×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Szczepienie przeciwko WZW typu B

dr med. Ilona Małecka
Katedra i Zakład Profilaktyki Zdrowotnej Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu, Specjalistyczny Zespół Opieki Zdrowotnej nad Matką i Dzieckiem w Poznaniu
Aktualizacja: lek. Magdalena Wiercińska
Opracowano na podstawie poradnika dla rodziców "Pierwsze dwa lata życia dziecka" wydanego przez Medycynę Praktyczną

Szczepienie przeciwko WZW typu B, czyli wirusowemu zapaleniu wątroby typu B jest skutecznym sposobem zapobiegania zachorowaniu. W Polsce jest to szczepienie obowiązkowe dla wszystkich dzieci (pierwsza dawka jest podawana noworodkom) i niektórych dorosłych. Zdrowe osoby bez zaburzeń odporności po przyjęciu pełnego cyklu szczepienia nie wymagają podawania dawek przypominających szczepionki.

SPIS TREŚCI

Co to jest wirusowe zapalenie wątroby typu B?

Wirusowe zapalenie wątroby (WZW) typu B, czyli tzw. żółtaczka wszczepienna lub żółtaczka zakaźna typu B, jest najczęstszą wirusową chorobą wątroby. Jego przyczyną jest wirus WZW typu B, często określany też skrótem HBV (hepatitis B virus). Zapalenie wątroby mogą wywołać także inne wirusy WZW, przede wszystkim typu A (HAV)typu C (HCV).

U dzieci WZW typu B dość często przechodzi w zapalenie przewlekłe, które po latach może doprowadzić do marskości i niewydolności lub raka wątroby.

Jakie jest ryzyko, że nieszczepione dziecko zachoruje?

Wirus WZW typu B jest przenoszony głównie przez krew w trakcie wykonywania zabiegów naruszających ciągłość skóry lub błon śluzowych (np. zastrzyk, pobieranie krwi do badania, gastroskopia i podobne zabiegi diagnostyczne, szycie rany skórnej, operacja, kontakt seksualny itp.). W Polsce udało się znacznie ograniczyć ryzyko zachorowania – choć nie wyeliminowano go zupełnie – dzięki wprowadzeniu do szpitali i przychodni sprzętu jednorazowego użytku oraz szczepieniom ochronnym. Każdy pobyt w szpitalu oraz wymienione powyżej zabiegi są jednak nadal obarczone ryzykiem zakażenia niezaszczepionej osoby. Niekiedy się zdarza, że źródłem zakażenia płodu i noworodka jest jego matka zakażona tym wirusem.

W 2021 r. zarejestrowano w Polsce 2457 nowych przypadków przewlekłego WZW typu B (zapadalność 6,44/100 000). Liczba przewlekle zakażonych HBV w Polsce nie jest dokładnie określona, szacuje się ją na 0,67–1,3% populacji. W związku z sukcesywnym wprowadzaniem szczepień przeciwko zakażeniu HBV jako obowiązkowych dla noworodków i niemowląt w latach 1994–1996 notuje się jedynie pojedyncze przypadki zakażenia u osób <20. rż.

Ważne dla kobiet w ciąży

Jeżeli jesteś zakażona wirusem WZW typu B lub chorowałaś kiedyś na żółtaczkę, koniecznie zgłoś to lekarzowi jeszcze przed porodem. Twoje dziecko może wymagać po urodzeniu specjalnego postępowania w celu ochrony przed zakażeniem tym wirusem.

Czy można zapobiec zachorowaniu na WZW typu B?

Tak. Najskuteczniejszą metodą zapobiegania zachorowaniu na WZW typu B jest szczepienie.

Zaszczep swoje dziecko przeciwko WZW typu B zgodnie z programem szczepień ochronnych, jeśli chcesz je ochronić przed poważną chorobą wątroby.

Ważne dla kobiet w ciąży

Jeżeli jesteś zakażona wirusem WZW typu B, Twoje dziecko zaraz po urodzeniu powinno oprócz szczepienia otrzymać specjalne przeciwciała (immunoglobulinę przeciwko WZW typu B), które zwiększą jego ochronę przed zakażeniem.

