Jakie są wskazania do stosowania wodorowęglanów w nawadnianiu dzieci? Jakie obowiązują zasady ich dawkowania?

Wodorowęglan sodu (8,4% roztwór NaHCO3) w odwodnieniu stosuje się tylko wtedy, gdy występują kliniczne cechy kwasicy metabolicznej (nie ma to zastosowania w cukrzycowej kwasicy ketonowej, w której zasady leczenia są inne patrz pyt.: Jakie są najważniejsze zasady leczenia cukrzycowej kwasicy ketonowej?) i/lub gdy pH krwi wynosi ≤7,2. Należy pamiętać, że podawanie nadmiernej ilości NaHCO3 może (przy jednoczesnym uwalnianiu CO2) doprowadzić do kwasicy wewnątrzkomórkowej w ośrodkowym układzie nerwowym.

Istnieje wiele wzorów, które ułatwiają ustalenie dawki wodorowęglanów:

• niedobór HCO3- (mEq) = 0,2 x masa ciała (kg) x niedobór zasad (mEq/l)1

• niedobór HCO3- (mEq) = 0,5 x beztłuszczowa masa ciała (kg) x (docelowe [HCO3-] – aktualne [HCO3-])2

W Polsce stosuje się często wzór:

• dawka HCO3-= masa ciała x 0,3 x niedobór zasad3.

Niezależnie od metody obliczeń, obowiązuje zasada, zgodnie z którą podaje się 1 mmol (mEq) HCO3-/kg masy ciała na początku nawadniania (w odwodnieniu ciężkim i/lub kwasicy metabolicznej w badaniu gazometrycznym), z następową wolną korekcją zaburzeń (następne 8 h nawadniania dożylnego), w dawce najczęściej 1–2 mmol/kg mc.

Piśmiennictwo

1. Ghosh A., Habermann T.M.: Mayo Clinic Internal Medicine Concise Textbook. CRC Press, 2007, str. 599:914
2. Ewald G., McKenzie C. (red.): Manual of Medical Therapeutics, 28th edition. Little, Brown and Company. 1995, str. 59, 63
3. Grogono A.W.: Acid-Base Tutorial. www.acid-base.com/terminology.php