Jak interpretować często podawany przez rodziców objaw – obniżenie temperatury ciała (tzw. osłabienie) u dziecka?

Pytanie nadesłane do redakcji

Jak interpretować często podawany przez rodziców dziecka objaw – obniżenie temperatury ciała (tzw. osłabienie)? Czy jest to rzeczywisty objaw, czy błąd pomiaru?

Odpowiedź

W odróżnieniu od groźnej hipotermii, w której zgodnie z definicją obniżenie temperatury ciała wynosi <35oC, u dzieci najczęściej następuje obniżenie temperatury niewielkie, w przedziale 36,0–36,5oC. Temperatura ciała poniżej normy (<36,6oC) występuje stosunkowo często co najmniej z kilku powodów. W praktyce do najczęstszych jej przyczyn należą:

• błędy pomiaru (np. zbyt krótki pomiar, wadliwy termometr),

• centralizacja krążenia (odwodnienie, marznięcie) i ochłodzenie kończyn przy pomiarze na obwodzie: odczyt temperatury obwodowej, która jest niższa niż centralna,

• zaburzenia termoregulacji, możliwe zwłaszcza u małych dzieci, osób starszych, przewlekle chorych i wyniszczonych.

Obniżenie temperatury najczęściej wynika z zaburzeń termoregulacji i zmniejszonego wytwarzania ciepła, zwykle w przebiegu łagodnej infekcji lub wskutek stosowania leków przeciwgorączkowych. Rzadziej jest następstwem zwiększonej utraty ciepła. Do utraty ciepła predysponują: zbyt lekkie ubranie, zbyt niska temperatura w pomieszczeniu, mokra odzież i odwodnienie. Wśród pozostałych możliwych przyczyn obniżonej temperatury należy wymienić: niedożywienie, hipoglikemię, niedokrwistość, niedoczynność tarczycy oraz wstrząs. Obniżona temperatura ciała u noworodków może wskazywać na ciężkie zakażenie, natomiast u starszych dzieci, których stan ogólny pozostaje dobry, jest to zwykle niegroźny, przejściowy objaw, który nie wymaga diagnostyki i leczenia.

Podsumowując: obniżona temperatura ciała w przedziale 36,0–36,5oC wynika z błędu pomiaru lub ma charakter rzeczywisty. Zwykle nie świadczy o poważnej chorobie. Pilnej porady lekarskiej wymaga obniżenie temperatury <35,0oC lub jakiekolwiek zaburzenia temperatury u noworodka.

Piśmiennictwo

1. Marx J.: Rosen's emergency medicine: concepts and clinical practice 7th edition. Mosby/Elsevier, Philadelphia, PA 2010, str. 1870