Jak należy się zachować w sytuacji, gdy trener zaleca młodym sportowcom odżywki lub anaboliki?

Fakt zalecania przez trenera lub opiekuna drużyny jakichkolwiek preparatów farmakologicznych powinien zostać natychmiast zgłoszony jako wykroczenie (jeśli nie przestępstwo!). Dotyczy to również sytuacji, gdy preparaty farmakologiczne, szczególnie anabolizujące, młodym sportowcom zaleca lekarz sportowy. Zawsze takie zdarzenie należy traktować jako poważne wykroczenie, a obowiązek powiadomienia o takich praktykach nakłada na każdego ustanowione prawo. Dla porządku jednocześnie powinno się powiadomić właściwą Okręgową Izbę Lekarską. Podstawę prawną dla zawiadamiania o popełnieniu przestępstwa stanowi artykuł 50. ustawy o sporcie z dnia 25 czerwca 2010 r. W ustępie 1. ww. artykułu zapisano: „Kto małoletniemu uczestniczącemu lub przygotowującemu się do uczestnictwa we współzawodnictwie sportowym (komentarz własny: według Ustawy o sporcie jest nim każda forma współzawodnictwa, nawet między drużynami szkolnymi czy gminnymi) podaje substancję zabronioną lub stosuje wobec niego metodę zabronioną w rozumieniu przepisów o zwalczaniu dopingu w sporcie, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.” Natomiast w ustępie 2. ww. artykułu zapisano „Tej samej karze podlega, kto bez wiedzy osoby uczestniczącej lub przygotowującej się do uczestnictwa we współzawodnictwie sportowym podaje jej substancję zabronioną lub stosuje wobec niej metodę zabronioną w rozumieniu przepisów o zwalczaniu dopingu w sporcie.”

Zdecydowanie trudniej jest walczyć z podawaniem preparatów witaminowych i tzw. odżywek, ponieważ Policja i prokuratura najprawdopodobniej nie zareagują na nasze zawiadomienie, a większość takich „mieszanek” nie jest niestety umieszczona na liście substancji zabronionych zawodnikom. Wielu trenerów jest przekonanych, że karmienie zawodników różnymi suplementami diety pomaga osiągnąć lepsze wyniki sportowe. Jedyne co można robić, to edukować rodziców, szukać wsparcia u nauczycieli, w kuratorium oświaty i u władz samorządowych. Problemem jest też łatwy dostęp do tzw. odżywek – sklepy z odżywkami łatwo znaleźć, a jeszcze łatwiej zamówić takie „cudowne mikstury” przez Internet. Należy podkreślić, że większość tych preparatów nie została oceniona w badaniach klinicznych, a ich oddziaływanie na organizm nie jest dostatecznie sprawdzone. Niektóre z nich najprawdopodobniej w ogóle nie działają na organizm, jednak niektóre mogą być niekorzystne, a nawet szkodliwe. (2013, 2014)

Piśmiennictwo

1. Ustawa o sporcie z dnia 25 czerwca 2010 r. www.nettax.pl/dzienniki/du/2010/127/poz.857a.htm
2. McKenzie D.C., Fitch K.D.: The asthmatic athlete: inhaled Beta-2 agonists, sport performance, and doping. Clin. J. Sport Med., 2011; 21 (1): 46–50
3. Molinelli A., Bonsignore A., Cicconi M. i wsp.: IGF-1 abuse in sport: clinical and medico-legal aspects. Sports Med. Phys. Fitness, 2010; 50 (4): 530–535
4. Kraemer W.J., Dunn-Lewis C., Comstock B.A. i wsp.: Growth hormone, exercise, and athletic performance: a continued evolution of complexity. Curr. Sports Med. Rep., 2010; 9 (4): 242–252
5. Wozny M.: The biological passport and doping in athletics. Lancet, 2010; 376 (9735): 79
6. Mulcahey M.K., Schiller J.R., Hulstyn M.J.: Anabolic steroid use in adolescents: identification of those at risk and strategies for prevention. Phys. Sportsmed., 2010; 38 (3): 105–113
7. Meinhardt U., Nelson A.E., Hansen J.L. i wsp.: The effects of growth hormone on body composition and physical performance in recreational athletes: a randomized trial. Ann. Intern. Med., 2010; 152 (9): 568–577
8. Buckman J.F., Yusko D.A., White H.R., Pandina R.J.: Risk profile of male college athletes who use performance-enhancing substances. J. Stud. Alcohol Drugs, 2009; 70 (6): 919–923
9. Yamaguchi T., Horio I., Aoki R. i wsp.: Identification of the role of the sports pharmacist with a model for the prediction of athletes' actions to cope with sickness. Yakugaku Zasshi, 2013; 133(11):1249–1259
10. Ambrose P.J., Tsourounis C., Uryasz F.D. i wsp.: Characteristics and trends of drug and dietary supplement inquiries by college athletes. J. Am. Pharm. Assoc., 2013; 53(3): 297–303