Co oznacza pojęcie „grupa dyspanseryjna”?

Pytanie nadesłane do Redakcji

Co oznacza pojęcie grupa dyspanseryjna? Czy nadal ma zastosowanie praktyczne? W nowszych książeczkach zdrowia przy bilansie dwulatka zamieszczono sformułowanie: „Wpis do rejestru – tak, nie?”. Czy to pytanie dotyczy grupy dyspanseryjnej?

Odpowiedź

Pojęcie grup dyspanseryjnych u dzieci i młodzieży wiąże się z koncepcją opieki czynnej w populacji w wieku rozwojowym, wprowadzoną w Polsce w 1976 roku w powiązaniu z bilansami zdrowia. Stworzono wówczas układ grup i podgrup dyspanseryjnych (poradnianych) dla częstych chorób lub zaburzeń, występujących u >1% populacji w wieku rozwojowym. Ewidencja dzieci w poszczególnych grupach dyspanseryjnych służyła także do celów statystycznych. Od lat 90. XX wieku „numery” grup dyspanseryjnych w systemie programu testów przesiewowych i profilaktycznych badań lekarskich oraz opieki czynnej zastąpiono określeniem „Problem zdrowotny”, z jego kwalifikacją wg Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10 (rewizja 10., obowiązująca od 1994 r.). Opieką czynną (ang. dispensary system) obejmuje się więc wszystkie dzieci z problemami zdrowotnymi, nie tylko tymi występującymi z częstością >1%. Zatem przypisywanie dziecka do grup dyspanseryjnych straciło swoje znaczenie. Jeśli chodzi o drugą część pytania, to sformułowanie „Wpis do rejestru”, widniejące w książeczce zdrowia pod bilansem zdrowia 2-latka, nie występuje w znanej mi książeczce, którą otrzymywały dzieci urodzone przed 1 stycznia 2016 roku (opracowanej przez Polskie Towarzystwo Pediatryczne i Instytut Matki i Dziecka). Nie znalazłam go również w książeczce najnowszej, wydanej przez Ministerstwo Zdrowia w 2016 roku. Być może autor pytania ma na myśli wpis do Polskiego Rejestru Wrodzonych Wad Rozwojowych. Zgłoszenie do rejestru obejmuje wady u dzieci w wieku od urodzenia do ukończenia 2. roku życia. Sądzę, że nie dotyczy to grup dyspanseryjnych, ponieważ taki rejestr nie jest dostępny (w druku statystycznym MZ-11 znajduje się lista chorób u dzieci objętych opieką czynną według ICD-10). (2016)

Piśmiennictwo

1. Szotowa W.: Cele i metodyka bilansów zdrowia. [W:] Górnicki B., Dębiec B. (red.): Pediatria. Tom I. PZWL, Warszawa 1985: 74–78
2. Oblacińska A., Jodkowska M.: ABC badań bilansowych w pediatrii. Standardy w profilaktycznej opiece zdrowotnej nad dziećmi w wieku niemowlęcym, poniemowlęcym i przedszkolnym. Med. Prakt. Pediatr., 2014; 2 (92): 81–90
3. Jodkowska M., Oblacińska A.: ABC badań bilansowych w pediatrii. Standardy w profilaktycznej opiece zdrowotnej nad dziećmi i młodzieżą w wieku szkolnym. Med. Prakt. Pediatr., 2015; 1 (93): 97–104
4. www.csioz.gov.pl/statystyka.php