Regeneracja i oczyszczanie wątroby – czy wspomaganie jest potrzebne?

Wątroba to jeden z narządów ułatwiających usuwanie z organizmu ewentualnych toksyn oraz zbędnych produktów przemiany materii. Właściwe pełnienie tej funkcji umożliwia jej prawidłowo zbilansowana dieta zawierająca produkty pochodzenia roślinnego. Pojawia się jednak pytanie, czy wątrobę należy dodatkowo wspierać, wprowadzając konkretną dietę lub stosując na przykład mieszanki ziołowe?

Fot. Ella Olsson/ pexels.com

Na stronach poświęconych zdrowemu żywieniu dostępne są liczne informacje na temat różnych sposobów oczyszczania organizmu z potencjalnych toksyn oraz zbędnych produktów przemiany materii. Jak wiadomo, wątroba to główny narząd odpowiedzialny za funkcje detoksykacyjne organizmu i większość z tych sposobów oczyszczania dotyczy tego organu. W rzeczywistości organizm dysponuje także możliwościami usuwania zbędnych produktów przemiany materii bądź toksyn dodatkowo przez nerki oraz płuca.

Duża część śledzących dostępne publikacje pacjentów uważa, że wprowadzanie dodatkowego wsparcia wątroby – diety albo ziół – jest niezbędne dla zachowania zdrowia. W rzeczywistości zdrowy człowiek nie musi stosować żadnych tego typu metod, gdyż jego organizm sam wydala zbędne substancje z organizmu. Ponadto niektóre proponowane sposoby oczyszczania wątroby mogą być niebezpieczne i należy ich unikać.

Regeneracja wątroby

Wątroba ma duże zdolności regeneracyjne i możliwości szybkiej odbudowy komórek po zadziałaniu czynnika toksycznego (m.in. alkoholu i niektórych leków). Jednak aby tak było, stopień uszkodzenia wątroby nie może przekraczać możliwości jej odnowy.

Polecamy: Alkoholowe choroby wątroby Marskość wątroby - objawy, przyczyny, leczenie

Zioła „oczyszczające” wątrobę

Stosowanie ziół zwykle utożsamia się ze zdrowym stylem życia. Często pomija się aspekt potencjalnego zagrożenia wiążącego się z przyjmowaniem preparatów roślinnych. To produkty pochodzące z natury i wydają się bezpieczne, jednak i one, podobnie jak leki syntetyczne, mogą wywoływać reakcje niepożądane. W piśmiennictwie istnieją doniesienia o hepatotoksyczności niektórych mieszanek ziołowych, również tych przeznaczonych do „oczyszczania” organizmu. Ich manifestacja kliniczna może być bardzo zróżnicowana, od łagodnego zapalenia wątroby do ostrej niewydolności tego narządu wymagającej transplantacji.

Więcej o uszkodzeniach wątroby po suplementach diety i lekach ziołowych dowiesz się z artykułu Które leki i kiedy mogą uszkodzić wątrobę?

Czy diety „oczyszczające” wątrobę są potrzebne?

Jak wspomniano, szeroki dostęp do informacji sprawia, że niejednokrotnie ludzie sięgają po różnego rodzaju diety „oczyszczające”. Są to najczęściej diety jednoskładnikowe (np. diety sokowe) lub diety zawierające wybrany produkt spożywczy o potencjalnych właściwościach detoksykujących. Niestety nie dysponujemy badaniami klinicznymi, w których oceniono rzeczywistą skuteczność i bezpieczeństwo stosowania tego typu diet. Podkreśla się także, że zazwyczaj są to chwilowe mody żywieniowe, a informacje na ich temat zwykle mają wątpliwą wartość merytoryczną. Ponadto często takim artykułom towarzyszy sprzedaż konkretnych produktów lub usług.

Dieta korzystna dla wątroby

Podstawę postępowania stanowi prawidłowo zbilansowana dieta, obfitująca przede wszystkim w produkty pochodzenia roślinnego – warzywa i owoce, pełnoziarniste produkty zbożowe, nasiona roślin strączkowych – a następnie drób i jaja. Do diety warto włączyć także tłuste ryby morskie stanowiące dobre źródło korzystnych dla zdrowia kwasów omega-3.

Co ważne, osoby z nadmierną masą ciała powinny dążyć do jej zmniejszenia. Badania wskazują, że do poprawy stanu i funkcji wątroby wystarczy redukcja na poziomie 7–10% wyjściowej masy ciała.

Do minimum należy ograniczyć spożycie alkoholu, produktów smażonych, żywności wysokoprzetworzonej oraz posiłków typu fast-food. Zaleca się także ograniczenie spożycia tłustych wędlin i mięs oraz słonych przekąsek (chipsy, krakersy).

Z diety należy ponadto wyeliminować napoje i pokarmy bogate w fruktozę, gdyż jej nadmierne ilości wpływają niekorzystnie na stan wątroby i jej funkcję. Przede wszystkim warto unikać produktów zawierających syrop glukozowo-fruktozowy, czyli różnego rodzaju dżemów i konfitur, owoców kandyzowanych, musli i płatków śniadaniowych, sosów sałatkowych oraz jogurtów owocowych, deserów mlecznych i lodów. Syrop ten jest także szeroko wykorzystywany do słodzenia napojów i nektarów owocowych oraz napojów gazowanych i niegazowanych.