Czy w trakcie intensywnego wysiłku fizycznego płyny u dzieci należy uzupełniać za pomocą napojów izotonicznych dla sportowców, czy wystarczy woda?

dr hab. n. med. Ernest Kuchar
Klinika Pediatrii z Oddziałem Obserwacyjnym Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego

Pot poza wodą zawiera sole mineralne, przede wszystkim chlorek sodu. Obfite pocenie powoduje zatem utratę nie tylko wody, ale też soli mineralnych. W przypadku odwodnienia związanego z intensywnym wysiłkiem fizycznym najskuteczniej działa chłodny (15–22°C), doustny płyn nawadniający, zawierający glukozę i sole mineralne. W badaniach wykazano, że dostępne w sprzedaży płyny izotoniczne, które zawierają wymienione składniki, lepiej uzupełniają niedobory wody i soli mineralnych niż zwykła woda, herbata czy soki. Jest to związane głównie z transportem sodu zależnym od glukozy – jej zawartość w napoju zwiększa wchłanianie sodu i wtórnie wody. Picie czystej wody w czasie maratonu prowadzi u części uczestników do rozwoju hiponatremii. Odnotowano nawet zgony z tego powodu. Oczywiście krótkotrwały wysiłek – trwający poniżej 1 godziny – który wiąże się z niewielkim poceniem się, nie spowoduje zaburzeń elektrolitowych i nie wymaga nawadniania specjalistycznymi napojami – czysta woda pitna w zupełności wystarczy. Elektrolity (NaCl) pochodzą wówczas ze spożytych wcześniej posiłków, np. solonego pieczywa. Nie oznacza to także, że zawsze trzeba podawać szeroko reklamowane i drogie fabrycznie przygotowane napoje izotoniczne. Płyny nawadniające można przygotować we własnym zakresie. Przepisy są dostępne w cytowanych odnośnikach. Ilość przyjętych płynów powinna orientacyjnie zbilansować straty potu.

Podsumowując: zasada nawadniania doustnego w odwodnieniu pozostaje taka sama niezależnie od tego, czy uzupełnia się straty wody i elektrolitów związane z intensywnym poceniem się, czy ostrą biegunką – doustny płyn nawadniający powinien zawierać wodę, elektrolity i glukozę. Niewielkie straty płynów związane z wysiłkiem fizycznym trwającym poniżej 1 godziny można uzupełniać zwykłą pitną wodą. (2015)

Piśmiennictwo

  1. World Health Organization´s Oral Rehydration Therapy apps.who.int/medicinedocs/en/d/Js4950e/2.4.html
  2. Almone i wsp.: Hyponatremia among Runners in the Boston Marathon. NEJM www.nejm.org/doi/pdf/10.1056/NEJMoa043901
  3. American College of Sports Medicine Roundtable on Hydration and Physical Activity: Consensus Statements www.acsm.org/docs/publications/
  4. American College of Sports Medicine Position Stand: Exercise and Fluid Replacement khsaa.org/sportsmedicine/heat/exerciseandfluidreplacement.pdf
  5. Make your own Gatorade, stay hydrated, get running! www.chefinresidency.com/2012/04/make-your-own-gatorade-stay-hydrated.html

Napisz do nas

Zadaj pytanie ekspertowi, przyślij ciekawy przypadek, zgłoś absurd, zaproponuj temat dziennikarzom.
Pomóż redagować portal.
Pomóż usprawnić system ochrony zdrowia.

Placówki

Szukasz poradni, oddziału lub SOR w swoim województwie? Chętnie pomożemy. Skorzystaj z naszej wyszukiwarki placówek.

Doradca medyczny

Twój pacjent ma wątpliwości, kiedy powinien zgłosić się do lekarza? Potrzebuje adresu przychodni, szpitala, apteki? Poinformuj go o Doradcy Medycznym Medycyny Praktycznej