Jakie są szczepionki przeciwko WZW typu B?

Wszystkie dostępne w Polsce szczepionki przeciwko WZW typu B należą do szczepionek „nieżywych” i zawierają tylko wytworzoną sztucznie (tzw. rekombinowaną) małą część wirusa – cząsteczkę białka znajdującą się na jego powierzchni (antygen powierzchniowy HBs), dlatego nie mogą wywołać zakażenia, ale skutecznie stymulują odporność.

W Polsce dostępnych jest kilka szczepionek przeciwko WZW typu B – Engerix B, Euvax B, – przeznaczonych do stosowania u dzieci i dorosłych (różnią się wielkością dawki). Szczepionka przeciwko WZW typu B wchodzi także w skład szczepionek 6-składnikowych dla dzieci (Hexacima, Infanrix hexa) i przeznaczonej dla dorosłych szczepionki skojarzonej przeciwko WZW typu A i B (Twinrix Adult).

Czy szczepienie na WZW B jest skuteczne?

Zdecydowanie tak:

  • aż 80—100% dzieci zaszczepionych zgodnie z zalecanym schematem nie zachoruje na WZW typu B
  • szczepienie jest także bardzo skuteczne u noworodków urodzonych przez matki zakażone wirusem WZW typu B – o 95% zmniejsza ryzyko zachorowania, a gdy noworodek po urodzeniu oprócz szczepienia otrzyma również specjalne przeciwciała (immunoglobulinę) przeciwko wirusowi WZW typu B, stopień ochrony jest jeszcze większy
  • szczepienie dzieci przeciwko WZW typu B dodatkowo chroni przed zachorowaniem na raka wątroby.

Szczepionka przeciwko WZW B - jak długo działa?

Uznaje się, że u ogólnie zdrowych osób ochrona przed zachorowaniem po pełnym podstawowym szczepieniu utrzymuje się do końca życia. Dlatego też osobom, które otrzymały pełny cykl szczepienia podstawowego (z wyjątkiem niektórych chorych przewlekle), nie zaleca się podawania dawek przypominających, nawet pomimo stwierdzenia kilka lat po szczepieniu stężenia przeciwciał anty-HBs poniżej stężenia 10 IU/l.

Szczepionka przeciwko WZW typu B nie chroni natomiast przed zapaleniem wątroby spowodowanym wirusami innymi niż wirus WZW typu B (np. WZW typu C lub WZW typu A [tzw. żółtaczka pokarmowa]).

Polecamy: Doszczepianie przeciwko WZW B - aktualne stanowisko ekspertów

WZW typu B - czy szczepienie jest bezpieczne i dobrze tolerowane?

Szczepienie jest bezpieczne i dobrze tolerowane, nawet przez noworodki. U około 1/3 szczepionych pojawia się bolesność i zaczerwienienie lub stwardnienie w miejscu wstrzyknięcia. Sporadycznie występuje niewysoka gorączka i stwierdza się ogólne złe samopoczucie (objawy przypominające grypę). Dolegliwości te głównie dotyczą starszych dzieci i dorosłych, mają łagodny przebieg i ustępują samoistnie w ciągu 24 godzin.

Kogo, kiedy i jak szczepić przeciwko WZW typu B?

Szczepionki są przeznaczone dla wszystkich noworodków, niemowląt, dzieci, młodzieży i dorosłych.

Pierwszą dawkę szczepionki podaje się dzieciom zarówno urodzonym o czasie, jak i przedwcześnie w ciągu 24 godzin po urodzeniu.

Pełny cykl szczepienia obejmuje 3 dawki: drugą dawkę należy podać miesiąc po podaniu pierwszej dawki, a trzecią – sześć miesięcy po pierwszej dawce, czyli u niemowląt w 7. miesiącu życia (schemat 0, 1 i 6 mies.).

Schemat szczepienia może uwzględniać także więcej dawek szczepionki przeciwko WZW typu B (nawet 5), jeśli program szczepień jest realizowany z wykorzystaniem szczepionki 6-składnikowej. Szczepionkę podaje się w zastrzyku domięśniowym.

