Czy w ocenie rozwoju psychomotorycznego dziecka większe znaczenie ma osiąganie tzw. kamieni milowych czy tor rozwoju?

Dziecko rozwija równolegle swoje umiejętności dotyczące: ruchu i kontroli postawy w odniesieniu do przestrzeni, w której się znajduje (tzw. motoryka duża), przedmiotu zainteresowania (tzw. motoryka mała), mowy, umiejętności społecznych oraz funkcji poznawczych. Wszystkie zdrowe dzieci przechodzą przez te same stadia rozwoju w tej samej kolejności. Różnice między nimi dotyczą jedynie tempa rozwoju, które zależy zarówno od ich osobistego potencjału, jak i oddziaływania otoczenia.

W poradni najczęściej rozwój dziecka ocenia się na podstawie tzw. kamieni milowych (np. samodzielne siadanie, chodzenie, chwyt pęsetowy). Ocena ta dostarcza wiele podstawowych informacji, choć nie daje pełnej odpowiedzi na pytanie dotyczące wariantów rozwojowych dziecka lub jego zaburzeń. Nie można też tego ustalić na podstawie oceny toru rozwojowego rozumianego jako właściwa kolejność nabywania umiejętności i jakość radzenia sobie z nimi. Na tor rozwojowy wpływają: wzajemna zależność rozwoju poszczególnych umiejętności, czynniki zewnętrzne oraz niewielkie deficyty rozwojowe układu nerwowego. Każde dziecko jest niepowtarzalną jednostką – wymaga zrozumienia mechanizmów wpływających na jego rozwój oraz wskazania jego własnych predyspozycji. Dopiero po uwzględnieniu wszystkich elementów składających się na ocenę rozwoju można zobaczyć unikatowy wzór rozwojowy danego dziecka. Stanowi to podstawę oceny neurobehawioralnej i pierwszy krok do dalszych decyzji dotyczących ewentualnego wsparcia rozwoju.

Piśmiennictwo

1. Szymańska K.: Rozwój dziecka. (W:) Steinborn B. (red.): Neurologia wieku rozwojowego. Warszawa, PZWL, 2017: 1–27