólnionej, ciężkiej, opornej na leczenie łuszczycy (włącznie z łuszczycowym zapaleniem stawów)
• chorób autoimmunologicznych np. reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS)
• nowotworów złośliwych i ostrych białaczek gdy istnieją wskazania do leczenia doustnego.

Niestety, nawet jeżeli istnieją wskazania do stosowania preparatu, nie zawsze można go stosować. Nie możesz stosować preparatu jeżeli jesteś uczulony (wykazujesz nadwrażliwość) na którykolwiek składnik preparatu. Stosowanie preparatu jest przeciwwskazane w ciąży i w okresie karmienia piersią. Nie możesz także stosować preparatu jeżeli stwierdzono u Ciebie:
• ciężkie zaburzenia czynności wątroby włącznie z marskością i zapaleniem wątroby
• ciężkie zaburzenia czynności nerek
• zaburzenia czynności szpiku kostnego (zmniejszenie liczby krwinek białych [leukopenia], małopłytkowość, niedokrwistość)
• ciężkie ostre lub przewlekłe zakażenia (np. gruźlicę, zakażenie wirusem HIV)
• owrzodzenie jamy ustnej
• czynną chorobę wrzodową żołądka lub dwunastnicy
• świeże rany chirurgiczne
a także, jeżeli nadużywasz alkoholu.

Niektóre choroby i inne okoliczności mogą stanowić przeciwwskazanie do stosowania lub wskazanie do zmiany dawkowania preparatu. W pewnych sytuacjach może okazać się konieczne przeprowadzenie określonych badań kontrolnych. Leczenie może być prowadzane wyłącznie pod nadzorem lekarza onkologa, posiadającego doświadczenie w stosowaniu chemioterapii przeciwnowotworowej oraz leczenia immunosupresyjnego.
Należy zachować szczególną ostrożność u chorych z zahamowaniem czynności szpiku kostnego, zwłaszcza po wcześniejszej radio- lub chemioterapii, z zaburzeniami czynności nerek, z zaburzeniami czynności wątroby, wrzodem trawiennym, wrzodziejącym zapaleniem okrężnicy, wrzodziejącym zapaleniem jamy ustnej, biegunką oraz u osób w złym stanie ogólnym a także u dzieci i osób w podeszłym wieku.
Jeżeli występuje wysięk płucny lub wodobrzusze ze znaczną kumulacją płynu zaleca się usunięcie płynu przed rozpoczęciem leczenia.
Stosowanie preparatu wiąże się z możliwością toksycznego działania leku na układ pokarmowy. Jednym z pierwszych objawów jest zwykle zapalenie jamy ustnej, którego pojawienie się jest wskazaniem do przerwania leczenia. Kontynuowanie leczenia może doprowadzić do krwotocznego zapalenia jelit, perforacji jelit i śmierci.
Przed rozpoczęciem leczenia lub przed wznowieniem leczenia a także w trakcie leczenia lekarz zaleci przeprowadzenie badań czynności wątroby (stężenie bilirubiny, aktywność enzymów wątrobowych) oraz nerek (klirens kreatyniny, analiza moczu). Szczególną uwagę należy zwrócić na wszelkie objawy toksycznego działania leku na wątrobę. Wczesne wykrycie działań toksycznych pozwoli zminimalizować ich skutki. W przypadku wystąpienia zaburzeń czynności wątroby (i/lub nerek) lekarz może zalecić zmniejszenie dawek lub przerwanie leczenia do czasu poprawy parametrów czynności wątroby.
U chorych na reumatoidalne zapalenie stawów układ oddechowy jest szczególnie narażony na działania niepożądane metotreksatu. Rzadko może wystąpić płucna postać choroby. W razie pojawienia się kaszlu (zwłaszcza suchego) lub duszności należy natychmiast skonsultować się z lekarzem. Lekarz może podjąć decyzję o zaprzestaniu stosowania preparatu i zaleci przeprowadzenie dodatkowych badań.
Podczas leczenia lekarz zaleci regularne badania hematologiczne ponieważ istnieje ryzyko wystąpienia hamowania czynności szpiku kostnego. Może wystąpić leukopenia (zmniejszenie liczby krwinek białych [leukocytów] w morfologii krwi) i/lub małopłytkowość. Jeżeli liczba krwinek białych lub płytek krwi ulegnie znaczącemu zmniejszeniu lekarz zaleci natychmiastowe przerwanie stosowania preparatu i wdroży odpowiednie leczenie podtrzymujące. Jeżeli wystąpią jakiekolwiek objawy zakażenia należy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem, który zaleci wykonanie badania krwi i odpowiednie postępowanie w zależności od wyników badania.
Aby zapobiec wytrącaniu się metotreksatu i jego metabolitów w kanalikach nerkowych należy spożywać odpowiednią ilość płynów a dodatkowo lekarz może zalecić przyjmowanie preparatów zapewniających alkalizację moczu (np. dwuwęglanu sodu, acetazolamidu).
Konieczne jest przestrzeganie zasad dotyczących postępowania z substancjami cytotoksycznymi.
Leczenie metotreksatem może spowodować zaburzenia płodności, przemijające po zakończeniu leczenia.
Preparat stosowany w okresie ciąży działa toksycznie na zarodek i może spowodować wystąpienie wad wrodzonych u nowonarodzonych dzieci a także poronienie lub śmierć płodu.
Osoby leczone preparatem (zarówno mężczyźni jak i kobiety) powinny bezwzględnie skonsultować się z lekarzem w sprawie stosowania skutecznej antykoncepcji aby zapobiec ciąży w okresie leczenia oraz dodatkowo przez 3–6 miesięcy po jego zakończeniu.

