Jak wykonać płyn infuzyjny 0,45% NaCl w 5% glukozie z dostępnych na oddziale płynów – 5% glukozy, 0,9% NaCl, 40% glukozy, ewentualnie płynu 1:1 (5% glukoza do 0,9% NaCl)?

W praktyce klinicznej najczęściej wykorzystuje się gotowe płyny infuzyjne (0,9% NaCl, 5 i 10% glukoza, PWE, Optylyte, Benelyte itp.). Dostępne są również gotowe mieszanki – m.in. roztwory 1:1 (0,9% NaCl i 5% glukoza w równych proporcjach) czy 2:1 (2 części 5% glukozy i 1 część 0,9% NaCl).

W przypadku braku gotowych mieszanek można dopasować skład płynu infuzyjnego do potrzeb pacjenta. Pytanie dotyczyło roztworu 1:1; a więc: w 500 ml płynu 1:1 znajduje się po 250 ml roztworów 5% glukozy i 0,9% NaCl, czyli odpowiednio 12,5 1 g glukozy i 2,25 g chlorku sodu.

Istnieją różne możliwości wykonania płynu infuzyjnego na oddziale. Aby uzyskać taki roztwór, można:

• wymieszać w równych proporcjach roztwór 5% glukozy i 0,9% NaCl (w praktyce z butelki 500 ml roztworu 0,9% NaCl odciąga się 250 ml zawartości i butelkę uzupełnia się 250 ml roztworu 5% glukozy).

• dodać do 500 ml gotowego roztworu 0,9% NaCl odpowiednią objętość roztworu stężonej glukozy, zawierającego 12,5 g glukozy. Na przykład: 31,2 ml roztworu 40% glukozy (100 ml roztworu 40% glukozy zawiera 40 g glukozy, czyli 31,2 ml tego roztworu zawiera 12,5 g glukozy).

• dodać do 500 ml roztworu 5% glukozy odpowiednią objętość roztworu stężonego NaCl, zawierającego 2,25 g NaCl. Na przykład: 22,5 ml 10% NaCl (100 ml roztworu 10% NaCl zawiera 10 g NaCl, czyli 22,5 ml tego roztworu zawiera 2,25 g NaCl).

Należy pamiętać, że komponowanie mieszanek płynów infuzyjnych zawsze jest obarczone większym ryzykiem popełnienia błędu (pomyłki w obliczeniach i w samym wykonywaniu roztworu). W większości sytuacji klinicznych wystarczające jest zastosowanie gotowych preparatów.

W przypadku leczenia cukrzycowej kwasicy ketonowej decyzja dotycząca zastosowania roztworu izotonicznego vs hipotonicznego zależy od oceny stanu pacjenta (stopnia odwodnienia, osmolarności i stężenia Na w surowicy).

Piśmiennictwo

1. Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych z cukrzycą 2021. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego. 2021 Guidelines on the management of patients with diabetes. A position of Diabetes Poland. Clin. Diabetol., 2021; 10: 1. DOI: 10.5603/DK.2021.0001
2. ISPAD Clinical Practice Consensus Guidelines 2018: Diabetic ketoacidosis and the hyperglycemic hyperosmolar state. DOI: 10.1111/pedi.12701