Co to są torbiele pajęczynówki? Jak często występują?

Torbiele pajęczynówki to nieprawidłowe zbiorniki płynowe, które występują wewnątrz czaszki. Czasami pojawiają też w kanale kręgowym. Zbudowane są z opony pajęczej i wypełnione płynem, którego skład jest zbliżony do składu płynu mózgowo-rdzeniowego. Najczęściej występują pojedynczo. W badaniach neuroobrazowych torbiele pajęczynówki stanowią 1–2% wszystkich nieprawidłowości wewnątrzczaszkowych. Torbiel pajęczynówki zwykle rozwija się <20. roku życia – 60–90% wszystkich pacjentów z tymi zmianami stanowią dzieci.

Objawy zależą przede wszystkim od rozmiarów i lokalizacji torbieli, choć małe torbiele zazwyczaj są bezobjawowe. Torbiele pajęczynówki najczęściej są zlokalizowane w środkowym i tylnym dole czaszki. Często są rozpoznawane przypadkowo w badaniach neuroobrazowych.

Torbiele pajęczynówki wywołujące objawy przesuwają struktury nerwowe, a czasami powodują też kompresję kości czaszki. Pacjenci mogą zgłaszać silny ból głowy, wymioty, zawroty głowy, napady padaczkowe oraz ogniskowe objawy neurologiczne, takie jak niedowład kończyn czy zaburzenia równowagi. Do zabiegów operacyjnych kwalifikują się tylko duże objawowe torbiele, jednak zdarzają się one rzadko. Najlepszą metodą operacyjną leczenia torbieli pajęczynówki jest fenestracja endoskopowa.

Małe torbiele pajęczynówki, które nie dają objawów i zostały znalezione przypadkowo, należy okresowo kontrolować. Ze wzgledu na dynamiczny charakter tych zmian zaleca się badanie obrazowe i obserwację raz na rok przez 2 lata. Torbiele mogą się powiększać, dlatego warto wykonać drugie badanie obrazowe, najlepiej w tym samym ośrodku, aby porównać ich rozmiary. Wszystkie duże torbiele ze współistniejącymi objawami neurologicznymi należy konsultować z neurochirurgiem.

Piśmiennictwo

1. Wójcik G.: Wewnątrzczaszkowe torbiele pajęczynówki w aspekcie klinicznym i radiologicznym. cz. II. Wiad. Lek., 2016; 69 (3): 560–564
2. Mustansir F., Bashir S., Darbar A.: Management of arachnoid cysts: a comprehensive review. Cureus, 2018; 10 (4): e2458
3. Gelabert-Gonzalez M.: Intracranial arachnoid cysts. Rev. Neurol., 2004; 39: 1161-1166