Zdrowe osoby bez zaburzeń odporności po przyjęciu pełnego cyklu szczepienia nie wymagają podawania dawek przypominających szczepionki.

Których dzieci nie należy szczepić przeciwko wirusowi HBV?

Nie należy szczepić, gdy występują uniwersalne przeciwwskazania do szczepienia. Oznacza to, że nie szczepi się osób z nadwrażliwością na jakikolwiek składnik szczepionki lub jeśli wystąpiły objawy nadwrażliwości po podaniu jej wcześniejszej dawki. Lekarz może opóźnić (odroczyć) szczepienie w czasie ostrej choroby przebiegającej z gorączką lub bez gorączki. O wszelkich wątpliwościach i obawach należy porozmawiać z lekarzem kwalifikującym do szczepienia (zobacz: Szczepienia - niepożądane reakcje i przeciwwskazania).

Szczepienie WZW typu B - cena

W ramach szczepień bezpłatnych w Polsce obowiązkowe szczepienia obejmują:

  • dzieci i młodzież do ukończenia 19. roku życia
  • osoby wykonujące zawody medyczne stwarzające ryzyko zakażenia
  • uczniów szkół medycznych, studentów uczelni wyższych kształcących na kierunkach medycznych (w ciągu 1. roku nauki)
  • osoby szczególnie narażone na zakażenie w wyniku styczności z osobą zakażoną HBV (np. osoby mieszkające z chorym na WZW typu B lub nosicielem HBV, osoby przebywające w zakładach opiekuńczych i wychowawczych oraz zakładach zamkniętych – np. w więzieniach oraz pacjenci dializowani, a także ci z postępującą przewlekłą chorobą nerek o znacznym zaawansowaniu)
  • osoby zakażone wirusem zapalenia wątroby typu C (HCV).

Dla pozostałych osób szczepionka jest odpłatna, a jej podanie jest zalecane:

  • osobom, które ze względu na tryb życia lub wykonywane zajęcia są narażone na zakażenia związane z uszkodzeniem ciągłości tkanek lub poprzez kontakt seksualny (np. wyjeżdżającym w rejony endemicznego występowania WZW typu B, podejmującym ryzykowne zachowania seksualne, uzależnionym od narkotyków dożylnych)
  • przewlekle chorym o dużym ryzyku zakażenia HBV (np. z niedoborem odporności, w tym w wyniku leczenia immunosupresyjnego, chorym na przewlekłe choroby wątroby, cukrzycę), nieszczepionym w ramach szczepień obowiązkowych
  • chorym przygotowywanym do zabiegów operacyjnych i inwazyjnych procedur medycznych
  • chorym na nowotwory układu krwiotwórczego
  • kobietom dotychczas niezaszczepionym, planującym ciążę
  • wszystkim nieszczepionym dotąd osobom dorosłym, zwłaszcza w starszym wieku.

Szczepionki przeciwko WZW typu B – ceny

Szczepionka Engerix dla dorosłych kosztuje około 70–90 zł.

Szczepionka Euvax B kosztuje około 40 zł.

24.07.2023
Zobacz także
  • Kiedy nie należy szczepić dziecka?
  • Ostre wirusowe zapalenie wątroby (WZW)
Wybrane treści dla Ciebie
  • Ostre wirusowe zapalenie wątroby (WZW)
  • Ostre stłuszczenie wątroby ciężarnych
  • Powiększenie wątroby
  • Szczepienia przed wyjazdem do Afryki Południowej
  • Zalecenia żywieniowe w ostrym i przewlekłym zapaleniu wątroby
  • Rak wątroby (nowotwory złośliwe wątroby): rodzaje, objawy, leczenie i rokowanie
  • Regeneracja i oczyszczanie wątroby – czy wspomaganie jest potrzebne?
  • U lekarza jakiej specjalizacji najlepiej leczyć pierwotne zapalenie dróg żółciowych (żółciową marskość wątroby)?
  • Szczepienia przed wyjazdem na Karaiby (Wyspy Karaibskie)
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta