Które wady serca lub kardiochirurgiczne zabiegi korekcyjne są czynnikiem ryzyka omdleń, a które nie?

Każda nieprawidłowość w budowie serca i zabieg kardiochirurgiczny lub interwencyjny zwiększa ryzyko zaburzeń prowadzących do omdleń. Doświadczenie uczy jednak, że najczęściej występujące wady serca, takie jak drożny przewód tętniczy (PDA), ubytek przegrody międzyprzedsionkowej (ASD) oraz ubytek przegrody międzykomorowej (VSD), bardzo rzadko prowadzą do klinicznie istotnych zaburzeń rytmu serca, których konsekwencją jest utrata przytomności.

Do wad serca, w przypadku których częściej obserwuje się omdlenia, należą:

• zwężenie zastawki aorty,

• wypadanie płatka zastawki dwudzielnej lub zwężenie zastawki dwudzielnej,

• stany po operacji:
  – zespołu Fallota,
  – zwężenia lewego ujścia tętniczego,
  – koarktacji aorty,
  – przełożenia wielkich pni tętniczych.

Stany te mogą prowokować częstoskurcz komorowy lub migotanie komór, które z kolei prowadzą do utraty przytomności. Omdlenia mogą też być następstwem bardzo wolnej czynności serca występującej w skorygowanym przełożeniu wielkich pni tętniczych oraz po operacji ubytku przedsionkowo-komorowego. W tych przypadkach dochodzi do napadowego bloku przedsionkowo-komorowego z wolną czynnością komór.

Oprócz wad serca do chorób zwiększających ryzyko omdleń należą także kardiomiopatie, najczęściej przerostowa i arytmogenna, a rzadziej rozstrzeniowa.

Inną kardiologiczną przyczyną omdlenia jest zapalenie mięśnia sercowego, które u dzieci może prowadzić do bardzo szybkiej czynności serca (tachyarytmie komorowe) lub głębokiej bradykardii, głównie w wyniku całkowitego bloku przedsionkowo-komorowego.

Piśmiennictwo

1. Hernandez-Madrid A., Paul T., Abramsat D. i wsp.: Arrhythmias in congenital heart disease: a position paper of the European Heart Rhythm Association (EHRA), Association for European Paediatric and Congenital Cardiology (AEPC), and the European Society of Cardiology (ESC) Working Group on grown-up congenital heart disease, endorsed by HRS, PACES, APHRS, and SOLAECE. Europace, 2018; 20: 1719–1720
2. Ommen S.R., Mital S., Burke M.A. i wsp.: 2020 AHA/ACC Guideline for the diagnosis and treatment of patients with hypertrophic cardiomyopathy: executive summary. Circulation, 2020; 142: e533–e557