Czy ten preparat ma wpływ na zdolność prowadzenia pojazdów?
Preparat może powodować działania niepożądane, które mogą upośledzać zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania urządzeń/maszyn. Należy zachować ostrożność.

Preparat w postaci tabletek przeznaczony jest do stosowania doustnego. Tabletkę należy przyjmować na czczo popijają niewielką ilością wody. Należy zwrócić uwagę, że w leczeniu łuszczycy podana dawka jest dawką tygodniową (a nie dobową). Jeżeli masz jakiekolwiek wątpliwości dotyczące stosowania preparatu skonsultuj się z lekarzem. Lekarz dobierze dawkowanie indywidualnie w zależności od wskazania, oczekiwanego rezultatu, sytuacji klinicznej, oraz od tego czy preparat stosowany będzie w monoterapii czy jako składnik chemioterapii wielolekowej. W trakcie leczenia lekarz będzie dostosowywał dawkowanie w zależności od wyników leczenia i nasilenia działań niepożądanych. W zależności od stosowanej dawki metotreksatu lekarz może zalecić stosowanie folinianiu wapnia (lub kwasu foliowego).
–uogólniona oporna na leczenie łuszczyca, łuszczycowe zapalenie stawów oraz inne choroby autoimmunologiczne: dawka początkowa 2,5–5 mg/tydzień; dawka może zostać zwiększona do 7,5–25 mg/tydzień; dawka tygodniowa może być przyjęta jednorazowo lub w 2–3 dawkach podzielonych z zachowaniem 12 godzinnego odstępu między nimi przyjmowanych na początku tygodnia (w pozostałej części tygodnia chory nie przyjmuje leku).
–nowotwory złośliwe i ostra białaczka: istnieje wiele schematów dawkowania metotreksatu; dawkowanie ustali lekarz w zależności od przyjętego schematu leczenia skojarzonego; doustna postać leku jest najczęściej uzupełnieniem leczenia pozajelitowego.
Należy zwrócić szczególną uwagę na ewentualne objawy toksycznego działania na wątrobę i w razie ich wystąpienia natychmiast skonsultować się z lekarzem.
Kwas acetylosalicylowy lub paracetamol nasilają ryzyko zaburzeń czynności wątroby.

W okresie ciąży nie stosuj żadnego leku bez konsultacji z lekarzem!
Bardzo ważne jest, aby przed zastosowaniem jakiegokolwiek leku w okresie ciąży lub karmienia piersią skonsultować się z lekarzem i wyjaśnić ponad wszelką wątpliwość potencjalne zagrożenia i korzyści związane ze stosowaniem danego leku. Jeżeli jesteś w ciąży lub planujesz ciążę poinformuj o tym lekarza przepisującego receptę na ten lek. Zobacz też ostrzeżenia zawarte w akapicie „Kiedy zachować szczególną ostrożność stosując preparat?".
Preparat jest przeciwwskazany w ciąży i w okresie karmienia piersią.

