Czy zwiększone stężenie witaminy D3 w surowicy u niemowlęcia, u którego stwierdzono bardzo małe ciemię przednie, stanowi wskazanie do zmiany dawki tej witaminy?

Pytanie nadesłane do Redakcji

U 5-miesięcznego chłopca stwierdzono zarastanie ciemienia przedniego i w związku z tym oceniono gospodarkę wapniowo-fosforanową. Stężenie witaminy D3 nieznacznie przekroczyło normę, tzn. 62 ng/ml. Dziecko jest karmione piersią, dotychczas otrzymywało witaminę D3 zgodnie z zaleceniami w dawce 400 IU/dobę. Czy należy zmniejszyć dawkę witaminy D3? Czy może podawać ją co drugi dzień?

Odpowiedź

Optymalny poziom witaminy D3, określany na podstawie stężenia 25(OH)D, wynosi 30–50 ng/ml. Witaminę D3 należy bezwzględnie odstawić, jeśli stwierdzi się stężenie >80 ng/ml. Prowadzenie suplementacji witaminy D3 u karmionego piersią niemowlęcia >6. miesiąca życia (w tym okresie zalecana dawka profilaktyczna to 400–600 IU/d) zależy od tego, jakie pokarmy uzupełniające planuje wprowadzić matka. Pokarm naturalny dostarcza niewielkich ilości witaminy D3 (ok. 50 IU/1000 ml). Jeżeli matka przyjmuje witaminę D3 w dawce <2000 IU/dobę, to karmienie mlekiem kobiecym nie wpływa istotnie na stężenie tej witaminy u dziecka. Jeśli matka nadal planuje karmić dziecko piersią i zamierza wprowadzać jedynie przeciery owocowo-warzywne, należy utrzymać suplementację witaminą D3 w dawce 400 IU/dobę. Jeżeli natomiast zamierza ona wprowadzić mleko modyfikowane lub kaszki mleczno-zbożowe w ilości >400 ml/dobę, zaleca się zmniejszyć dawkę witaminy D3 do 200–300 IU/dobę. W praktyce najczęściej oznacza to podawanie witaminy co drugi dzień.

W badaniu obejmującym grupę 174 niemowląt karmionych piersią, u których stosowano suplementację witaminą D3 w dawce 400 IU/dobę, stężenia 25(OH)D w granicach 50–60 ng/ml obserwowano u niewielkiego odsetka dzieci. Nie stwierdzono związku pomiędzy wielkością ciemiączka a stężeniem witaminy D3 w 1., 3. ani w 6. miesiącu życia. W przypadku stosowania zalecanej dawki przedawkowanie witaminy D3 jest mało prawdopodobne. Należy podkreślić, że wymiary ciemiączka przedniego i czas jego zarastania (3.–28. mż.) są cechami indywidualnymi. Nie udowodniono, że witamina D3 odgrywa główną rolę w tym procesie. Odstawianie witaminy D u niemowlęcia z małym ciemiączkiem to błąd. Może to być uzasadnione tylko wówczas, gdy stwierdza się zbyt duże (>80 ng/ml) stężenie witaminy D3, wskazujące na przedawkowanie i towarzyszy mu hiperkalcemia lub hiperkalciuria. Odstawianie witaminy D3 u dziecka z małym ciemieniem może jedynie zwiększać ryzyko jej niedoboru. (2015)

Piśmiennictwo

1. Płudowski P., Karczmarewicz E., Bayer M. i wsp.: Practical guidelines for the supplementation of vitamin D and the treatment of deficits in Central Europe – recommended vitamin D intakes in the general population and groups at risk of vitamin D deficiency. Endokrynol. Pol., 2013; 64 (4): 319–327
2. Czech-Kowalska J.: Najnowsze wytyczne suplementacji witaminą D w kontekście ogólnoustrojowych konsekwencji niedoboru witaminy D. Klin. Ped., 2014; 22: 7007–7012
3. Czech-Kowalska J., Latka-Grot J., Bulsiewicz D. i wsp.: Impact of Vitamin D Supplementation during Lactation on Vitamin D Status and Body Composition of Mother-Infant Pairs: A MAVID Randomized Controlled Trial. PLoS One, 2014; 9 (9): e107708
4. Pindrik J., Ye X., Ji B.G., Pendleton C., Ahn E.S.: Anterior fontanelle closure and size in full-term children based on head computed tomography. Clin. Pediatr. (Phila), 2014; 53 (12): 1149–1157
5. Aisenson M.R.: Closing of the anterior fontanelle. Pediatrics, 1950; 6 (2): 223–226
6. Chlebna-Sokół D., Loba-Jakubowska E., Weremczuk A., Mariuk Z.: Stan mineralizacji kośćca i wskaźniki gospodarki Ca-P u niemowląt z małymi wymiarami ciemienia przedniego. Przegl. Ped., 1997; 27 (20): 151–155