Jakie działania niepożądane wywołuje witamina D? Jakie są czynniki ryzyka zatrucia witaminą D i jakie są jego objawy?

Działania niepożądane witaminy D zazwyczaj występują w przypadku jej przedawkowania (długotrwałe podawanie witaminy D w dużych dawkach >30 000 IU/24 h; udowodniono, że u dzieci bezpieczna jest dawka 100 IU/kg mc./24 h) i wynikają z nadmiernego wchłaniania wapnia z przewodu pokarmowego, jego resorpcji z kości, a w związku z tym zwiększonego stężenia wapnia w surowicy. Hiperkalcemia objawia się zmęczeniem, bólem głowy, nudnościami, wymiotami i biegunką, nadmiernym pragnieniem, wielomoczem i nieznaczną albuminurią. Pogarszająca się czynność nerek z utratą potasu indukuje nadciśnienie tętnicze. Może też dojść do powstania kamieni nerkowych oraz zwapnień w tkankach miękkich. W hiperkalcemii o ostrym przebiegu mogą wystąpić zaburzenia rytmu serca, zaburzenia psychiczne i zaburzenia świadomości.

Szczególną uwagę na suplementację witaminy D należy zwrócić u pacjentów z chorobami ziarniniakowymi (gruźlicą, sarkoidozą i niektórymi nowotworami) oraz z nadczynnością przytarczyc. W przebiegu tych chorób w wyniku nadmiernej aktywacji 1-α-hydroksylazy powstaje niekontrolowana ilość aktywnego metabolitu witaminy D (1,25(OH)2D), co objawia się hiperkalcemią. Osoby te są szczególnie „wrażliwe” na witaminę D, dlatego wymagają monitorowania stężenia 25(OH)D i utrzymania go na poziomie około 25 ng/ml. (2013, 2014)  

Piśmiennictwo

1. Lorenc R.S., Karczmarewicz E., Kryśkiewicz E., Płudowski P.: Zasady zaopatrzenia i standardy oceny zaopatrzenia organizmu w witaminę D w świetle jej plejotropowego działania. Standardy Med., 2012; 9: 595–604
2. IOM (Institute of Medicine): Dietary reference intakes for calcium and vitamin D. Washington (DC), National Academies Press (US), 2011
3. PłudowskiP., Socha P., Karczmarewicz E. i wsp.: Vitamin D supplementation and 25-hydroksyvitamin D in inflants – a prospective cohort observation study. JPGN, 2011; 53 (1): 93–99
4. Jones G.: Vitamin D safety: its machanisms and application. Standardy Med., 2012; 9: 605–609