Poinformuj lekarza o wszystkich przyjmowanych ostatnio lekach, również o tych, które są wydawane bez recepty.
Inne leki hamujące czynność szpiku kostnego (np. inne cytostatyki) stosowane równolegle z preparatem mogą powodować nasilenie działań niepożądanych na szpik kostny. Leki przeciwnowotworowe z grupy alkaloidów Vinca (np. winkrystyna, winblastyna) mogą zwiększać wewnątrzkomórkowe stężenie metotreksatu i jego metabolitów.
Preparaty takie jak: fenytoina, leki uspokajające, doustne preparaty antykoncepcyjne, penicyliny, barbiturany, doustne leki przeciwcukrzycowe, salicylany, sulfonamidy, difenylohydatoiny, tetracykliny, chloramfenikol, sulfazol, doksorubicyna, cyklofosfamid, kwas paraaminobenzoesowy (PABA), leki moczopędne mogą nasilać toksyczne działania metotreksatu.
Leki wpływające na szybkość wydalania metotreksatu przez nerki (np. penicyliny, probenecyd, niektóre leki moczopędne np. furosemid) mogą nasilać jego toksyczność.
Leki działające toksycznie na wątrobę lub nerki nasilają toksyczne działania preparatu i nie powinny być stosowane równolegle. Ze względu na nasilenie działań hepatotoksycznych nie należy spożywać alkoholu.
Stosowanie kwasu foliowego lub preparatów witaminowych czy doustnych preparatów żelaza zawierających kwas foliowy lub jego pochodne może zmniejszać skuteczność działania preparatu.
Leki mogące powodować niedobór kwasu foliowego (np. sulfonamidy, antagoniści folianów: trimetoprim, sulfametoksazol) mogą nasilać toksyczne działania metotreksatu a także spowodować wystąpienie zaburzenia hematologicznego objawiającego się ostrym niedoborem wszystkich elementów morfotycznych we krwi (pancytopenia). Zaleca się także zachowanie ostrożności u osób z niedoborem kwasu foliowego.
Niesteroidowe leki przeciwzapalne (np. ibuprofen) mogą prowadzić do ciężkiej toksyczności metotreksatu; nie należy stosować niesteroidowych leków przeciwzapalnych i salicylanów równolegle z metotreksatem.
Stosowanie etretynianu równolegle z metotreksatem może spowodować wystąpienie ciężkiego zapalenia wątroby.
W okresie leczenia nie należy stosować szczepionek zawierających żywe drobnoustroje z powodu ryzyka wystąpienia uogólnionej choroby poszczepiennej mogącej spowodować zgon. Odpowiedź na inne szczepienia prowadzone w okresie leczenia może być osłabiona ze względu na immunosupresyjne (hamujące odpowiedź immunologiczną) działanie metotreksatu.

Jak każdy lek, również Methotrexat-Ebewe może powodować działania niepożądane, chociaż nie wystąpią one u wszystkich chorych stosujących ten preparat. Pamiętaj, że oczekiwane korzyści ze stosowania leku są z reguły większe, niż szkody wynikające z pojawienia się działań niepożądanych. Nasilenie działań niepożądanych preparatu może być większe, jeżeli jest on podawany w skojarzeniu z innymi chemioterapeutykami.
Często możliwe zaburzenia hematologiczne: leukopenia (zmniejszenie liczby krwinek białych [leukocytów] w morfologii krwi), niedokrwistość, małopłytkowość a także zakażenia; rzadziej może wystąpić gorączka, półpasiec, zapalenie płuc wywołane przez Pneumocystis carinii, posocznica, pancytopenia (zmniejszenie liczby wszystkich elementów morfotycznych w morfologii krwi), hipogammaglobulinemia (niedobór przeciwciał). Często lub bardzo często możliwe: nudności, biegunka, wymioty, zapalenie (także wrzodziejące) jamy ustnej i/lub przełyku oraz jelit, jadłowstręt, zapalenie gardła, zapalenie pochwy, łysienie, skórna nadwrażliwość na światło, bóle i zawroty głowy, niedowład, uczucie mrowienia i drętwienia kończyn, drgawki (napady padaczkowe), senność, zaburzenia widzenia, zaburzenia czynności wątroby (zwiększenie stężenia bilirubiny, zwiększenie aktywności enzymów wątrobowych, zanik wątroby, stłuszczenie wątroby, zmiany pigmentacji skóry), zaburzenia czynności nerek (niewydolność, krwiomocz, zapalenie pęcherza moczowego, zaburzenia oddawania moczu, przewlekła niewydolność nerek), zapalenie naczyń, krwotoki z różnych miejsc, śródmiąższowe zapalenie płuc mogące prowadzić do zgonu, ostry obrzęk płuc, bóle stawów, dreszcze, zmęczenie, złe samopoczucie. Niezbyt często lub rzadko możliwe krwawienie z nosa, zwłóknienie płuc, zapalenie płuc, astma oskrzelowa (duszność), wysięk opłucnowy, ból opłucnej, wysięk osierdziowy, depresja, splątanie, zaburzenia funkcji poznawczych, zwiększenie ciśnienia śródczaszkowego, utrata libido. Bardzo rzadko możliwe niebezpieczne reakcje anafilaktyczne (obrzęk ust, języka, gardła), zespół Stevensa i Johnsona, martwica toksyczna rozpływna naskórka, nasilenie zmian łuszczycowych, zespół złego wchłaniania, toksyczne rozszerzenie okrężnicy.
Podczas leczenia reumatoidalnego zapalenia stawów mogą wystąpić nagle, niezależnie od czasu stosowania leczenia ciężkie działania niepożądane w postaci choroby płuc, która może nie być w pełni odwracalna.
Ze stosowaniem preparatu może być związane ryzyko wystąpienia wtórnych nowotworów (zwykle nieziarniczych chłoniaków złośliwych). W okresie leczenia i przez pewien czas po jego zakończeniu mogą występować zaburzenia płodności, oligospermia, zaburzenia miesiączkowania, brak miesiączki. U kobiet w ciąży metotreksat wywiera szkodliwe działanie na zarodek (zobacz ostrzeżenia zawarte w akapicie „Kiedy zachować szczególną ostrożność stosując preparat?”).