Zarzuca się, że polskie siatki centylowe z 1999 r. zostały opracowane tylko na podstawie badań populacji warszawskiej. Ostatnio w niektórych ośrodkach w Polsce zaczęto używać siatek centylowych opracowanych przez Światową Organizację Zdrowia. Czy siatki te nie są obarczone podobnym błędem? Czy przy ich opracowaniu uwzględniono badania dzieci polskich (z różnych regionów kraju)?

Przez wiele lat siatki warszawskie były uważane za normę docelową dla innych regionów kraju, ponieważ w świetle uzyskanych wyników dzieci warszawskie były najwyższe. Bardzo podobne wyniki osiągnięto u dzieci poznańskich. Trudno traktować to jako błąd, tym bardziej że mimo wielu postulatów nie przeprowadzono takich badań w populacji ogólnopolskiej.

W 2010 roku opublikowano wyniki wieloośrodkowego międzynarodowego badania przeprowadzonego przez WHO w latach 1997–2003 u dzieci w wieku 0–5. roku życia. Oceniano w nim wysokość i masę ciała oraz BMI. Na podstawie uzyskanych wyników WHO uznała, że: „wzrastanie dzieci (do 5. rż. – przyp. autora) na całym świecie jest podobne, jeśli zaspokoi się ich potrzeby zdrowotne i w zakresie opieki. Standardy stanowią dobre narzędzie do oceny zdrowia i rozwoju niemowląt oraz małych dzieci”.

We wnioskach autorzy stwierdzają: „Ocenę rozwoju fizycznego małych dzieci do 5. roku życia, jako integralny element działań na wszystkich trzech poziomach profilaktyki, należy przeprowadzać w odniesieniu do optymalnego, wystandaryzowanego wzorca. Standardy WHO Rozwoju Fizycznego dzieci 0–5 lat spełniają to założenie, dlatego należy dołożyć starań, aby stały się narzędziem oceny rozwoju polskich noworodków, niemowląt i dzieci w wieku poniemowlęcym i przedszkolnym”.

Siatki WHO są oczywiście dostępne w Polsce jednak nie były dotychczas powszechnie używane. W 2011 roku opublikowano „Rekomendacje dotyczące wykorzystania w Polsce standardów WHO rozwoju fizycznego dzieci w wieku 0–5 lat” opracowane przez Komitet Rozwoju Człowieka Polskiej Akademii Nauk, Komitet Antropologii Polskiej Akademii Nauk, Zarząd Główny Polskiego Towarzystwa Antropologicznego, Instytut Matki i Dziecka i Instytut Żywności i Żywienia. We wnioskach autorzy tych rekomendacji uznali, że Standardy WHO Rozwoju Fizycznego Dzieci w wieku 0–5 lat stanowią dobre narzędzie do monitorowania wzrastania, stanu odżywienia i zdrowia niemowląt, dzieci w wieku poniemowlęcym i przedszkolnym, dlatego rekomendują te standardy do powszechnego wykorzystania w Polsce. (2013, 2014)

Piśmiennictwo

1. de Onis M., Woynarowska B.: Standardy WHO rozwoju fizycznego dzieci w wieku 0–5 lat i możliwości ich wykorzystania w Polsce. IMiD, Medi Press, Med. Wieku Rozw., 2010; 14 (2): 87–94
2. Oblacińska A., Jodkowska M., Mikiel-Kostyra K., Palczewska I.: Ocena rozwoju fizycznego dzieci i młodzieży. Cz. I. Niemowlęta i dzieci do 5 lat – normy krajowe czy standardy WHO? IMiD, Medi Press, Med. Wieku Rozw., 2010; 14 (2): 95–100
3. http://www.who.int/childgrowth/en/   
4. http://www.krc.pan.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=87:rekomendacje-dotyczce-wykorzystania-w-polsce-standardow-who-rozwoju-fizycznego-dzieci-w-wieku-0-5-lat&catid=32:aktualnoci-i-wydarzenia&Itemid=46